Kennisquiz 3
Onderdeel fysiologie
Kennisclips
Gewenste effecten (van een prestatiebevorderend middel)
- Antwoorden van studenten:
o Speed: door de pijngrens heen knallen, vermoeidheidssignalen kunnen negeren
o Epo/bloeddoping: meer zuurstof kunnen vervoeren in je bloed, door meer bloedlichaampjes
hierdoor kunnen spieren meer energie vrijmaken door aerobe processen,
verzuringsprocessen uitstellen
o Anabolen/groeihormoon/testosteron: spieropbouw, meer kracht
o Cafeïne: reactietijd sneller, een van de weinige legale middelen
- Antwoorden in de powerpoint
o Optimaliseren spieropbouw tijdens trainingen
Bevorderen herstel, als gevolg van zware training
Anabolen
o Stimulant centraal/perifeer zenuwstelsel
Uitstellen vermoeidheid
Amfetaminen, speed
Creatinefosfaten (legaal)
Carboloading
o Toename opslag/beschikbaarheid substraten (CHO, CP, etc)/extra brandstof
o Beter/sneller energie kunnen verbranden
Anaeroob
Aeroob (verbeteren O2 transport)
Epo
o Verminderen/neutraliseren prestatiebeperkende “bijproducten”
Buffers
L-carnitine, beta-alanine, bicarbonaat
Minder verzuring in spiercellen
Werkingsmechanismen
- Anabole steroïden (S1)
o Effectieve dopingsoort
o Dosering is belangrijk
o Training versterkt effecten
o Bijwerkingen en risico’s
Vrouwelijke geslachtskenmerken bij mannen
Mannelijke geslachtskenmerken bij vrouwen
Acne
- Groeihormoon (S2)
o Glycogeen sparend effect
o Bevordert vetverbranding
o Normaal geproduceerd in de hypofyse
o Toename FFM, afname vet
o Bijwerkingen
Diabetes
, Vocht vasthouden
Toegenomen risico op kanker
o Geen eenduidige onderzoeksresultaten naar prestatiebevorderende effecten, ondanks
toegenomen spiermassa
- Pufjes (S3)
o Astmamedicijnen
o Beta2 agonisten
Zorgt ervoor dat de adrenoreceptoren gevoeliger worden voor adrenaline en
norepinephrine
Verwijden van de bronchiën
Vasodilatie rond spieren
o Doping of niet?
o Toename FFM (fat free mass)
o Toename spiermassa
- Salbutamol (S3)
o Beta2 agonisten
o Albuterol in de VS
o Is het oneerlijk?
o Gebruik van in dit geval salbutamol in een tijdrit heeft geen ander resultaat
o Voor gezonde sporters die geen astma hebben heeft salbutamol geen
prestatiebevorderende effecten
o Niet illegaal dus (in pufjes vorm)
o In pillenvorm slikken is er wel een prestatiebevorderend effect
- Stimulant centraal/perifeer zenuwstelsel: cafeïne
o Prestatiebevorderende effecten
o Glycogeensparend, meer gebruik vetzuren
o Direct effect op de spieren
o Afname RPE(?)
EPO (hormonale bloed doping)
- Erythropoietin
- Van oorsprong een geneesmiddel
- Synthetische variant van een door de nier aangemaakt hormoon
o Stimuleert aanmaak rode bloedcellen
o Gebruikt o.a. bij nier- en kankerpatiënten
- Effecten
o Toename rode bloedcellen
o Toename VO2-max >10%
o Toename volhoutijd submaximale inspanning
- Maar helpt EPO wel?
