Begrippenlijst maatschappijleer SE
§1 Recht en rechtvaardigheid
− ( Maatschappelijke ) gedragsregel, geschreven en ongeschreven
regels die te maken hebben met normen en waarden.
− Rechtsnormen zijn gedragsregels die door de overheid wettelijk zijn
vastgelegd.
− Rechtvaardigheid, mensen moeten de straf krijgen die ze verdienen.
− Rechtsstaat, is een staat waarin er regels zijn voor burgers en voor de
overheid. Burgers worden door grondrechten beschermd tegen
machtmisbruik en willekeur van de overheid.
− Absolute monarchie, een regeringsvorm waarbij de koning alle macht
heeft.
− Grondwet, hierin staat wat de grondrechten zijn en hoe het land
geregeerd moet worden.
− Dictatuur, één machthebber of één partij bepaalt de regels.
− Leerplicht, een plicht die zegt dat je onderwijs moet volgen. De
overheid heeft een plicht te zorgen voor goed onderwijs.
− Publiekrecht, regelt de inrichting van de staat en de relatie tussen
burgers en de overheid.
− Staatsrecht, bevat alle regels voor de inrichting van een staat.
− Bestuursrecht, regelt de verhouding tussen burger en overheid.
− Strafrecht, bestaat uit alle wettelijke regels die aangeven welk gedrag
strafbaar is.
− Privaatrecht, regelt de betrekkingen tussen burgers onderling. ( zelfde
als burgerlijk recht )
− Burgerlijk recht, regelt de betrekkingen tussen burgers onderling. (
zelfde als privaatrecht )
− Personen- en familierecht, regelt zaken als het huwelijk, echtscheiding,
geboorte, overlijden en het adopteren van kinderen.
− Ondernemingsrecht, bepaalt onder welke voorwaarden je een bedrijf
of vereniging mag oprichten.
− Vermogensrecht, omvat alle zaken die te maken hebben met iemands
vermogen.
§2 De grondbeginselen
− Trias politica, machtsverdeling. Staatsmachten controleren elkaar.
− Wetgevende macht, maakt de wetten waaraan burgers en overheid
zich moeten houden.
− Uitvoerende macht, zorgt ervoor dat eenmaal goedgekeurde wetten
worden uitgevoerd.
− Rechterlijke macht, beoordeelt of burgers of machthebbers wetten
hebben overtreden en doet uitspraak in conflicten.
− Checks and balances, controle evenwicht.
− Eerlijke rechtspraak, de eigen mening van de rechters speelt niet mee.
− Klassiek grondrecht, rechten die de overheid moet garanderen.
§1 Recht en rechtvaardigheid
− ( Maatschappelijke ) gedragsregel, geschreven en ongeschreven
regels die te maken hebben met normen en waarden.
− Rechtsnormen zijn gedragsregels die door de overheid wettelijk zijn
vastgelegd.
− Rechtvaardigheid, mensen moeten de straf krijgen die ze verdienen.
− Rechtsstaat, is een staat waarin er regels zijn voor burgers en voor de
overheid. Burgers worden door grondrechten beschermd tegen
machtmisbruik en willekeur van de overheid.
− Absolute monarchie, een regeringsvorm waarbij de koning alle macht
heeft.
− Grondwet, hierin staat wat de grondrechten zijn en hoe het land
geregeerd moet worden.
− Dictatuur, één machthebber of één partij bepaalt de regels.
− Leerplicht, een plicht die zegt dat je onderwijs moet volgen. De
overheid heeft een plicht te zorgen voor goed onderwijs.
− Publiekrecht, regelt de inrichting van de staat en de relatie tussen
burgers en de overheid.
− Staatsrecht, bevat alle regels voor de inrichting van een staat.
− Bestuursrecht, regelt de verhouding tussen burger en overheid.
− Strafrecht, bestaat uit alle wettelijke regels die aangeven welk gedrag
strafbaar is.
− Privaatrecht, regelt de betrekkingen tussen burgers onderling. ( zelfde
als burgerlijk recht )
− Burgerlijk recht, regelt de betrekkingen tussen burgers onderling. (
zelfde als privaatrecht )
− Personen- en familierecht, regelt zaken als het huwelijk, echtscheiding,
geboorte, overlijden en het adopteren van kinderen.
− Ondernemingsrecht, bepaalt onder welke voorwaarden je een bedrijf
of vereniging mag oprichten.
− Vermogensrecht, omvat alle zaken die te maken hebben met iemands
vermogen.
§2 De grondbeginselen
− Trias politica, machtsverdeling. Staatsmachten controleren elkaar.
− Wetgevende macht, maakt de wetten waaraan burgers en overheid
zich moeten houden.
− Uitvoerende macht, zorgt ervoor dat eenmaal goedgekeurde wetten
worden uitgevoerd.
− Rechterlijke macht, beoordeelt of burgers of machthebbers wetten
hebben overtreden en doet uitspraak in conflicten.
− Checks and balances, controle evenwicht.
− Eerlijke rechtspraak, de eigen mening van de rechters speelt niet mee.
− Klassiek grondrecht, rechten die de overheid moet garanderen.
