Inhoud
Algemene opmerkingen .......................................................................................................................... 4
College 1 – Conceptual framework, Fair value & Earnings management ................................................ 5
Regelgevend kader .............................................................................................................................. 5
Elementen in de jaarrekening ............................................................................................................. 7
Basis voor de jaarrekening .................................................................................................................. 9
Besluit actuele waarde ...................................................................................................................... 11
IFRS 13 Fair value .............................................................................................................................. 12
Earnings management....................................................................................................................... 12
College 2 – Cashflow, opbrengsterkenning & onderhanden projecten................................................. 15
Kasstroomoverzicht ........................................................................................................................... 15
Revenue recognition ......................................................................................................................... 17
Onderhanden projecten .................................................................................................................... 21
College 3 – Financiële instrumenten ..................................................................................................... 23
Definitie ............................................................................................................................................. 23
Verdeling ........................................................................................................................................... 23
Waardering activa ............................................................................................................................. 24
Waardering passiva ........................................................................................................................... 29
Obligaties........................................................................................................................................... 30
Impairment........................................................................................................................................ 32
Hedge accounting.............................................................................................................................. 33
College 4 – Banken ................................................................................................................................ 35
Standaarden ...................................................................................................................................... 35
Algemeen banken.............................................................................................................................. 35
FAR .................................................................................................................................................... 36
College 5 – Pensioenen & Pensioenfondsen ......................................................................................... 37
Pensioenen ........................................................................................................................................ 37
Regelingen ......................................................................................................................................... 37
Actuariële grondslagen...................................................................................................................... 40
Pensioenfondsen ............................................................................................................................... 41
Waardering........................................................................................................................................ 41
Herverzekeringen en technische voorzieningen ............................................................................... 43
Winst & verlies .................................................................................................................................. 43
Toelichting ......................................................................................................................................... 43
College 6 – Share based payments & eigen vermogen ......................................................................... 45
Share-based payments ...................................................................................................................... 45
, Waardering........................................................................................................................................ 45
Vestingcondities ................................................................................................................................ 48
Verwerking ........................................................................................................................................ 49
Boekingen.......................................................................................................................................... 53
Eigen vermogen................................................................................................................................. 55
Reserves ............................................................................................................................................ 56
College 7 – Immateriële vaste activa ..................................................................................................... 58
Definitie ............................................................................................................................................. 58
Criteria activeren ............................................................................................................................... 59
Waardering........................................................................................................................................ 60
Vervaardigingsprijs van intern vervaardigde immateriële vaste activa ............................................. 60
Waardering na eerste verwerking ..................................................................................................... 61
Afschrijvingen .................................................................................................................................... 62
Impairment........................................................................................................................................ 63
College 8 – Kapitaalbelangen, goodwill & consolidatie ......................................................................... 67
Kapitaalbelangen ............................................................................................................................... 67
Overname en goodwill ...................................................................................................................... 71
Consolidatie....................................................................................................................................... 76
College 9 – Voorzieningen, gebeurtenissen na balansdatum & latenties ............................................. 78
Voorzieningen ................................................................................................................................... 78
Gebeurtenissen na balansdatum....................................................................................................... 82
Winstbelasting................................................................................................................................... 83
College 10 – Lease en on or off balance ................................................................................................ 87
Algemeen lease ................................................................................................................................. 87
Beoordelen operational en financial ................................................................................................. 89
Contante verplichting ........................................................................................................................ 90
Verwerken in de balans bij lessee ..................................................................................................... 91
IFRS .................................................................................................................................................... 94
Verwerken in de balans bij lessor ...................................................................................................... 94
Sale and lease back............................................................................................................................ 98
College 11 – Winst per aandeel ........................................................................................................... 100
College 12 – Tussentijdse verslaggeving.............................................................................................. 101
College 13 – Bijzondere onderwerpen ................................................................................................ 102
Woningcorporatie ........................................................................................................................... 102
Stichtingen en verenigingen ............................................................................................................ 102
Onderwijsinstelling .......................................................................................................................... 104
, Integrated reporting ........................................................................................................................ 106
College 14 – Verschil IFRS & Dutch GAAP ............................................................................................ 108
College 15 – Bestuursverslag, duurzaamheid, crypto & bijzondere rechtsvormen ............................. 110
Crypto .............................................................................................................................................. 110
,Algemene opmerkingen
Teksten in het blauw zijn tips voor het mondeling, aan het eind nog eens samengevat per onderwerp.
