Samenvatting psychologie keuze (mens, samenleving & economie) - KUL Antwerpen

SAMENVATTING MENS, SAMENLEVING & ECO.: PSYCHOLOGIE: HOOFDSTUK KEUZE
1 Hoe kiezen mensen?
 Verschillende tegenstijdige visies:
o Klassieke economische visie: Kiezen is een rationeel proces – homo
economicus
o Behavioral economics: We zijn minder rationeel dan we zouden willen
doordat we “menselijke” fouten maken.
o Paradox of choice: Ook als we keuze kunnen maken, dan nog worden we er
niet altijd beter van.
 Negatieve gevolgen: niet kunnen kiezen (verlamming), onvrede met
keuze
1.1 Rationeel model van kiezen
 Home economicus
o Stappen
 Wat zijn je doelen?
 Evaluatie van het belang van je doelen
 Opties rangschikken
 Beste kiezen
 Evaluatie in functie van toekomstige doelen
o Assumpties
 Complete informatie
 Perfect logische keuze
 Kosten/baten analyse
 Keuze: daar worden we beter van!
1.2 Keuze is geen rationeel proces (Behavioral economics)
 We zijn als mens niet zo rationeel, maar maken fouten
o Relativiteit (1.2.1)
o Anker bias (1.2.2)
o Emoties kleuren denken (1.2.3)
o Diversificatie bias (1.2.4)
 Toch is onze irrationaliteit voorspelbaar!
o → We kunnen verklaren hoe slecht mensen kunnen kiezen.
1.2.1 Relativiteit
 Visuele illusies, maar ook cognitieve illusies en beslissingsillusies
o Voorbeelden: keuze voor orgaandonatie, keuze medische behandeling
 We houden rekening met relaties binnen een omgeving.
1.2.1.1 Voorbeeld
 Geld maakt niet gelukkig, maar relativiteit speelt niet overal even sterk: welke
aspecten horen waar?

, 1.2.1.2 Nuancering
 Sommige producten meer dan anderen (= positional goods)
Relativiteit = we weten niet wat we willen totdat we het in perspectief zien




1.2.2 Anker bias
 Verankering: het vasthouden aan een beginindruk
 Voorgaande ankers bepalen de waarde van een product
o Voorbeeld: Hoeveel mag een jas kosten?
1.2.2.1 Voorbeeld onderzoek anker bias
 Participanten
o Business studenten
 Situatie:
o Taak 1: identiteitsnummer opschrijven
o Taak 2: bieden op 5 verschillende producten
 Onafhankelijke variabele:
o Hoogte nummer
 Afhankelijke variabele:
o Hoogte bod
 Resultaten
o Hoe hoger het nummer, hoe hoger de biedingen
Anker bias = we baseren een inschatting op de eerste informatie die we krijgen, vaak
gegevens die niets te maken hebben met het probleem waar we voor staan
1.2.3 Emoties kleuren ons denken = affectbias
 Emotie = ‘motion’, beweging in één of andere richting
 Emotie (arousal) is een uitbreiding van de ratio en het dient een even waardevol -
maar wezenlijk andere rol bij het tot stand komen van gedrag.
 hot versus cold gevoelstoestanden




Affect heuristiek = vereenvoudigd vaak het nemen van beslissingen, maar kan er ook voor
zorgen dat er fouten gemaakt worden.