De wand van het spijsverteringskanaal heeft bijna overal dezelfde bouwelementen. De
variaties op de algemene bouw hangen samen met de specifieke functies van dat deel van
het spijsverteringskanaal.
Van binnen naar buiten :
- Mucosa (slijmvlies) : Tussen de epitheelcellen liggen de slijm producerende cellen. Het
slijm zorgt voor het glijden van het voedsel en beschermt de wand bovendien tegen de
chemische inwerking van de spijsverteringssappen. Bij het mucosa hoort een losmazig
bindweefsel, het ligt heer vlak onder. Lamina propria mucosae = eigen laag mucosa.
- Muscularis mucosae : een dunne laag glad spierweefsel. door samentrekkingen
ondersteunen deze gladde spieren de afgifte van kliercellen aan de lumen (darmholte).
- Submucosa : dikke bindweefsel laag met bloedvaten, lymfevaten, lymfatische weefsel en
zenuwtakken.
- Muscularis : het spiergedeelte van de wand. 2 lagen. De binnenste laag bestaat uit
kringspieren buitenste laag uit lengtespieren. door samentrekkingen ontstaan er
knijpbewegingen. Zo daalt de voedsel.
- Serosa : Binnenblad van het buikvlies. Dun en glad vlies, bestaat uit meestoei op een
basaalmembraan.
, De mond is de opening van de mondholte. Het is een deel van de spijsverteringskanaal en
de luchtwegen. Ook bij smaak waarnemen en praten is het nodig. Het is een multifunctioneel
orgaan.
Hier start de vertering. Het wordt verkleind, vermeng met speeksel en slijm, gedeeltelijk
verteerd en ten slotte ingeslikt.
A&F Mondholte
Het dak van de mondholte palatum (gehemelte).
Voorste deel van de palatum heet de palatum durum (de harde gehemelte) meer naar de
achterkant toe heet het palatum molle (de zachte gehemelte).
Palatum molle bestaat voornamelijk uit spierweefsel en palatum durum is van botweefsel.
Aan de achterkant loopt de palatum molle uit in 2 plooien. Dit zijn de farynxbogen
(gehemeltebogen). De keel amandelen liggen tussen de 1e en de 2e boog.
Midden achterin loopt het palatum molle toe en eindigt met de uvula (huig).
De zijkanten vormen de wangen. Ze lopen naar voren toe naar de labiae (lippen).
Ze bestaan uit dwarsgestreepte spieren.
De organen in de mondholte die een rol bij de voedselbewerking spelen zijn L
- kauwspieren
- gebit
- speekselklieren
- tong
, Kauwspieren : zijn erg sterk, ze trekken de onderkaak sterk tegen de bovenkaak aan. Je
opent je mond door deze spieren te ontspannen. Door de zwaartekracht zakt de onderkaak
naar beneden. Bepaalde hals spieren kunnen het meer omlaag trekken. Kauwen is een
ritmische beweging.
Gebit : Tanden en kiezen bij elkaar vormen het gebit. Zie blz. 206 e.v.
Speekselklieren : Tijdens het kauwen wordt het voedsel vermengt met speeksel. Dit wordt
geproduceerd in de speekselkieren. Er zijn er 3 ;
1. glandula patois (oorspeekselklier) —> boven
2. glandula submandibularis (onderkaakspeelklier) —> uitvoer naar bodem
3. glandula sublingulais (ondertongspeekselklier) —> uitvoer naar bodem
Tong : lingua is een dwarsgestreepte spier. Aan de achterkant zit het vast aan het
tongbeen. Op de tongbasis achterin in de mond ligt de tongamandel. Het bevat
smaakpapillen, deze bevatten de smaakreceptoren. zo kan je proeven.
__________________________________________________________________________
____
Speeksel
Men produceert elke dag ongeveer 1,5 liter speeksel. Het hangt af van de voedsel of er
slijmerig speeksel of waterig speeksel wordt gemaakt.
Het speeksel is waterig als de voedsel scherp en droog is bijv.
Het speeksel is slijmerig als de voedsel hard is bijv.
Het is kleurloos, het bevat alleen water en het enzym amylase.
Speekselamylase wordt ptyaline genoemd. In de mond maakt dit ptyaline een beginnende
afbraak. Het zorgt ook voor een neutrale zuurgraad van 7 pH.
Het heeft ook een reinigende werking omdat het lysozym bevat. Het is een enzym wat
bacteriën dood. De speeksel klieren geven ook speeksel af wanneer je niks in je mond heeft.
Dit zorgt voor de mondspoeling.
Een hoge speekselafgifte wordt speekselreflex genoemd. De prikkel voor deze reflex is de
aanwezigheid van voedsel in je mond. Ook het denken en ruiken stimuleert de
speekselaanmaak.