o VO2-max niet prestatiebepalende factor bij wielrennen
o Al het onderzoek dat naar EPO is gedaan dat is gedaan bij een niet-representatieve
populatie dus niet bij topsporters
o Hoe zit het dan bij een goed getrainde populatie
Heuberger et al, The Lancet 2017
Dubbelblind gerandomiseerd de helft EPO en de andere helft placebo toegediend
Bevindingen: beide groepen fietsten even snel de Mont Ventoux op
Conclusie: EPO heeft nauwelijks effect op de prestatie in een echte wedstrijd, EPO
werkt wel bij een maximale uitputtingstest, maar dus niet op submaximale test en
ook niet op een beklimming van de Mont Ventoux
, Statistisch sterker design is om te kijken wat de verandering binnen een persoon is,
dus eerst zonder, daarna met EPO is lastiger uit te voeren
Problemen bij dit onderzoek
Tijd van beklimming was niet heel snel (geen wereldprestatie)
Sporters vallen dus eigenlijk buiten het niveau van de wedstrijdsport
Eigenlijk nog geen onomstotend bewijs
Geometrische schalen
- Effect van lichaamsgewicht op kracht
o Kracht neemt lineair toe met lichaamsgewicht
o Mannen zijn sterker dan vrouwen
Vrouwen hebben een hoger vetpercentage, FFM bij mannen is hoger
Mannen en vrouwenspieren zijn vrijwel identiek in het onderlichaam
In het bovenlichaam is dit niet het geval
Mannen hebben meer testosteron meer eiwitsynthese
o Iemand die twee keer zo zwaar is dan een ander tilt niet twee keer zo zwaar als de lichtere
persoon
Kracht neemt dus relatief af
Bij onderzoek moet je corrigeren voor lichaamsgewicht
De relatie wordt hier negatief
25% van de variantie in toename van kracht wordt veroorzaakt door een toename in
lichaamsgewicht
- Doel: grootste deel van je massa moet ook functionele massa zijn (dus spieren en geen vet)
- Schaling (voor relatie gewicht en kracht)
o Kracht is evenredig met de dwarsdoorsnede van de spier
o Spierkracht schaalt dus niet met (spier)massa, maar met massa 2/3, dit is ongeveer massa0.67
o Zuiver geometrisch schalen
Vormen van krachttraining
- Trainingstechnieken (definities kennen)
o Isometrisch (statisch)
o Dynamisch (meeste vormen van krachttraining)
Excentrisch vs concentrisch (meestal worden deze afgewisseld)
Isotonisch
Zorgen dat de kracht zo veel mogelijk gelijk blijft over de gehele range of
motion
Isokinetisch
Snelheid van de beweging is over de gehele range of motion gelijk
Plyometrisch
Specifiek excentrisch-concentrisch patroon
- Soorten spiercontracties
o Concentrisch
Spier verkort
Positief mechanisch vermogen
o Excentrisch
Spier verlengt
Negatief mechanisch vermogen
o Isometrisch
Geen netto verandering van spierlengte
Mechanisch vermogen nul
- Spier past zich selectief aan aan de taak
- Isometrische training
, o Met heel weinig training heel snel een hypertrofisch effect bereiken dikke spieren met
weinig contracties
Krachtstoename is specifiek op de gewrichtshoek waarop isometrisch belast werd
dus weinig sportspecifiek
Vaak ook bloeddrukstijging bij de sporter
- Concentrisch vs excentrisch
o Excentrisch: meer kracht, minder EMG
Beschadiging, DOMS
o Concentrisch: hogere metabole kost, meer “afvalstoffen”
o Beide effectief voor hypertrofie en krachtstoename
o Maar verschillend effect op spierarchitectuur
“langer” E vs. “dikker” (C)
o Combinatie lijkt superieur
o Concentrische beweging is vaak de sportspeciefieke beweging, maar excentrische beweging
heeft vaak een groter anabool effect (vrijgave van lichaamseigen testosteron)
- Isokinetische training
o Constante hoeksnelheid, zowel concentrisch als excentrisch
o Gebruik van isokinetisch apparaat nodig (duur)
o Wordt veel in revalidatie settings gebruikt
o In vivo bepalen van kracht-snelheid en vermogen-snelheidrelaties
o Benaderen met hydrolische lucht weerstand
o Misschien wel sportspecifieker dan isokinetische training
- Plyometrische training
o Voor explosievere sporten
o Sprake van snel en explosief strekken van de spieren
o Specifiek excentrisch-concentrisch patroon
o Verbeteren van kracht en techniek
Strek-reflex/grotere potentiatie
Hogere krachten en vermogens kunnen geleverd worden
Energieopslag in pezen
Sprongtechniek belangrijk
Vrije gewichten of machines?
