Samenvatting Grondslagen van Auditing & Assurance
Contents
Samenvatting Grondslagen van Auditing & Assurance......................................................................................................................1
Hoofdstuk 1 Betekenis van accountantscontrole.........................................................................................................................4
Ontstaan van het accountantsberoep.....................................................................................................................................4
Pincoffs-affaire........................................................................................................................................................................4
Vraag naar accountantsberoep...............................................................................................................................................4
Verwachtingen van het maatschappelijk verkeer....................................................................................................................4
Hoofdstuk 2 Organisatie van het accountantsberoep..................................................................................................................6
Ontstaan van de beroepsorganisatie.......................................................................................................................................6
Titels en externe accountant...................................................................................................................................................6
Wettelijke regelingen voor het accountantsberoep................................................................................................................6
Opleiding tot accountant en permanente educatie.................................................................................................................6
Hoofdstuk 3 Regelgeving voor accountants.................................................................................................................................7
Regelgeving voor de inviduele accountant in de accountantseenheid....................................................................................7
Wet op het accountantsberoep...............................................................................................................................................7
Wet tuchtrechtspraak accountants.........................................................................................................................................7
Verordening op de kwaliteitsbeoordelingen...........................................................................................................................7
Betekenis van de (wettelijke) regelgeving voor jaarverslaggeving voor de accountantscontrole............................................8
Hoofdstuk 4 Ethiek voor accountants...........................................................................................................................................9
Het belang van ethiek..............................................................................................................................................................9
Verordering gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA)..................................................................................................9
Ethiek in het maatschappelijk verkeer...................................................................................................................................11
Waarden en normen............................................................................................................................................................. 11
Ethiek en het accountantsberoep..........................................................................................................................................11
Hoofdstuk 5 Onafhankelijkheid van de accountant....................................................................................................................13
Relatie tussen de VIO, VGBA en de WTA...............................................................................................................................13
Wanneer is een accountant onafhankelijk?...........................................................................................................................13
Verordering inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten..........................................................13
Bedreigingen voor de onafhankelijkheid, principe based-benadering en maatregelen.........................................................14
Bedreigingen betreffende de opdrachtrelatie.......................................................................................................................14
Hoofdstuk 6 Fraude en witwassen.............................................................................................................................................16
Constateren van fraude tijdens de controle-opdracht...........................................................................................................16
Constateringen van fraude tijdens de beoordelingsopdracht en samenstelopdracht...........................................................18
, Constateren van onwettig handelen tijdens de controle-opdracht.......................................................................................18
Wettelijke meldplicht inzake fraude......................................................................................................................................18
Fraude en strafrecht.............................................................................................................................................................. 20
Wettelijke meldplicht inzake witwastransacties....................................................................................................................20
Gedragsrichtlijn inzake persoonsgerichte accountantsonderzoeken.....................................................................................21
Hoofdstuk 7 Opdrachtenkader...................................................................................................................................................22
Soorten opdrachten............................................................................................................................................................... 22
Assurance opdrachten........................................................................................................................................................... 22
Beoordelingsopdracht........................................................................................................................................................... 24
Aan assurance verwante opdrachten....................................................................................................................................25
Verschillen tussen de soorten opdrachten............................................................................................................................26
Hoofdstuk 8 Doelstellingen van de jaarrekeningcontrole...........................................................................................................27
Doel van de verantwoordelijkheden bij de jaarrekeningcontrole..........................................................................................27
Uitgangspunten voor het oordeel over de jaarrekening........................................................................................................27
Axiomatisch voorbehoud.......................................................................................................................................................27
Nadere uitwerking van de beweringen en de controledoelstellingen...................................................................................28
Hoofdstuk 9 Materialiteit........................................................................................................................................................... 29
Begrip materialiteit................................................................................................................................................................ 29