__________________________________________________________________________
____
Kauwen en slikken
Bij het kauwen wordt het voedsel afwisselend tussen de kiezen uitgeperst en er door de tong,
variaties op de algemene bouw hangen samen met de specifieke functies van dat deel van
het spijsverteringskanaal.
Van binnen naar buiten :
- Mucosa (slijmvlies) : Tussen de epitheelcellen liggen de slijm producerende cellen. Het
slijm zorgt voor het glijden van het voedsel en beschermt de wand bovendien tegen de
chemische inwerking van de spijsverteringssappen. Bij het mucosa hoort een losmazig
bindweefsel, het ligt heer vlak onder. Lamina propria mucosae = eigen laag mucosa.
- Muscularis mucosae : een dunne laag glad spierweefsel. door samentrekkingen
ondersteunen deze gladde spieren de afgifte van kliercellen aan de lumen (darmholte).
- Submucosa : dikke bindweefsel laag met bloedvaten, lymfevaten, lymfatische weefsel en
zenuwtakken.
- Muscularis : het spiergedeelte van de wand. 2 lagen. De binnenste laag bestaat uit
kringspieren buitenste laag uit lengtespieren. door samentrekkingen ontstaan er
knijpbewegingen. Zo daalt de voedsel.
- Serosa : Binnenblad van het buikvlies. Dun en glad vlies, bestaat uit meestoei op een
basaalmembraan.
, De mond is de opening van de mondholte. Het is een deel van de spijsverteringskanaal en
de luchtwegen. Ook bij smaak waarnemen en praten is het nodig. Het is een multifunctioneel
orgaan.
Hier start de vertering. Het wordt verkleind, vermeng met speeksel en slijm, gedeeltelijk
verteerd en ten slotte ingeslikt.
A&F Mondholte
Het dak van de mondholte palatum (gehemelte).
Voorste deel van de palatum heet de palatum durum (de harde gehemelte) meer naar de
achterkant toe heet het palatum molle (de zachte gehemelte).
Palatum molle bestaat voornamelijk uit spierweefsel en palatum durum is van botweefsel.
Aan de achterkant loopt de palatum molle uit in 2 plooien. Dit zijn de farynxbogen
(gehemeltebogen). De keel amandelen liggen tussen de 1e en de 2e boog.
Midden achterin loopt het palatum molle toe en eindigt met de uvula (huig).
De zijkanten vormen de wangen. Ze lopen naar voren toe naar de labiae (lippen).
Ze bestaan uit dwarsgestreepte spieren.
De organen in de mondholte die een rol bij de voedselbewerking spelen zijn L
- kauwspieren
- gebit
- speekselklieren
- tong
, Kauwspieren : zijn erg sterk, ze trekken de onderkaak sterk tegen de bovenkaak aan. Je
opent je mond door deze spieren te ontspannen. Door de zwaartekracht zakt de onderkaak
naar beneden. Bepaalde hals spieren kunnen het meer omlaag trekken. Kauwen is een
ritmische beweging.
Gebit : Tanden en kiezen bij elkaar vormen het gebit. Zie blz. 206 e.v.
Speekselklieren : Tijdens het kauwen wordt het voedsel vermengt met speeksel. Dit wordt
geproduceerd in de speekselkieren. Er zijn er 3 ;
1. glandula patois (oorspeekselklier) —> boven
2. glandula submandibularis (onderkaakspeelklier) —> uitvoer naar bodem
3. glandula sublingulais (ondertongspeekselklier) —> uitvoer naar bodem
Tong : lingua is een dwarsgestreepte spier. Aan de achterkant zit het vast aan het
tongbeen. Op de tongbasis achterin in de mond ligt de tongamandel. Het bevat
smaakpapillen, deze bevatten de smaakreceptoren. zo kan je proeven.
__________________________________________________________________________
____
Speeksel
Men produceert elke dag ongeveer 1,5 liter speeksel. Het hangt af van de voedsel of er
slijmerig speeksel of waterig speeksel wordt gemaakt.
Het speeksel is waterig als de voedsel scherp en droog is bijv.
Het speeksel is slijmerig als de voedsel hard is bijv.
Het is kleurloos, het bevat alleen water en het enzym amylase.
Speekselamylase wordt ptyaline genoemd. In de mond maakt dit ptyaline een beginnende
afbraak. Het zorgt ook voor een neutrale zuurgraad van 7 pH.
Het heeft ook een reinigende werking omdat het lysozym bevat. Het is een enzym wat
bacteriën dood. De speeksel klieren geven ook speeksel af wanneer je niks in je mond heeft.
Dit zorgt voor de mondspoeling.
Een hoge speekselafgifte wordt speekselreflex genoemd. De prikkel voor deze reflex is de
aanwezigheid van voedsel in je mond. Ook het denken en ruiken stimuleert de
speekselaanmaak.
__________________________________________________________________________
____
Kauwen en slikken
Bij het kauwen wordt het voedsel afwisselend tussen de kiezen uitgeperst en er door de tong,