- Machine zwaarder gewicht mogelijk dan met vrije gewichten
- Met een machine ben je wel beperkter in je bewegingsvrijheid
- Constante over variabele weerstand
o De kracht-lengte relatie van een spier bepaalt het zwakste moment in de range of motion
(ROM)
o Het zwakste punt in de ROM bepaalt het te tillen gewicht
o Spieren trekken samen door actine en myosine filamenten door crossbridges die
aanhechten
Er is een fase waarin de meeste cross bridges kunnen aanhechten, hier kan de spier
maximale kracht leveren
Er is ook een fase waarin de spier te lang wordt en er nog maar weinig cross bridges
kunnen aanhechten of wanneer de spier juist te kort wordt is er te veel overlap
waardoor er ook minder cross bridges kunnen aanhechten
o Apparaten heffen voor een deel het zwakke punt in de ROM op
o Variabele of constante belasting
Onderdeel fysiologie
Kennisclips
Gewenste effecten (van een prestatiebevorderend middel)
- Antwoorden van studenten:
o Speed: door de pijngrens heen knallen, vermoeidheidssignalen kunnen negeren
o Epo/bloeddoping: meer zuurstof kunnen vervoeren in je bloed, door meer bloedlichaampjes
hierdoor kunnen spieren meer energie vrijmaken door aerobe processen,
verzuringsprocessen uitstellen
o Anabolen/groeihormoon/testosteron: spieropbouw, meer kracht
o Cafeïne: reactietijd sneller, een van de weinige legale middelen
- Antwoorden in de powerpoint
o Optimaliseren spieropbouw tijdens trainingen
Bevorderen herstel, als gevolg van zware training
Anabolen
o Stimulant centraal/perifeer zenuwstelsel
Uitstellen vermoeidheid
Amfetaminen, speed
Creatinefosfaten (legaal)
Carboloading
o Toename opslag/beschikbaarheid substraten (CHO, CP, etc)/extra brandstof
o Beter/sneller energie kunnen verbranden
Anaeroob
Aeroob (verbeteren O2 transport)
Epo
o Verminderen/neutraliseren prestatiebeperkende “bijproducten”
Buffers
L-carnitine, beta-alanine, bicarbonaat
Minder verzuring in spiercellen
Werkingsmechanismen
- Anabole steroïden (S1)
o Effectieve dopingsoort
o Dosering is belangrijk
o Training versterkt effecten
o Bijwerkingen en risico’s
Vrouwelijke geslachtskenmerken bij mannen
Mannelijke geslachtskenmerken bij vrouwen
Acne
- Groeihormoon (S2)
o Glycogeen sparend effect
o Bevordert vetverbranding
o Normaal geproduceerd in de hypofyse
o Toename FFM, afname vet
o Bijwerkingen
Diabetes
, Vocht vasthouden
Toegenomen risico op kanker
o Geen eenduidige onderzoeksresultaten naar prestatiebevorderende effecten, ondanks
toegenomen spiermassa
- Pufjes (S3)
o Astmamedicijnen
o Beta2 agonisten
Zorgt ervoor dat de adrenoreceptoren gevoeliger worden voor adrenaline en
norepinephrine
Verwijden van de bronchiën
Vasodilatie rond spieren
o Doping of niet?
o Toename FFM (fat free mass)
o Toename spiermassa
- Salbutamol (S3)
o Beta2 agonisten
o Albuterol in de VS
o Is het oneerlijk?
o Gebruik van in dit geval salbutamol in een tijdrit heeft geen ander resultaat
o Voor gezonde sporters die geen astma hebben heeft salbutamol geen
prestatiebevorderende effecten
o Niet illegaal dus (in pufjes vorm)
o In pillenvorm slikken is er wel een prestatiebevorderend effect
- Stimulant centraal/perifeer zenuwstelsel: cafeïne
o Prestatiebevorderende effecten
o Glycogeensparend, meer gebruik vetzuren
o Direct effect op de spieren
o Afname RPE(?)
EPO (hormonale bloed doping)
- Erythropoietin
- Van oorsprong een geneesmiddel
- Synthetische variant van een door de nier aangemaakt hormoon
o Stimuleert aanmaak rode bloedcellen
o Gebruikt o.a. bij nier- en kankerpatiënten
- Effecten
o Toename rode bloedcellen
o Toename VO2-max >10%
o Toename volhoutijd submaximale inspanning
- Maar helpt EPO wel?