Bepalen van materialiteit......................................................................................................................................................29
Evalueren van geïdentificeerde afwijkingen en schattingsverschillen...................................................................................30
Hoofdstuk 10 Risicoanalyse........................................................................................................................................................32
Risicoanalyse controlemethode.............................................................................................................................................32
Accountantscontrolerisico en opdrachtrisico........................................................................................................................32
Risico van een afwijking van materieel belang......................................................................................................................34
Risico-inschattingswerkzaamheden.......................................................................................................................................34
Interne beheersing................................................................................................................................................................ 35
Significante risico’s................................................................................................................................................................ 37
Relatie tussen de controlewerkzaamheden en het steunen op de interne beheersing.........................................................38
Hoofdstuk 11 Controle-informatie.............................................................................................................................................39
Het begrip controle-informatie..............................................................................................................................................39
Kwaliteit van de controle-informatie.....................................................................................................................................39
Systeemgerichte en gegevensgerichte controlewerkzaamheden..........................................................................................40
Soorten risico’s...................................................................................................................................................................... 42
.............................................................................................................................................................................................. 42
Hoofdstuk 12 betekenis van IT voor de accountantscontrole....................................................................................................43
IT-Controlebestanden............................................................................................................................................................ 43
De IT-geïntegreerde controleaanpak.....................................................................................................................................43
, Voor de jaarrekening relevante general IT controls...............................................................................................................48
Hoofdstuk 13 Controleverklaringen...........................................................................................................................................51
Algemeen.............................................................................................................................................................................. 51
Opbouw van de controleverklaring.......................................................................................................................................51
Oordeel in de controleverklaring...........................................................................................................................................51
Theorie rijtjes.................................................................................................................................................................................. 53
Wet en regelgeving.................................................................................................................................................................... 53
Fraude en risico’s....................................................................................................................................................................... 53
................................................................................................................................................................................................... 53
Werkzaamheden accountant.....................................................................................................................................................54
Rapporten verklaring.................................................................................................................................................................. 55
, Hoofdstuk 1 Betekenis van accountantscontrole
Ontstaan van het accountantsberoep
- Groei naar grotere ondernemingen agv industriële revolutie Scheiding eigendom en leiding, meer afstand tussen eigenaar en
mensen die worden ingezet om belangen te behartigen. Belangrijk om informatie te controleren.
- Meer financiering nodig door aandeelhouders en andere externe partijen .
- Afstaan beschikkingsmacht van de portemonnee => of scheiding tussen eigendom (aandeelhouder) en beheer (het
management).
- En dus : toetsen of er op een juiste wijze met de portemonnee is omgesprongen.
- En dat ging fout: Pincoffs.
- En dus behoefte aan onafhankelijke controleur.
Pincoffs-affaire
De Pincoffs affaire is de aanleiding van het ontstaan van het accountantsberoep. Pincoff maakte verliezen maar wist dit te
verbloemen door de balansen te vervalsen. Hierop leek hij miljoenen winst te maken. Echter klapte zijn imperium in en vluchtte
hij naar Amerika.
Een schandaal als dit mocht niet nog eens gebeuren en het accountantsberoep kwam tot stand.
De Pincoff affaire sterkte te wens op onafhankelijk toezicht danwel controle (1 punt) op het door het management gevoerde
beleid en de verantwoorde financiële prestaties (1 punt) op het moment dat sprake is van scheiding van leiding en eigendom (1
punt).
Vraag naar accountantsberoep
Er zijn wetenschappelijke onderbouwingen die zijn ontstaan waarvoor de behoefte aan accountants nodig is:
Informatietheorie: Het risico is dat er verkeerde informatie vanuit het management wordt verschaft naar het maatschappelijk
verkeer. Een van de oplossingen hiervoor is de controle van een onafhankelijke accountant.
Agency theorie: Tegengestelde belangen tussen management (agent) en aandeelhouders (principaal). De kosten die worden
gemaakt door de scheiding van eigendom en beheer zijn de agency costs. Hieronder valt tevens de accountantskosten.
Verzekeringstheorie: Kosten van de accountant worden gezien als een vergoeding voor het overdragen van het risico van
onjuiste informatie.
Vetrouwenstheorie (Limpbergstheorie): Enerzijds wekt de accountant bij het maatschappelijk verkeer een zeker vertrouwens op
en dient de accountant zijn werkzaamheden hierop af te stemmen. Anderzijds dient de accountant er voor zorg te dragen dat bij
het maatschappelijk verkeer geen groter vertrouwen op te wekken dan zijn werkzaamheden en bevindingen rechtvaardigen.
Verwachtingen van het maatschappelijk verkeer
Verwachtingskloof: Tussen de verwachtingen van het maatschappelijk verkeer en de accountants zijn verschillen. (verschil
tussen verwachtingen van maatschappelijk verkeer over wat een accountant doet en wat de accountants vanuit hun werk
zouden moeten doen.)
De verwachtingskloof wordt opgedeeld in 3 delen:
Presentatiekloof: Tekortkomingen in de standaarden en presentaties van de accountant. Verschil komt tot stand door de
accountant presteert en wat hij daadwerkelijk doet.
Redelijkheidskloof: Is het redelijk relevant dat het maatschappelijk verkeer iets van ze verwacht? Mogelijkheid dat er verkeerde
verwachtingen zijn en dan is de taak aan de accountant om dat goed te communiceren.
Informatiekloof: Verschil tussen hoeveelheid en
kwaliteit van de informatie de een gebruiker comfort
geeft bij het nemen van zijn beslissingen.