Handige sites:
• https://ifrscommunity.com/knowledge-base/
• https://www.youtube.com/user/IFRSbox
• https://www.cpdbox.com/
Het belangrijkste met je mondeling is dat je het uit jezelf kan vertellen. Je krijgt ook wat cijfermatige
casussen, maar alsnog is vertellen belangrijker.
Als je het echt niet meer weet, dan kan je ook gewoon zeggen tot hier reikt mijn kennis. Zoals bijvoorbeeld
bij sale and lease back. De verwerking hangt af van verschillende scenario’s (RJ, IFRS, financial of
operational). Als je alle boekingen niet weet dan moet je wel vertellen dat je weet dat het afhangt van het
scenario (en deze ook noemen). Daarmee heb je laten zien dat je er wel kennis van hebt.
Financiële instrumenten en pensioenen komen in 99% van de gevallen in het mondeling. Een van de
bijzondere onderwerpen komt altijd terug.
Belangrijkste van alle onderwerpen is het regelgevend kader, presentatie, waardering en vervolg
waardering.
Als de docent een vraag stelt, noem altijd eerst het regelgevend kader en waar de post aan moet voldoen,
daarna pas antwoord geven op de vraag. Dit zorgt ervoor dat je meer tijd aan het woord bent en dat ze dus
minder kunnen vragen.
Journaalposten zijn ook belangrijk om te weten.
Lees van de artikelen die in het onderwijs programma staan alleen de aanhef en conclusie.
Belangrijke ontwikkelingen de afgelopen tijd:
• Crypto
• Pensioenen
• Rente impact op posten
• Corona
, College 1 – Conceptual framework, Fair value & Earnings management
Regelgevend kader
Het regelgevend kader (IFRS: conceptual framework) bestaat uit meerdere bronnen:
• Dutch GAAP -> W&R Nederlandse rechtspersonen
• BW 2 Titel 9 -> W&R voor de jaarrekening van rechtspersonen
• RJ -> Normen en waarden uit het maatschappelijk verkeer
o Nuance: Rjk voor micro en kleine rechtspersonen
• Jurisprudentie van de ondernemingskader
• 4e en 7e EG Richtlijn (vormen onderdeel van Dutch GAAP)
• Beursgenoteerd? -> IFRS
Fundamentele kenmerken CF: Relevante en getrouwe weergave.
Art 362 Lid 1: De jaarrekening geeft volgens normen die in het maatschappelijk verkeer als
aanvaardbaar worden beschouwd een zodanig inzicht dat een verantwoord oordeel kan worden
gevormd omtrent het vermogen en het resultaat, alsmede voor zover de aard van een jaarrekening dat
toelaat, omtrent de solvabiliteit en de liquiditeit van de rechtspersoon. Indien de internationale
vertakking van zijn groep dit rechtvaardigt kan de rechtspersoon de jaarrekening opstellen naar de
normen die in het maatschappelijk verkeer in een van de andere lidstaten van de Europese
Gemeenschappen als aanvaardbaar worden beschouwd en het in de eerste volzin bedoelde inzicht
geven.
Art 362 lid 4: Derogerende werking van de wet -> Voor inzicht mag je van de wet afwijken
Voorbeeld: Door rood rijden: Blijf je staan dat knalt er een vrachtwagen op je, maar je houdt je wel aan
de wet. Rij je door, dan ga je door rood, maar dan blijft wel iedereen leven. Volgens het Nederlandse
recht mag je dan dus door rood rijden. IFRS kent dit niet, daar is het comply or die.
Rechtspersonen in NL:
• BV
• NV
• Commanditaire vennootschap
• Stichtingen en verenigingen
• Onderlinge waarborg maatschappij
Eenmanszaak en VOF zijn geen rechtspersonen, daar geldt goedkoopmansgebruik. Wel
administratieverplichting -> winstaangifte.
