Veronique De Nutte
SPRAAK
DIAGNOSTIEK
Ontwikkeling 2021-2022
,Spraak: diagnostiek - ontwikkeling
Inhoud
1 Spraakklankontwikkeling (p.81-85) ............................................................................. 4
1.1 Theorieën en modellen ivm articulatieontwikkeling (p.83) ............................... 4
1.1.1 Traditionele modellen .................................................................................... 4
1.1.1.1 Behavioristische visie (opperante conditionering) (p.83) .................... 4
1.1.1.2 Cognitieve theorie (p.84) ...................................................................... 4
1.1.1.3 Het leermodel (Stes) ............................................................................... 5
1.1.2 Linguïstische modellen .................................................................................. 5
1.1.2.1 Structuralistische theorie - Stes (p.85) .................................................... 5
1.1.2.2 Generatieve fonologie – McLeod (p.85) .............................................. 6
1.2 Spraakklankverwerving (p.89-91, p.97) ............................................................... 6
1.3 Fonologische ontwikkeling (p.100-112) ..............................................................10
2 Spraakklankstoornissen (articulatie- en fonologische stoornissen) (p.125-152) .....19
2.1 Definitie, prevalentie en incidentie SKS ..............................................................19
2.2 Ziekte- en leermodel als verklaring voor afwijkend articulatiegedrag (p.127-
128) 21
2.3 Indeling SKS (p.128-140) .......................................................................................22
2.4 Andere (linguïstische) indeling: ...........................................................................23
2.4.1 FONETISCHE SKS (productief) (= articulatorisch) (p.129-135).....................23
2.4.2 FONOLOGISCHE SKS (contrastief)(= fouten in spraakproductie) (p.135-
140) 26
2.5 Impact van SKS (p.141-150) ................................................................................33
3 SKS en orofaciale afwijkingen ....................................................................................35
3.1 Orofaciale afwijkingen (p.379 – 390 + extra’s) ..................................................35
3.1.1 Nasopalatale (neus, palatum) en orofaryngale afwijkingen (orofarynx,
neus, palatum) ............................................................................................................36
a) Velofaryngaal klepmechanisme .......................................................................36
b) Ontstekingen van lymfoïdweefsel ...............................................................42
c) Afwijkingen thv de tong ...............................................................................43
3.1.2 Dentomaxillofaciale afwijkingen (tanden, kaken, gelaat) .......................44
4 Neurogene articulatiestoornissen (p.401-417) ..........................................................46
4.1 Dysartrie (cerebral palsy) (p.401-406) ................................................................46
4.1.1 Prevalentie Cerebral Palsy ...........................................................................48
4.1.2 Classificatie Cerebral Palsy (p.403) .............................................................48
1
, 4.1.3 Spraakkenmerken bij Cerebral Palsy (p.404 – 406) ....................................50
4.2 Spraakontwikkelingsdyspraxie (SOD) (p.412 -417) ............................................50
4.2.1 Kenmerken ....................................................................................................51
5 Assessment gericht op fonologische problemen (p.157–207) ................................52
5.1 Inleiding ................................................................................................................52
5.2 Situering van diagnostiek binnen het therapeutisch proces (p.157–160) .......54
5.3 Screening (p.162–165) .........................................................................................55
5.4 Anamnese en interview (p.167–169) ..................................................................57
5.5 Diagnostische procedures en instrumenten (p.171–207) .................................58
5.5.1 Beoordeling spontane spraak (p. 171 – 173) ..............................................58
5.5.2 Twee soorten spraakklankonderzoek: fonetisch – fonologisch
georiënteerd ...............................................................................................................62
5.5.3 Fonetisch georiënteerde diagnostiek (p. 173 – 180) ..................................63
5.5.3.1 Fonetisch inventaris (Van Borsel) ..........................................................63
5.5.3.2 De traditionele articulatietest (3-positietest) .......................................63
5.5.4 Fonologisch georiënteerde diagnostiek (p. 180 – 204)..............................64
5.5.4.1 Fonemische inventaris ...........................................................................64
5.5.4.2 Homoniemen-analyse ...........................................................................64
5.5.4.3 Fonologische procesanalyse ................................................................66
Metaphon.............................................................................................................66
Fonologische procesanalyse - Van Borsel .........................................................70
Afpo – Rik Elen ......................................................................................................71
2
, Algemene info semester 1
Theorie fonetische fouten (HC7) en fonologische processen (HC8) na te kijken van
linguïstiek.