o VO2-max niet prestatiebepalende factor bij wielrennen
o Al het onderzoek dat naar EPO is gedaan dat is gedaan bij een niet-representatieve
populatie dus niet bij topsporters
o Hoe zit het dan bij een goed getrainde populatie
Heuberger et al, The Lancet 2017
Dubbelblind gerandomiseerd de helft EPO en de andere helft placebo toegediend
Bevindingen: beide groepen fietsten even snel de Mont Ventoux op
Conclusie: EPO heeft nauwelijks effect op de prestatie in een echte wedstrijd, EPO
werkt wel bij een maximale uitputtingstest, maar dus niet op submaximale test en
ook niet op een beklimming van de Mont Ventoux
, Statistisch sterker design is om te kijken wat de verandering binnen een persoon is,
dus eerst zonder, daarna met EPO is lastiger uit te voeren
Problemen bij dit onderzoek
Tijd van beklimming was niet heel snel (geen wereldprestatie)
Sporters vallen dus eigenlijk buiten het niveau van de wedstrijdsport
Eigenlijk nog geen onomstotend bewijs
Geometrische schalen
- Effect van lichaamsgewicht op kracht
o Kracht neemt lineair toe met lichaamsgewicht
o Mannen zijn sterker dan vrouwen
Vrouwen hebben een hoger vetpercentage, FFM bij mannen is hoger
Mannen en vrouwenspieren zijn vrijwel identiek in het onderlichaam
In het bovenlichaam is dit niet het geval
Mannen hebben meer testosteron meer eiwitsynthese
o Iemand die twee keer zo zwaar is dan een ander tilt niet twee keer zo zwaar als de lichtere
persoon
Kracht neemt dus relatief af
Bij onderzoek moet je corrigeren voor lichaamsgewicht
De relatie wordt hier negatief
25% van de variantie in toename van kracht wordt veroorzaakt door een toename in
lichaamsgewicht
- Doel: grootste deel van je massa moet ook functionele massa zijn (dus spieren en geen vet)
- Schaling (voor relatie gewicht en kracht)
o Kracht is evenredig met de dwarsdoorsnede van de spier
o Spierkracht schaalt dus niet met (spier)massa, maar met massa 2/3, dit is ongeveer massa0.67
o Zuiver geometrisch schalen
Vormen van krachttraining
- Trainingstechnieken (definities kennen)
o Isometrisch (statisch)
o Dynamisch (meeste vormen van krachttraining)
Excentrisch vs concentrisch (meestal worden deze afgewisseld)
Isotonisch
Zorgen dat de kracht zo veel mogelijk gelijk blijft over de gehele range of
motion
Isokinetisch
Snelheid van de beweging is over de gehele range of motion gelijk
Plyometrisch
Specifiek excentrisch-concentrisch patroon
- Soorten spiercontracties
o Concentrisch
Spier verkort
Positief mechanisch vermogen
o Excentrisch
Spier verlengt
Negatief mechanisch vermogen
o Isometrisch
Geen netto verandering van spierlengte
Mechanisch vermogen nul
- Spier past zich selectief aan aan de taak
- Isometrische training
, o Met heel weinig training heel snel een hypertrofisch effect bereiken dikke spieren met
weinig contracties
Krachtstoename is specifiek op de gewrichtshoek waarop isometrisch belast werd
dus weinig sportspecifiek
Vaak ook bloeddrukstijging bij de sporter
- Concentrisch vs excentrisch
o Excentrisch: meer kracht, minder EMG
Beschadiging, DOMS
o Concentrisch: hogere metabole kost, meer “afvalstoffen”
o Beide effectief voor hypertrofie en krachtstoename
o Maar verschillend effect op spierarchitectuur
“langer” E vs. “dikker” (C)
o Combinatie lijkt superieur
o Concentrische beweging is vaak de sportspeciefieke beweging, maar excentrische beweging
heeft vaak een groter anabool effect (vrijgave van lichaamseigen testosteron)
- Isokinetische training
o Constante hoeksnelheid, zowel concentrisch als excentrisch
o Gebruik van isokinetisch apparaat nodig (duur)
o Wordt veel in revalidatie settings gebruikt
o In vivo bepalen van kracht-snelheid en vermogen-snelheidrelaties
o Benaderen met hydrolische lucht weerstand
o Misschien wel sportspecifieker dan isokinetische training
- Plyometrische training
o Voor explosievere sporten
o Sprake van snel en explosief strekken van de spieren
o Specifiek excentrisch-concentrisch patroon
o Verbeteren van kracht en techniek
Strek-reflex/grotere potentiatie
Hogere krachten en vermogens kunnen geleverd worden
Energieopslag in pezen
Sprongtechniek belangrijk
Vrije gewichten of machines?
- Machine zwaarder gewicht mogelijk dan met vrije gewichten
- Met een machine ben je wel beperkter in je bewegingsvrijheid
- Constante over variabele weerstand
o De kracht-lengte relatie van een spier bepaalt het zwakste moment in de range of motion
(ROM)
o Het zwakste punt in de ROM bepaalt het te tillen gewicht
o Spieren trekken samen door actine en myosine filamenten door crossbridges die
aanhechten
Er is een fase waarin de meeste cross bridges kunnen aanhechten, hier kan de spier
maximale kracht leveren
Er is ook een fase waarin de spier te lang wordt en er nog maar weinig cross bridges
kunnen aanhechten of wanneer de spier juist te kort wordt is er te veel overlap
waardoor er ook minder cross bridges kunnen aanhechten
o Apparaten heffen voor een deel het zwakke punt in de ROM op
o Variabele of constante belasting
