De omschrijving van een psychische stoornissen hangt samen met de
betekenis van de begrippen abnormaliteit en ziekte. Wie normaal is,
voldoet aan de bepaalde norm van een specifieke sociale groep. De
beoordeling of bepaald gedrag normaal is, hangt af van uiteenlopende
criteria:
Kenmerken van de beoordeelde persoon, zoals leeftijd, geslacht,
beroep, maatschappelijke positie en sociale rol. Zo wordt bepaald
gedrag bijvoorbeeld normaal gevonden bij een kind, maar niet bij
een volwassene.
Tijd en plaats van het gedrag. Wie bijvoorbeeld ik een pyjama op
straat loopt wordt al snel gezien als gek tenzij het bijvoorbeeld
carnaval is.
Waarden en normen van de heersende cultuur en tijdsgeest. Een
bekend voorbeeld is de discussie of homoseksualiteit een afwijking
is.
Abnormaal gedrag is niet automatisch een stoornis. Het gestoorde gedrag
moet een aantal kenmerken vertonen:
De stoornis moet ook bij andere personen als storend zijn
vastgesteld.
Vanwege deze gelijkenis beschreven en geordend kunnen worden
binnen het begrippenkader van de psychiatrie.
Een stoornis kan niet door één beoordelaar met zijn persoonlijke
normenstelsel worden getrokken. Andere deskundige moeten op dezelfde
conclusie komen. Dit criterium noemt met het wetenschappelijke
consensus.
De hedendaagse psychiatrie wordt geïnspireerd door het medische model.
Het medische model is een systematische werkwijze om pathologische
verschijnselen te studeren en zo mogelijk te wijzigen. Hierin zijn de
volgende stappen te onderscheiden:
Diagnose: beschrijving van karakteristieke eigenschappen, ongeacht
de mogelijke verklaring van de stoornis
Verklaring: verkenning van factoren die de stoornis hebben
veroorzaakt, uitgelokt, bevorderd of in stand houden.
Prognose: een op onderzoek gebaseerde voorspelling van het
mogelijke verloop van de stoornis. Enerzijds zonder therapeutische
ingrijpen en anderzijds onder invloed van behandeling
Therapie: ontwerp en uitvoering van bepaalde interventies op grond
van a, b, en c. Met het doel om de stoornis te doen verdwijnen of
minstens te verbeteren