Aardrijkskunde systeem aarde hoofdstuk 4
4.1 Aardbevingen en vulkanen
De middellandse Zee is het grootste binnenmeer ter wereld. Het bestaat zelf uit een
aantal bekkens, zoals bijvoorbeeld de Adriatische Zee. Het landschap in de
omringende landen is zeer gevarieerd. Er is veel reliëf, eilanden, schiereilanden en
baaien. Er komen ook veel aardbevingen en vulkaanuitbarstingen voor.
Het Middellandse Zeegebied ligt geologisch gezien grofweg op de grens van de
Afrikaanse plaat en de Euraziatische plaat. Maar er zijn ook meerdere kleinere platen
die de geologie in dit gebied erg complex maken.
Het alpengebergte is ontstaan door een botsing tussen twee continentale platen:
Apulische plaat (Tertiair) en de Euraziatische plaat. De Alpen, Pyreneeën en de
Karpaten vormen het alpiene plooiingsgebied.
Tussen Griekenland en Libië ligt ook een subductiezone, deze schuift steeds meer
naar het zuiden en wordt dunner en meer uitgerekt. Zo is daar het diepzeebekken
van de Egeïsche Zee ontstaan.
De vulkanen in het Middellands Zeegebied vind je vooral bij subductiezones. De
meeste zijn stratovulkanen en vrij explosief van aard. Bekende vulkanen zijn de Etna
en Vesuvius in Italië, deze zijn allebei erg gevaarlijk voor de mensen die daar wonen.
Bij het eiland Santorini is een vulkanenboog. Er is heir door de hevige uitbarstingen
ook een caldeira ontstaan.
Langs alle actieve breukzones in het Middellandse Zeegebied kunnen aardbevingen
voorkomen. Italië, Griekenland en Turkije hebben de meeste last van de
aardbevingen.
Natuurrampen voorkomen is vaak niet mogelijk, want de onzekerheidsmarges bij het
voorspellen van een uitbarsting zijn vrij groot.
Aardbevingen zijn eveneens moeilijk te voorspellen. Wel is bekend welke gebieden
gevoelig zijn voor aardbevingen.
Er zijn verschillende soorten plannen en maatregelen om natuurrampen en de
nadelige effecten ervan zo veel mogelijk te beheersen. Dit heet hazard
management.
- Onderzoekstechnieken en modellen: Inzicht krijgen in de complexe
platentektoniek. Hierdoor kunnen evacuatieplannen worden gemaakt.
- Waarschuwingssystemen: Op basis van risicokaarten kan een deel van de
bevolking worden geëvacueerd bij een natuurramp.
- Rampenplannen: Er zijn draaiboeken ontwikkeld om de hulpverlening na een
aardbeving op gang te brengen.
- Bouwtechnische maatregelen: Met bouwtechnische maatregelen kunnen de
nadelige effecten van een aardbeving verminderd worden.
4.2 Klimaat, plantengroei en landbouw
Het Middellandse Zeeklimaat, met warme, droge zomers en gematigde, neerslagrijke
winters, komt in het Middellandse gebied veel voor. In de zomer ligt het in een
hogedrukgebied, waardoor het er dus erg warm en droog wordt. In de winter komt er
warme lucht van de Sahara, en koude lucht vanaf Azië. De botsing van deze
4.1 Aardbevingen en vulkanen
De middellandse Zee is het grootste binnenmeer ter wereld. Het bestaat zelf uit een
aantal bekkens, zoals bijvoorbeeld de Adriatische Zee. Het landschap in de
omringende landen is zeer gevarieerd. Er is veel reliëf, eilanden, schiereilanden en
baaien. Er komen ook veel aardbevingen en vulkaanuitbarstingen voor.
Het Middellandse Zeegebied ligt geologisch gezien grofweg op de grens van de
Afrikaanse plaat en de Euraziatische plaat. Maar er zijn ook meerdere kleinere platen
die de geologie in dit gebied erg complex maken.
Het alpengebergte is ontstaan door een botsing tussen twee continentale platen:
Apulische plaat (Tertiair) en de Euraziatische plaat. De Alpen, Pyreneeën en de
Karpaten vormen het alpiene plooiingsgebied.
Tussen Griekenland en Libië ligt ook een subductiezone, deze schuift steeds meer
naar het zuiden en wordt dunner en meer uitgerekt. Zo is daar het diepzeebekken
van de Egeïsche Zee ontstaan.
De vulkanen in het Middellands Zeegebied vind je vooral bij subductiezones. De
meeste zijn stratovulkanen en vrij explosief van aard. Bekende vulkanen zijn de Etna
en Vesuvius in Italië, deze zijn allebei erg gevaarlijk voor de mensen die daar wonen.
Bij het eiland Santorini is een vulkanenboog. Er is heir door de hevige uitbarstingen
ook een caldeira ontstaan.
Langs alle actieve breukzones in het Middellandse Zeegebied kunnen aardbevingen
voorkomen. Italië, Griekenland en Turkije hebben de meeste last van de
aardbevingen.
Natuurrampen voorkomen is vaak niet mogelijk, want de onzekerheidsmarges bij het
voorspellen van een uitbarsting zijn vrij groot.
Aardbevingen zijn eveneens moeilijk te voorspellen. Wel is bekend welke gebieden
gevoelig zijn voor aardbevingen.
Er zijn verschillende soorten plannen en maatregelen om natuurrampen en de
nadelige effecten ervan zo veel mogelijk te beheersen. Dit heet hazard
management.
- Onderzoekstechnieken en modellen: Inzicht krijgen in de complexe
platentektoniek. Hierdoor kunnen evacuatieplannen worden gemaakt.
- Waarschuwingssystemen: Op basis van risicokaarten kan een deel van de
bevolking worden geëvacueerd bij een natuurramp.
- Rampenplannen: Er zijn draaiboeken ontwikkeld om de hulpverlening na een
aardbeving op gang te brengen.
- Bouwtechnische maatregelen: Met bouwtechnische maatregelen kunnen de
nadelige effecten van een aardbeving verminderd worden.
4.2 Klimaat, plantengroei en landbouw
Het Middellandse Zeeklimaat, met warme, droge zomers en gematigde, neerslagrijke
winters, komt in het Middellandse gebied veel voor. In de zomer ligt het in een
hogedrukgebied, waardoor het er dus erg warm en droog wordt. In de winter komt er
warme lucht van de Sahara, en koude lucht vanaf Azië. De botsing van deze
