1
1. Man & vrouw: voortplanting
Colleges
Inleiding op thema Ba.3.A
HC.1 Vruchtbaarheid bij man en vrouw (digitaal)
HC.2 Cyclusstoornissen (digitaal)
HC.3 Gametogenese (digitaal)
HC.4 Complexe overerving (digitaal)
HC.5 Patiëntveiligheid: Omgaan met fouten (digitaal)
HC.6 Vruchtbaarheidsstoornissen bij de man (digitaal)
VO’s
VO.1 - Hypothalamus-hypofyse-gonaden-as (digitaal)
VO.2 - Anatomie van de vrouwelijke genitaliën (fysiek)
VO.3 - Anatomie van de mannelijke genitaliën (fysiek)
VO.4 - Microscopische bouw van de mannelijke genitaliën en spermatogenese (digitaal)
ZO’s
ZO.1 - Mitose en meiose
ZO.2 - Stamcellen
ZO.3 - Digitale anatomie en embryologie toetsing
ZO.4 - Doorbloeding en innervatie van het bekken en de bekkenbodem
LO.1 - Hoe zou jij je voelen.… Een ongewenste zwangerschap
Samenvatting 3A1 – Judith Bus
, 2
Inleiding op thema Ba.3.A
Blok 3A is volledig in het thema van moeder en kind. De volgende thema’s zullen aan bod gaan
komen:
1. Kinderwens en geboorteregeling
a. Ongewilde kinderloosheid
b. Ozoöspermie: geen aanmaak van zaadcellen.
c. Oligospermie: weinig aanmaak van zaadcellen.
2. Zwangerschap
a. Negatieve dyscongruentie
b. (Pre)eclampsie
3. Baring en kraambed
a. Asfyxie
b. Stuitbevallingen
4. Pasgeborene
a. Afwijkend uiterlijk
5. Opgroeiend kind
a. Uitblijvende puberteit
b. Syndromen
6. Vrouw/man, seksualiteit
a. Overgangsklachten
b. Prolaps
Opbouw
- Bouw en functie
- Genetica
- Psychologische en maatschappelijke aspecten
- Pathologie
Er is een grote verscheidenheid aan disciplines die het onderwijs verzorgen.
Belangrijke gastsprekers:
- 25 nov. Heleen van Beekhuizen (tropengeneeskunde)
- 8 dec. Manfred Kayser (reconstructie van het lichaam van een dader o.b.v. genetica)
- 26 jan. Nicky Westerhof (dragerschap van borstkanker)
Tentamen 3A1: t/m week 7 ( = t/m kraambed) = 8 januari.
Tentamen 3A2: t/m week 12 ( = t/m volwassenheid) = 17 februari.
LET OP: ALLE AANGEBODEN LESSTOF (ZO’s, VO’s en PD’s) IS TENTAMENSTOF. Daarnaast zijn oude
tentamens niet meer representabel voor dit tentamen! Dus… Vragen kunnen zijn afgekeurd, stof is
veranderd et centera. Het is meer bedoeld als hulpmiddel om te kijken hoe zo’n toets er nou uitziet,
niet om te leren!
Essays (professionele ontwikkeling)
Om de twee weken wordt de student gevraagd om een 300 woorden essay te schrijven over de
volgende onderwerpen:
1. Ongewenste zwangerschap
2. Je eigen zorgervaring
3. In verwachting van een kind met een aangeboren afwijking
4. Behandelingsbeperking
5. Seksuele intimidatie
6. Slachtoffer van een medische fout
Samenvatting 3A1 – Judith Bus
, 3
Soms zijn er twee varianten van een stelling: vanuit de visie van de man of die van een vrouw. Je
moet een variant kiezen, maakt niet uit welke.
Na elke deadline komt er een les om de essays te bespreken met een docent die ze heeft nagekeken.
Deze VO’s kun je niet ruilen. Deze essays horen bij het onderwijs professionele ontwikkeling: je
MOET dit dus doen en halen.
HC.1 Vruchtbaarheid bij man en vrouw (digitaal)
Inleiding
Voortplanting speelt een grote rol in ons bestaan. Om voor een diverse genenpoule te zorgen moet
elk stel op zijn minst 2,2 individuen produceren (nageslacht). Jouw persoonlijke genenpakketje is
enorm uniek. Door nageslacht te creëren zal jij jouw unieke genen doorgeven en op deze manier
bijdragen aan de variatie in de genenpoule.
Door een grote variatie te hebben in onze genenpoule kan ons soort (de mens) zich aanpassen aan
de veranderende omgeving. Vandaar dat voortplanting sterk in ons systeem geworteld is.