Contents
Samenvatting Grondslagen van Auditing & Assurance......................................................................................................................1
Hoofdstuk 1 Betekenis van accountantscontrole.........................................................................................................................4
Ontstaan van het accountantsberoep.....................................................................................................................................4
Pincoffs-affaire........................................................................................................................................................................4
Vraag naar accountantsberoep...............................................................................................................................................4
Verwachtingen van het maatschappelijk verkeer....................................................................................................................4
Hoofdstuk 2 Organisatie van het accountantsberoep..................................................................................................................6
Ontstaan van de beroepsorganisatie.......................................................................................................................................6
Titels en externe accountant...................................................................................................................................................6
Wettelijke regelingen voor het accountantsberoep................................................................................................................6
Opleiding tot accountant en permanente educatie.................................................................................................................6
Hoofdstuk 3 Regelgeving voor accountants.................................................................................................................................7
Regelgeving voor de inviduele accountant in de accountantseenheid....................................................................................7
Wet op het accountantsberoep...............................................................................................................................................7
Wet tuchtrechtspraak accountants.........................................................................................................................................7
Verordening op de kwaliteitsbeoordelingen...........................................................................................................................7
Betekenis van de (wettelijke) regelgeving voor jaarverslaggeving voor de accountantscontrole............................................8
Hoofdstuk 4 Ethiek voor accountants...........................................................................................................................................9
Het belang van ethiek..............................................................................................................................................................9
Verordering gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA)..................................................................................................9
Ethiek in het maatschappelijk verkeer...................................................................................................................................11
Waarden en normen............................................................................................................................................................. 11
Ethiek en het accountantsberoep..........................................................................................................................................11
Hoofdstuk 5 Onafhankelijkheid van de accountant....................................................................................................................13
Relatie tussen de VIO, VGBA en de WTA...............................................................................................................................13
Wanneer is een accountant onafhankelijk?...........................................................................................................................13
Verordering inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten..........................................................13
Bedreigingen voor de onafhankelijkheid, principe based-benadering en maatregelen.........................................................14
Bedreigingen betreffende de opdrachtrelatie.......................................................................................................................14
Hoofdstuk 6 Fraude en witwassen.............................................................................................................................................16
Constateren van fraude tijdens de controle-opdracht...........................................................................................................16
Constateringen van fraude tijdens de beoordelingsopdracht en samenstelopdracht...........................................................18
, Constateren van onwettig handelen tijdens de controle-opdracht.......................................................................................18
Wettelijke meldplicht inzake fraude......................................................................................................................................18
Fraude en strafrecht.............................................................................................................................................................. 20
Wettelijke meldplicht inzake witwastransacties....................................................................................................................20
Gedragsrichtlijn inzake persoonsgerichte accountantsonderzoeken.....................................................................................21
Hoofdstuk 7 Opdrachtenkader...................................................................................................................................................22
Soorten opdrachten............................................................................................................................................................... 22
Assurance opdrachten........................................................................................................................................................... 22
Beoordelingsopdracht........................................................................................................................................................... 24
Aan assurance verwante opdrachten....................................................................................................................................25
Verschillen tussen de soorten opdrachten............................................................................................................................26
Hoofdstuk 8 Doelstellingen van de jaarrekeningcontrole...........................................................................................................27
Doel van de verantwoordelijkheden bij de jaarrekeningcontrole..........................................................................................27
Uitgangspunten voor het oordeel over de jaarrekening........................................................................................................27
Axiomatisch voorbehoud.......................................................................................................................................................27
Nadere uitwerking van de beweringen en de controledoelstellingen...................................................................................28
Hoofdstuk 9 Materialiteit........................................................................................................................................................... 29
Begrip materialiteit................................................................................................................................................................ 29