3
SPRAAK
DIAGNOSTIEK
Ontwikkeling 2021-2022
,Spraak: diagnostiek - ontwikkeling
Inhoud
1 Spraakklankontwikkeling (p.81-85) ............................................................................. 4
1.1 Theorieën en modellen ivm articulatieontwikkeling (p.83) ............................... 4
1.1.1 Traditionele modellen .................................................................................... 4
1.1.1.1 Behavioristische visie (opperante conditionering) (p.83) .................... 4
1.1.1.2 Cognitieve theorie (p.84) ...................................................................... 4
1.1.1.3 Het leermodel (Stes) ............................................................................... 5
1.1.2 Linguïstische modellen .................................................................................. 5
1.1.2.1 Structuralistische theorie - Stes (p.85) .................................................... 5
1.1.2.2 Generatieve fonologie – McLeod (p.85) .............................................. 6
1.2 Spraakklankverwerving (p.89-91, p.97) ............................................................... 6
1.3 Fonologische ontwikkeling (p.100-112) ..............................................................10
2 Spraakklankstoornissen (articulatie- en fonologische stoornissen) (p.125-152) .....19
2.1 Definitie, prevalentie en incidentie SKS ..............................................................19
2.2 Ziekte- en leermodel als verklaring voor afwijkend articulatiegedrag (p.127-
128) 21
2.3 Indeling SKS (p.128-140) .......................................................................................22
2.4 Andere (linguïstische) indeling: ...........................................................................23
2.4.1 FONETISCHE SKS (productief) (= articulatorisch) (p.129-135).....................23
2.4.2 FONOLOGISCHE SKS (contrastief)(= fouten in spraakproductie) (p.135-
140) 26
2.5 Impact van SKS (p.141-150) ................................................................................33
3 SKS en orofaciale afwijkingen ....................................................................................35
3.1 Orofaciale afwijkingen (p.379 – 390 + extra’s) ..................................................35
3.1.1 Nasopalatale (neus, palatum) en orofaryngale afwijkingen (orofarynx,
neus, palatum) ............................................................................................................36
a) Velofaryngaal klepmechanisme .......................................................................36
b) Ontstekingen van lymfoïdweefsel ...............................................................42
c) Afwijkingen thv de tong ...............................................................................43
3.1.2 Dentomaxillofaciale afwijkingen (tanden, kaken, gelaat) .......................44
4 Neurogene articulatiestoornissen (p.401-417) ..........................................................46
4.1 Dysartrie (cerebral palsy) (p.401-406) ................................................................46
4.1.1 Prevalentie Cerebral Palsy ...........................................................................48
4.1.2 Classificatie Cerebral Palsy (p.403) .............................................................48
1
, 4.1.3 Spraakkenmerken bij Cerebral Palsy (p.404 – 406) ....................................50
4.2 Spraakontwikkelingsdyspraxie (SOD) (p.412 -417) ............................................50
4.2.1 Kenmerken ....................................................................................................51
5 Assessment gericht op fonologische problemen (p.157–207) ................................52
5.1 Inleiding ................................................................................................................52
5.2 Situering van diagnostiek binnen het therapeutisch proces (p.157–160) .......54
5.3 Screening (p.162–165) .........................................................................................55
5.4 Anamnese en interview (p.167–169) ..................................................................57
5.5 Diagnostische procedures en instrumenten (p.171–207) .................................58
5.5.1 Beoordeling spontane spraak (p. 171 – 173) ..............................................58
5.5.2 Twee soorten spraakklankonderzoek: fonetisch – fonologisch
georiënteerd ...............................................................................................................62
5.5.3 Fonetisch georiënteerde diagnostiek (p. 173 – 180) ..................................63
5.5.3.1 Fonetisch inventaris (Van Borsel) ..........................................................63
5.5.3.2 De traditionele articulatietest (3-positietest) .......................................63
5.5.4 Fonologisch georiënteerde diagnostiek (p. 180 – 204)..............................64
5.5.4.1 Fonemische inventaris ...........................................................................64
5.5.4.2 Homoniemen-analyse ...........................................................................64
5.5.4.3 Fonologische procesanalyse ................................................................66
Metaphon.............................................................................................................66
Fonologische procesanalyse - Van Borsel .........................................................70
Afpo – Rik Elen ......................................................................................................71
2
, Algemene info semester 1
Theorie fonetische fouten (HC7) en fonologische processen (HC8) na te kijken van
linguïstiek.
3