Voortplanting is overal
Seks is ontzettend sterk geworteld in onze maatschappij: seks verkoopt alles. Eten, drinken, sporten,
parfum: noem maar op.
Leerdoelen
- Inleiding
- Vruchtbaarheid en vruchtbaarheidstoornissen
- Epidemiologie en vruchtbaarheid
- Leefstijl en vruchtbaarheid
- Prognose en kansen
- Pre-conceptionele counselling
- Gezond zwanger worden
Vruchtbaarheid en vruchtbaarheidstoornissen
WHO definitie van gezondheid: ‘a state of complete physical, mental en social wellbeing and not
merely the absence of disease or infirmity’. Volgens deze definitie kan onvruchtbaarheid
omschreven worden als een ongezonde staat. Enkele definities van zwangerschap en infertiliteit
zijn:
Vruchtbaarheid of Het vermogen om in een
Fecundability bepaalde cyclus zwanger te
worden
Fecundity Het vermogen om een levend
geboren kind te krijgen
Infertiliteit Het onvermogen om een Azoöspermie:
zwangerschap te afwezigheid van
bewerkstelligen zaadcellen in het sperma
Anovulatie
Steriliteit Absoluut onvermogen om Afsluiting van de
zwanger te worden eileiders
Subfertiliteit Verminderd vermogen om tot Combinatie van twee
een zwangerschap te komen mensen
Ongeveer de helft van de mensen die geen kinderen kunnen krijgen hebben een onverklaarde
onvruchtbaarheidsstoornis: we weten tegenwoordig dus nog helemaal niet zo veel van
vruchtbaarheid af.
Samenvatting 3A1 – Judith Bus
, 4
Onvruchtbaarheid is niet absoluut: een partner kan ook ‘’compenseren’’. Soms komt het voor dat
een vrouw samen met een man geen kindjes kan krijgen, maar dit wel lukt met een andere man.
Deze (zeer vruchtbare) man compenseert het probleem bij de (minder vruchtbare) vrouw dus
blijkbaar.
Verschuiving in leeftijd
In de afgelopen jaren is de leeftijd waarop vrouwen krijgen steeds meer verschoven: vrouwen
krijgen steeds later kinderen. Dit komt doordat vrouwen tegenwoordig carrière willen maken en
worden benadeeld in het selectieproces als ze zwanger worden tijdens de opleiding / studie.
Allochtone vrouwen krijgen steeds meer kinderen dan autochtone vrouwen. daarnaast haalt
vrijwel niemand de 2,2 grens. Hierdoor verkleint de genenpoule wat niet gunstig is.
Fecundity bij jonge paren
Sommige vrouwen hebben 80% kans om zwanger te raken bij een vrijpartij, andere vrouwen
weer 10%. Dit verschilt dus sterk. De kans op zwanger worden is groter wanneer je net begint
met proberen. Des te langer je probeert zwanger te raken en het lukt niet, des te kleiner de kans
wordt dat het nog gaat lukken. Zie de grafiek.
Daarnaast: des te ouder je wordt, des te groter de kans dat het niet meer gaat lukken. Na 35 jaar
komt er ineens een omslagpunt: is er een sterke toename van onvruchtbaarheid onder 35+ vrouwen.
Dit komt doordat het lichaam minder (goede) eitjes heeft. Dit komt doordat de eitjes steeds slechter
van kwaliteit worden: je rookt een sigaretje, gaat met het vliegtuig, eet iets slechts etc.
Uitstel van de zwangerschap
Iemand die een jaartje probeert op d’r 30ste heeft 5% dat ze niet zwanger raakt.
Iemand die een jaartje probeert op d’r 38ste heeft 80% kans dat ze niet zwanger raakt. Daarnaast
hebben oudere vrouwen meer kans op complicaties tijdens de zwangerschap (miskramen, handicaps
etc.)
Dus… Een slimme meid krijgt haar kind op tijd!
Obesitas
Obesitas: des te dikker je bent, des te kleiner de kans dat je zwanger wordt. Ook voor de man heeft
het een negatief effect op zijn vruchtbaarheid. Ook is de kans op aangeboren afwijkingen /
complicaties groter. Daarnaast heeft ondergewicht ook een negatief effect op zwangerschapskansen.
Verder is het maken van een echo bij een hele dikke vrouw ook heel moeilijk. Bij de 20 weken echo is
maar 20% van de afwijkingen te identificeren door de dikke vetlaag.