Indeling van de RJ:
1. Algemene grondslagen
2. Jaarrekening posten
3. Toelichting
4. Bestuursverslag, overige gegevens & overige informatie
5. Country by country
6. Bijzondere bedrijfstakken
7. X
Algemene opmerkingen .......................................................................................................................... 4
College 1 – Conceptual framework, Fair value & Earnings management ................................................ 5
Regelgevend kader .............................................................................................................................. 5
Elementen in de jaarrekening ............................................................................................................. 7
Basis voor de jaarrekening .................................................................................................................. 9
Besluit actuele waarde ...................................................................................................................... 11
IFRS 13 Fair value .............................................................................................................................. 12
Earnings management....................................................................................................................... 12
College 2 – Cashflow, opbrengsterkenning & onderhanden projecten................................................. 15
Kasstroomoverzicht ........................................................................................................................... 15
Revenue recognition ......................................................................................................................... 17
Onderhanden projecten .................................................................................................................... 21
College 3 – Financiële instrumenten ..................................................................................................... 23
Definitie ............................................................................................................................................. 23
Verdeling ........................................................................................................................................... 23
Waardering activa ............................................................................................................................. 24
Waardering passiva ........................................................................................................................... 29
Obligaties........................................................................................................................................... 30
Impairment........................................................................................................................................ 32
Hedge accounting.............................................................................................................................. 33
College 4 – Banken ................................................................................................................................ 35
Standaarden ...................................................................................................................................... 35
Algemeen banken.............................................................................................................................. 35
FAR .................................................................................................................................................... 36
College 5 – Pensioenen & Pensioenfondsen ......................................................................................... 37
Pensioenen ........................................................................................................................................ 37
Regelingen ......................................................................................................................................... 37
Actuariële grondslagen...................................................................................................................... 40
Pensioenfondsen ............................................................................................................................... 41
Waardering........................................................................................................................................ 41
Herverzekeringen en technische voorzieningen ............................................................................... 43
Winst & verlies .................................................................................................................................. 43
Toelichting ......................................................................................................................................... 43
College 6 – Share based payments & eigen vermogen ......................................................................... 45
Share-based payments ...................................................................................................................... 45
, Waardering........................................................................................................................................ 45
Vestingcondities ................................................................................................................................ 48
Verwerking ........................................................................................................................................ 49
Boekingen.......................................................................................................................................... 53
Eigen vermogen................................................................................................................................. 55
Reserves ............................................................................................................................................ 56
College 7 – Immateriële vaste activa ..................................................................................................... 58
Definitie ............................................................................................................................................. 58
Criteria activeren ............................................................................................................................... 59
Waardering........................................................................................................................................ 60
Vervaardigingsprijs van intern vervaardigde immateriële vaste activa ............................................. 60
Waardering na eerste verwerking ..................................................................................................... 61
Afschrijvingen .................................................................................................................................... 62
Impairment........................................................................................................................................ 63
College 8 – Kapitaalbelangen, goodwill & consolidatie ......................................................................... 67
Kapitaalbelangen ............................................................................................................................... 67
Overname en goodwill ...................................................................................................................... 71
Consolidatie....................................................................................................................................... 76
College 9 – Voorzieningen, gebeurtenissen na balansdatum & latenties ............................................. 78
Voorzieningen ................................................................................................................................... 78
Gebeurtenissen na balansdatum....................................................................................................... 82
Winstbelasting................................................................................................................................... 83
College 10 – Lease en on or off balance ................................................................................................ 87
Algemeen lease ................................................................................................................................. 87
Beoordelen operational en financial ................................................................................................. 89
Contante verplichting ........................................................................................................................ 90
Verwerken in de balans bij lessee ..................................................................................................... 91
IFRS .................................................................................................................................................... 94
Verwerken in de balans bij lessor ...................................................................................................... 94
Sale and lease back............................................................................................................................ 98
College 11 – Winst per aandeel ........................................................................................................... 100
College 12 – Tussentijdse verslaggeving.............................................................................................. 101
College 13 – Bijzondere onderwerpen ................................................................................................ 102
Woningcorporatie ........................................................................................................................... 102
Stichtingen en verenigingen ............................................................................................................ 102
Onderwijsinstelling .......................................................................................................................... 104
, Integrated reporting ........................................................................................................................ 106
College 14 – Verschil IFRS & Dutch GAAP ............................................................................................ 108
College 15 – Bestuursverslag, duurzaamheid, crypto & bijzondere rechtsvormen ............................. 110
Crypto .............................................................................................................................................. 110
,Algemene opmerkingen
Teksten in het blauw zijn tips voor het mondeling, aan het eind nog eens samengevat per onderwerp.