Bepalen van materialiteit......................................................................................................................................................29
Evalueren van geïdentificeerde afwijkingen en schattingsverschillen...................................................................................30
Hoofdstuk 10 Risicoanalyse........................................................................................................................................................32
Risicoanalyse controlemethode.............................................................................................................................................32
Accountantscontrolerisico en opdrachtrisico........................................................................................................................32
Risico van een afwijking van materieel belang......................................................................................................................34
Risico-inschattingswerkzaamheden.......................................................................................................................................34
Interne beheersing................................................................................................................................................................ 35
Significante risico’s................................................................................................................................................................ 37
Relatie tussen de controlewerkzaamheden en het steunen op de interne beheersing.........................................................38
Hoofdstuk 11 Controle-informatie.............................................................................................................................................39
Het begrip controle-informatie..............................................................................................................................................39
Kwaliteit van de controle-informatie.....................................................................................................................................39
Systeemgerichte en gegevensgerichte controlewerkzaamheden..........................................................................................40
Soorten risico’s...................................................................................................................................................................... 42
.............................................................................................................................................................................................. 42
Hoofdstuk 12 betekenis van IT voor de accountantscontrole....................................................................................................43
IT-Controlebestanden............................................................................................................................................................ 43
De IT-geïntegreerde controleaanpak.....................................................................................................................................43
, Voor de jaarrekening relevante general IT controls...............................................................................................................48
Hoofdstuk 13 Controleverklaringen...........................................................................................................................................51
Algemeen.............................................................................................................................................................................. 51
Opbouw van de controleverklaring.......................................................................................................................................51
Oordeel in de controleverklaring...........................................................................................................................................51
Theorie rijtjes.................................................................................................................................................................................. 53
Wet en regelgeving.................................................................................................................................................................... 53
Fraude en risico’s....................................................................................................................................................................... 53
................................................................................................................................................................................................... 53
Werkzaamheden accountant.....................................................................................................................................................54
Rapporten verklaring.................................................................................................................................................................. 55
, Hoofdstuk 1 Betekenis van accountantscontrole
Ontstaan van het accountantsberoep
- Groei naar grotere ondernemingen agv industriële revolutie Scheiding eigendom en leiding, meer afstand tussen eigenaar en
mensen die worden ingezet om belangen te behartigen. Belangrijk om informatie te controleren.
- Meer financiering nodig door aandeelhouders en andere externe partijen .
- Afstaan beschikkingsmacht van de portemonnee => of scheiding tussen eigendom (aandeelhouder) en beheer (het
management).
- En dus : toetsen of er op een juiste wijze met de portemonnee is omgesprongen.
- En dat ging fout: Pincoffs.
- En dus behoefte aan onafhankelijke controleur.
Pincoffs-affaire
De Pincoffs affaire is de aanleiding van het ontstaan van het accountantsberoep. Pincoff maakte verliezen maar wist dit te
verbloemen door de balansen te vervalsen. Hierop leek hij miljoenen winst te maken. Echter klapte zijn imperium in en vluchtte
hij naar Amerika.
Een schandaal als dit mocht niet nog eens gebeuren en het accountantsberoep kwam tot stand.
De Pincoff affaire sterkte te wens op onafhankelijk toezicht danwel controle (1 punt) op het door het management gevoerde
beleid en de verantwoorde financiële prestaties (1 punt) op het moment dat sprake is van scheiding van leiding en eigendom (1
punt).
Vraag naar accountantsberoep
Er zijn wetenschappelijke onderbouwingen die zijn ontstaan waarvoor de behoefte aan accountants nodig is:
Informatietheorie: Het risico is dat er verkeerde informatie vanuit het management wordt verschaft naar het maatschappelijk
verkeer. Een van de oplossingen hiervoor is de controle van een onafhankelijke accountant.
Agency theorie: Tegengestelde belangen tussen management (agent) en aandeelhouders (principaal). De kosten die worden
gemaakt door de scheiding van eigendom en beheer zijn de agency costs. Hieronder valt tevens de accountantskosten.
Verzekeringstheorie: Kosten van de accountant worden gezien als een vergoeding voor het overdragen van het risico van
onjuiste informatie.
Vetrouwenstheorie (Limpbergstheorie): Enerzijds wekt de accountant bij het maatschappelijk verkeer een zeker vertrouwens op
en dient de accountant zijn werkzaamheden hierop af te stemmen. Anderzijds dient de accountant er voor zorg te dragen dat bij
het maatschappelijk verkeer geen groter vertrouwen op te wekken dan zijn werkzaamheden en bevindingen rechtvaardigen.
Verwachtingen van het maatschappelijk verkeer
Verwachtingskloof: Tussen de verwachtingen van het maatschappelijk verkeer en de accountants zijn verschillen. (verschil
tussen verwachtingen van maatschappelijk verkeer over wat een accountant doet en wat de accountants vanuit hun werk
zouden moeten doen.)
De verwachtingskloof wordt opgedeeld in 3 delen:
Presentatiekloof: Tekortkomingen in de standaarden en presentaties van de accountant. Verschil komt tot stand door de
accountant presteert en wat hij daadwerkelijk doet.
Redelijkheidskloof: Is het redelijk relevant dat het maatschappelijk verkeer iets van ze verwacht? Mogelijkheid dat er verkeerde
verwachtingen zijn en dan is de taak aan de accountant om dat goed te communiceren.
Informatiekloof: Verschil tussen hoeveelheid en
kwaliteit van de informatie de een gebruiker comfort
geeft bij het nemen van zijn beslissingen.
