Samenvatting Grondslagen van het recht – Hoofdlijnen
HOOFDSTUK 3: RECHTSBRONNEN
Inleiding
- Of een regel een rechtsregels is, wordt in het recht uitgemaakt door rechtsautoriteiten, in
het bijzonder de rechter
Criteria voor het herkennen van rechtsregels
- Soort regel
o Aard van de regel bepaalt NIET of een regel een rechtsregel is
o Onderwerp van de regel bepaalt NIET of een regel een rechtsregel is
o Een regel is WEL een rechtsregel als deze is vastgesteld door een bevoegde juridische
instantie
o In het Nederlandse recht behoort een regel tot het positieve recht als deze afkomstig
is uit een van de formele rechtsbronnen
Formele rechtsbronnen
- De formele rechtsbronnen zijn niet vastgesteld in het Nederlandse recht
- Men kijkt naar de criteria die de rechtsautoriteiten hanteren
- Internationale rechtsbronnen zijn wel schriftelijk vastgesteld art. 38 Statuut van het
Internationaal Gerechtshof
- Formele rechtsbronnen:
o Van nationale oorsprong
Wet
Jurisprudentie
Ongeschreven recht gewoonrecht en ongeschreven rechtsbeginselen
o Van nationale oorsprong
Verdragen
Besluiten van internationale organisaties
Gewoonrecht
Algemene rechtsbeginselen
Internationale jurisprudentie
Doctrine
Wet
- Een wet is een besluit dat algemene regels bevat, afkomstig van een overheidsorgaan dat
bevoegd is tot het geven van zulke regels
o Vereiste: het moet zich richten tot eenieder en rechten geven of plichten opleggen
Jurisprudentie
, - Gezaghebbende rechterlijke uitspraken die een nieuwe rechtsregel bevatten
- Een rechterlijke uitspraak – altijd een uitspraak voor een concreet geval en dus geen
algemene regel – gaat daardoor algemeen werken en wordt in soortgelijke gevallen
toegepast
- Jurisprudentie: het geheel van rechterlijke uitspraken
Verschillen tussen jurisprudentie en wet
- Rechterlijke uitspraken worden niet van overheidswege bekendgemaakt in een officieel blad.
Wel zijn er tijdschriften die belangrijke jurisprudentie publiceren
- Rechterlijke uitspraken zijn afkomstig van een orgaan dat (grond)wettelijk geen wetgevende
taak heeft. De rechter is ook niet bevoegd verklaard rechtsregels vast te stellen
- Rechterlijke uitspraken zijn in beginsel alleen bindend voor de partijen in dit concrete geval
rechterlijke uitspraak mist algemeenheid, wel kunnen rechterlijke uitspraken als
rechtsbron het effect van algemeenheid hebben
Ongeschreven recht
- Regels die in de schaduw van wet en jurisprudentie staan
- Twee soorten ongeschreven recht:
o Gewoonte recht
o Ongeschreven rechtsbeginselen
Gewoonterecht
- Recht dat door de justitiabelen zelf gevormd wordt
- Niet bovenaf door autoriteiten opgelegd, maar ontstaat langzaam in het leven van alledag
- “zo doen we het nu eenmaal altijd en dus hoort het zo”
- Komen voor in verschillende rechtsgebieden
- Voorwaarden gewoonterecht:
o Het moet om een gebruik gaan (materiële voorwaarde) en dit gebruik moet als
juridisch bindend ervaren worden (intellectuele voorwaarde)
o Materiële voorwaarde : usus
De constatering dat de leden van de groep waarin de gewoonte bestaat, zich
in de relevante omstandigheden volgens die gewoonte plegen te gedragen
o Intellectuele voorwaarde : opinio iuris necessitatis
Heeft betrekking op de manier waarop de betrokkenen de gewoonte
opvatten er moet sprake zijn van een rechtsovertuiging: een overtuiging
dat men zich rechtens zo behoort te gedragen
- Gewoonterecht en de wet
o Gewoonterecht en de wet in strijd met elkaar? “
Bevat de wettelijke regel aanvullend recht dan gaat de gewoonterechtelijke
regel in het algemeen voor
Is het een wettelijle regel van dwingend recht dan gaat deze in beginsel voor
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller cathalijnec. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.28. You're not tied to anything after your purchase.