Handige sites:
• https://ifrscommunity.com/knowledge-base/
• https://www.youtube.com/user/IFRSbox
• https://www.cpdbox.com/
Het belangrijkste met je mondeling is dat je het uit jezelf kan vertellen. Je krijgt ook wat cijfermatige
casussen, maar alsnog is vertellen belangrijker.
Als je het echt niet meer weet, dan kan je ook gewoon zeggen tot hier reikt mijn kennis. Zoals bijvoorbeeld
bij sale and lease back. De verwerking hangt af van verschillende scenario’s (RJ, IFRS, financial of
operational). Als je alle boekingen niet weet dan moet je wel vertellen dat je weet dat het afhangt van het
scenario (en deze ook noemen). Daarmee heb je laten zien dat je er wel kennis van hebt.
Financiële instrumenten en pensioenen komen in 99% van de gevallen in het mondeling. Een van de
bijzondere onderwerpen komt altijd terug.
Belangrijkste van alle onderwerpen is het regelgevend kader, presentatie, waardering en vervolg
waardering.
Als de docent een vraag stelt, noem altijd eerst het regelgevend kader en waar de post aan moet voldoen,
daarna pas antwoord geven op de vraag. Dit zorgt ervoor dat je meer tijd aan het woord bent en dat ze dus
minder kunnen vragen.
Journaalposten zijn ook belangrijk om te weten.
Lees van de artikelen die in het onderwijs programma staan alleen de aanhef en conclusie.
Belangrijke ontwikkelingen de afgelopen tijd:
• Crypto
• Pensioenen
• Rente impact op posten
• Corona
, College 1 – Conceptual framework, Fair value & Earnings management
Regelgevend kader
Het regelgevend kader (IFRS: conceptual framework) bestaat uit meerdere bronnen:
• Dutch GAAP -> W&R Nederlandse rechtspersonen
• BW 2 Titel 9 -> W&R voor de jaarrekening van rechtspersonen
• RJ -> Normen en waarden uit het maatschappelijk verkeer
o Nuance: Rjk voor micro en kleine rechtspersonen
• Jurisprudentie van de ondernemingskader
• 4e en 7e EG Richtlijn (vormen onderdeel van Dutch GAAP)
• Beursgenoteerd? -> IFRS
Fundamentele kenmerken CF: Relevante en getrouwe weergave.
Art 362 Lid 1: De jaarrekening geeft volgens normen die in het maatschappelijk verkeer als
aanvaardbaar worden beschouwd een zodanig inzicht dat een verantwoord oordeel kan worden
gevormd omtrent het vermogen en het resultaat, alsmede voor zover de aard van een jaarrekening dat
toelaat, omtrent de solvabiliteit en de liquiditeit van de rechtspersoon. Indien de internationale
vertakking van zijn groep dit rechtvaardigt kan de rechtspersoon de jaarrekening opstellen naar de
normen die in het maatschappelijk verkeer in een van de andere lidstaten van de Europese
Gemeenschappen als aanvaardbaar worden beschouwd en het in de eerste volzin bedoelde inzicht
geven.
Art 362 lid 4: Derogerende werking van de wet -> Voor inzicht mag je van de wet afwijken
Voorbeeld: Door rood rijden: Blijf je staan dat knalt er een vrachtwagen op je, maar je houdt je wel aan
de wet. Rij je door, dan ga je door rood, maar dan blijft wel iedereen leven. Volgens het Nederlandse
recht mag je dan dus door rood rijden. IFRS kent dit niet, daar is het comply or die.
Rechtspersonen in NL:
• BV
• NV
• Commanditaire vennootschap
• Stichtingen en verenigingen
• Onderlinge waarborg maatschappij
Eenmanszaak en VOF zijn geen rechtspersonen, daar geldt goedkoopmansgebruik. Wel
administratieverplichting -> winstaangifte.
Indeling van de RJ:
1. Algemene grondslagen
2. Jaarrekening posten
3. Toelichting
4. Bestuursverslag, overige gegevens & overige informatie
5. Country by country
6. Bijzondere bedrijfstakken
7. X