Samenvatting 3A1 – Judith Bus
1. Man & vrouw: voortplanting
Colleges
Inleiding op thema Ba.3.A
HC.1 Vruchtbaarheid bij man en vrouw (digitaal)
HC.2 Cyclusstoornissen (digitaal)
HC.3 Gametogenese (digitaal)
HC.4 Complexe overerving (digitaal)
HC.5 Patiëntveiligheid: Omgaan met fouten (digitaal)
HC.6 Vruchtbaarheidsstoornissen bij de man (digitaal)
VO’s
VO.1 - Hypothalamus-hypofyse-gonaden-as (digitaal)
VO.2 - Anatomie van de vrouwelijke genitaliën (fysiek)
VO.3 - Anatomie van de mannelijke genitaliën (fysiek)
VO.4 - Microscopische bouw van de mannelijke genitaliën en spermatogenese (digitaal)
ZO’s
ZO.1 - Mitose en meiose
ZO.2 - Stamcellen
ZO.3 - Digitale anatomie en embryologie toetsing
ZO.4 - Doorbloeding en innervatie van het bekken en de bekkenbodem
LO.1 - Hoe zou jij je voelen.… Een ongewenste zwangerschap
Samenvatting 3A1 – Judith Bus
, 2
Inleiding op thema Ba.3.A
Blok 3A is volledig in het thema van moeder en kind. De volgende thema’s zullen aan bod gaan
komen:
1. Kinderwens en geboorteregeling
a. Ongewilde kinderloosheid
b. Ozoöspermie: geen aanmaak van zaadcellen.
c. Oligospermie: weinig aanmaak van zaadcellen.
2. Zwangerschap
a. Negatieve dyscongruentie
b. (Pre)eclampsie
3. Baring en kraambed
a. Asfyxie
b. Stuitbevallingen
4. Pasgeborene
a. Afwijkend uiterlijk
5. Opgroeiend kind
a. Uitblijvende puberteit
b. Syndromen
6. Vrouw/man, seksualiteit
a. Overgangsklachten
b. Prolaps
Opbouw
- Bouw en functie
- Genetica
- Psychologische en maatschappelijke aspecten
- Pathologie
Er is een grote verscheidenheid aan disciplines die het onderwijs verzorgen.
Belangrijke gastsprekers:
- 25 nov. Heleen van Beekhuizen (tropengeneeskunde)
- 8 dec. Manfred Kayser (reconstructie van het lichaam van een dader o.b.v. genetica)
- 26 jan. Nicky Westerhof (dragerschap van borstkanker)
Tentamen 3A1: t/m week 7 ( = t/m kraambed) = 8 januari.
Tentamen 3A2: t/m week 12 ( = t/m volwassenheid) = 17 februari.
LET OP: ALLE AANGEBODEN LESSTOF (ZO’s, VO’s en PD’s) IS TENTAMENSTOF. Daarnaast zijn oude
tentamens niet meer representabel voor dit tentamen! Dus… Vragen kunnen zijn afgekeurd, stof is
veranderd et centera. Het is meer bedoeld als hulpmiddel om te kijken hoe zo’n toets er nou uitziet,
niet om te leren!
Essays (professionele ontwikkeling)
Om de twee weken wordt de student gevraagd om een 300 woorden essay te schrijven over de
volgende onderwerpen:
1. Ongewenste zwangerschap
2. Je eigen zorgervaring
3. In verwachting van een kind met een aangeboren afwijking
4. Behandelingsbeperking
5. Seksuele intimidatie
6. Slachtoffer van een medische fout
Samenvatting 3A1 – Judith Bus
, 3
Soms zijn er twee varianten van een stelling: vanuit de visie van de man of die van een vrouw. Je
moet een variant kiezen, maakt niet uit welke.
Na elke deadline komt er een les om de essays te bespreken met een docent die ze heeft nagekeken.
Deze VO’s kun je niet ruilen. Deze essays horen bij het onderwijs professionele ontwikkeling: je
MOET dit dus doen en halen.
HC.1 Vruchtbaarheid bij man en vrouw (digitaal)
Inleiding
Voortplanting speelt een grote rol in ons bestaan. Om voor een diverse genenpoule te zorgen moet
elk stel op zijn minst 2,2 individuen produceren (nageslacht). Jouw persoonlijke genenpakketje is
enorm uniek. Door nageslacht te creëren zal jij jouw unieke genen doorgeven en op deze manier
bijdragen aan de variatie in de genenpoule.
Door een grote variatie te hebben in onze genenpoule kan ons soort (de mens) zich aanpassen aan
de veranderende omgeving. Vandaar dat voortplanting sterk in ons systeem geworteld is.
