Samenvatting Praktisch Staatsrecht Inholland jaar 1

Staatsrecht les 1 de Nederlandse staat

Publiekrecht bestaat uit:
- Staatsrecht.
- Bestuursrecht.
- Strafrecht.
- Burgerlijk recht.

Publiekrecht gaat dus over de indeling van het recht tussen
overheid en burgers. Soms kan de overheid zich ook
gedragen als een burger. B.v. kopen van bureaustoelen 
privaatrecht.
Publiek- en privaatrecht kunnen door elkaar lopen bijvoorbeeld
bij een strafrechtelijke daad (publiek) waarbij iemand schade
heeft geleden (privaat).

Waaruit bestaat privaatrecht?
- Objectief recht: geheel aan regels. ‘Rule of law’. Geldt voor iedereen in de
samenleving. V.b. een strafbaar feit zoals iemand in elkaar slaan.
- Subjectief recht: recht dat een individu heeft. ‘Human rights’. (Specifiek individu).
V.b. een schadevergoeding.
- Dwingend recht: hiervan mag je niet afwijken, deze regels gaan voor. Voorbeelden
hiervan zijn: contractsvrijheid, vormvrijheid, pacta sunt servanda (afspraak is
afspraak). Deze vorm van rechten zijn vaak geschreven voor ‘zwakkeren partijen’.
- Aanvullend recht: partijafspraken zonder rechtsgevolg. Dit recht is bedoeld voor alle
dingen die je afspreekt, bedoeld om partijafspraken aan te vullen.
- Materieel recht: inhoud rechten/plichten zoals gedragsregels voor burgers en
overheden. Heeft dus een algemene toepassing, waar iedereen zich aan moet
houden.
- Formeel recht: procesrecht en gelden niet voor elke burger.

Kenmerken staat:
- Staat.
- Gemeenschap  groep mensen die geboren zijn in die
gemeenschap (afstammelingen) of hebben de
nationaliteit van de staat gekregen.
- Grondgebied.
- Gezag  macht die de overheid heeft in Nederland
(geweldsmonopolie, grondgebied, zeggenschap).
De staat wordt beschouwd als zelfstandige eenheid, oftewel de
staat is soeverein, dit maakt de staat een rechtspersoon en dus
als staatsmacht kan optreden. Daarbij is het belangrijk dat de
staat door andere staten erkend wordt.

7 gevolgen als Nederlander:
1. Vrije toegang Nederland.
2. Strafrecht is op elke Nederlander van toepassing. Dus wanneer jij een strafbaar feit
pleegt in een ander land en dat land heeft een verdrag met Nederland, kan
Nederland jou laten uitleveren en je berechten in Nederland voor het feit.
(Exterritoriale werking)
3. Diplomatieke bescherming (ambassade, consulaat)
4. Niet zomaar uitlevering aan andere landen.
5. Je kan een volksvertegenwoordiger kiezen, maar jij kan je ook verkiesbaar stellen.
6. Aanspraak kunnen maken op voorzieningen en uitkeringen.

, 7. Sommige openbare functies kunnen alleen door Nederlanders vervuld worden zoals
burgemeesters of rechters.

Het Nederlanderschap
- Wordt doorgegeven door ouders. Dit geldt ook voor kinderen van de derde generatie:
kinderen die in Nederland zijn geboren en niet-Nederlandse ouders hebben.
- Vreemdelingen die voldoen aan de voorwaarden kunnen het Nederlanderschap
verkrijgen door optie. De vreemdeling legt dan een optieverklaring af in het
gemeentehuis. De vreemdeling krijgt een dubbele nationaliteit. (art. 6 RWN)
- Naturalisatie: je geeft je oude staatsburgerschap op en kiest dus voor 1 nationaliteit.
(art. 7)
- Afstandsplicht: de eigen nationaliteit kwijt maken om het Nederlanderschap te
kunnen verkrijgen.
- Na toezegging Nederlanderschap volgt een ceremonie waarbij de vreemdeling de
verklaring van verbondenheid aflegt.

Bronnen staatsrecht:
- Statuut  organisatie Koninkrijk der Nederlanden en overzeese gebieden.
- Grondwet  inrichting + functioneren van de Nederlandse samenleving,
staatsorganen en verdeling staatsmacht. Deze wetten zijn opzichzelfstaand en zijn
regels waaraan de staat zich moet houden.
- Organieke wetten  organisatorische wetten zoals de provinciewet, gemeentewet,
waterschapswet.
- Gewoontewet  niet terug te vinden in grondwet of organieke wet en is op basis van
gewoonte. Zoals de vertrouwensregel in de tweede kamer.
- Jurisprudentie  toepassing van de staatsrechtelijke wetgeving.

Trias politica:
- Uitvoerende macht (het bestuur)  ministers + regering (Koning en ministers).
- Wetgevende macht  parlement (Staten-Generaal) + regering.
- Rechterlijke macht  onafhankelijke macht zoals het gerechtshof en de Hoge Raad.
Samen vormen zij de centrale overheid.

Gedecentraliseerde macht:
- Macht wordt verdeeld onder provincies. Deze hebben organen met wetgevende en
uitvoerende macht zoals gemeentes. Wetgevend is b.v. gemeenteraad. Uitvoerend is
b.v. wethouders.
- Checks and balances: balans van de verdeelde macht wordt gewaarborgd door
samenwerking regering en volksvertegenwoordiging bij totstandkoming van
wetgeving en door toezicht en controle bij het openbaar bestuur.
De macht is met andere woorden niet in handen van één persoon, er is dus sprake
van een bepaald ‘machtsevenwicht’.

Overzeese gebieden Koninkrijk Nederland: Aruba, Curaçao, Sint-Maarten.
- Eigen wet- en regelgeving.
- Eigen regering.
- Handhaving.
- Zorg.
- Behalve defensie, dat is wel één.

Vreemdeling: iemand zonder de Nederlandse nationaliteit.
Internationaal recht: verdragsrecht tussen twee of meer landen.
Nationaal recht: recht grondgebied Nederland.