Voortplanting is overal
Seks is ontzettend sterk geworteld in onze maatschappij: seks verkoopt alles. Eten, drinken, sporten,
parfum: noem maar op.
Leerdoelen
- Inleiding
- Vruchtbaarheid en vruchtbaarheidstoornissen
- Epidemiologie en vruchtbaarheid
- Leefstijl en vruchtbaarheid
- Prognose en kansen
- Pre-conceptionele counselling
- Gezond zwanger worden
Vruchtbaarheid en vruchtbaarheidstoornissen
WHO definitie van gezondheid: ‘a state of complete physical, mental en social wellbeing and not
merely the absence of disease or infirmity’. Volgens deze definitie kan onvruchtbaarheid
omschreven worden als een ongezonde staat. Enkele definities van zwangerschap en infertiliteit
zijn:
Vruchtbaarheid of Het vermogen om in een
Fecundability bepaalde cyclus zwanger te
worden
Fecundity Het vermogen om een levend
geboren kind te krijgen
Infertiliteit Het onvermogen om een Azoöspermie:
zwangerschap te afwezigheid van
bewerkstelligen zaadcellen in het sperma
Anovulatie
Steriliteit Absoluut onvermogen om Afsluiting van de
zwanger te worden eileiders
Subfertiliteit Verminderd vermogen om tot Combinatie van twee
een zwangerschap te komen mensen
Ongeveer de helft van de mensen die geen kinderen kunnen krijgen hebben een onverklaarde
onvruchtbaarheidsstoornis: we weten tegenwoordig dus nog helemaal niet zo veel van
vruchtbaarheid af.
Samenvatting 3A1 – Judith Bus
, 4
Onvruchtbaarheid is niet absoluut: een partner kan ook ‘’compenseren’’. Soms komt het voor dat
een vrouw samen met een man geen kindjes kan krijgen, maar dit wel lukt met een andere man.
Deze (zeer vruchtbare) man compenseert het probleem bij de (minder vruchtbare) vrouw dus
blijkbaar.
Verschuiving in leeftijd
In de afgelopen jaren is de leeftijd waarop vrouwen krijgen steeds meer verschoven: vrouwen
krijgen steeds later kinderen. Dit komt doordat vrouwen tegenwoordig carrière willen maken en
worden benadeeld in het selectieproces als ze zwanger worden tijdens de opleiding / studie.
Allochtone vrouwen krijgen steeds meer kinderen dan autochtone vrouwen. daarnaast haalt
vrijwel niemand de 2,2 grens. Hierdoor verkleint de genenpoule wat niet gunstig is.
Fecundity bij jonge paren
Sommige vrouwen hebben 80% kans om zwanger te raken bij een vrijpartij, andere vrouwen
weer 10%. Dit verschilt dus sterk. De kans op zwanger worden is groter wanneer je net begint
met proberen. Des te langer je probeert zwanger te raken en het lukt niet, des te kleiner de kans
wordt dat het nog gaat lukken. Zie de grafiek.
Daarnaast: des te ouder je wordt, des te groter de kans dat het niet meer gaat lukken. Na 35 jaar
komt er ineens een omslagpunt: is er een sterke toename van onvruchtbaarheid onder 35+ vrouwen.
Dit komt doordat het lichaam minder (goede) eitjes heeft. Dit komt doordat de eitjes steeds slechter
van kwaliteit worden: je rookt een sigaretje, gaat met het vliegtuig, eet iets slechts etc.
Uitstel van de zwangerschap
Iemand die een jaartje probeert op d’r 30ste heeft 5% dat ze niet zwanger raakt.
Iemand die een jaartje probeert op d’r 38ste heeft 80% kans dat ze niet zwanger raakt. Daarnaast
hebben oudere vrouwen meer kans op complicaties tijdens de zwangerschap (miskramen, handicaps
etc.)
Dus… Een slimme meid krijgt haar kind op tijd!
Obesitas
Obesitas: des te dikker je bent, des te kleiner de kans dat je zwanger wordt. Ook voor de man heeft
het een negatief effect op zijn vruchtbaarheid. Ook is de kans op aangeboren afwijkingen /
complicaties groter. Daarnaast heeft ondergewicht ook een negatief effect op zwangerschapskansen.
Verder is het maken van een echo bij een hele dikke vrouw ook heel moeilijk. Bij de 20 weken echo is
maar 20% van de afwijkingen te identificeren door de dikke vetlaag.
Samenvatting 3A1 – Judith Bus
