OG 2: Sociale & persoonlijke ontwikkeling tijdens de ouderdom
Samenvatting
Blok 1.4: Ouderen
LEERDOELEN
1. Hoe ontwikkelt de persoonlijkheid tijdens de ouderdom?
2. Hoe gaat de oudere om met het ouder worden? (fysiek & mentaal)
3. Welke relaties hebben ouderen & wat betekent dit voor hun?
4. Welke soorten woonomgevingen zijn er voor ouderen & welke invloed heeft dit?
5. Hoe is het om op pensioen te gaan?
6. Hoe is het belgisch pensioenstelsel georganiseerd?
7. Wat is ouderenmishandeling?
1. HOE ONTWIKKELT DE PERSOONLIJKHEID TIJDENS DE OUDERDOM?
Big five persoonlijkheidskenmerken:
1. Neuroticisme = emotionele stabiliteit
2. Extraversie
3. Openheid
4. Aangenaamheid
5. Consciëntieusheid = gewetensvol
→ Blijven over het algemeen stabiel, persoonlijkheid = op fundamenteel niveau
onveranderlijk
Erikson
● Ouderdom: laatste stadium: ik-integriteit vs. wanhoop
● = Periode die gekenmerkt wordt door:
○ Terugkijken op eigen leven, evalueren & vrede mee vinden
● Succesvol stadium doorlopen → integriteit
○ Voelen zich tevreden & voldaan
○ Hebben gevoel dat ze mogelijkheid v leven hebben aangegrepen & hebben van
weinig dingen spijt
● Niet succesvol doorlopen → wanhoop
○ Ontevreden als ze terugkijken op leven
○ Zijn vaak ongelukkig, gedeprimeerd, boos/moedeloos over wat ze hebben
gedaan/nagelaten
, Ontwikkelingstaken Peck
→ 3 grote ontwikkelingstaken/uitdagingen:
1. Herdefiniëren van het ik vs. preoccupatie met werkrol
○ Mensen moeten zichzelf tijdens ouderdom opnieuw definiëren op manier die los
staat van werk/beroep
○ Sommige mensen hebben een grote moeite met stoppen werken
■ Verlies van werk & bijbehorende status heeft invloed op de manier waarop ze
naar zichzelf kijken
○ Peck stelt dat:
■ Mensen hun waarden moeten bijstellen en minder nadruk moeten
leggen op zichzelf als werkende en meer nadruk op eigenschappen die
niet met werk te maken hebben
● VB: grootouderschap, rol binnen familie
2. Transcendentie van lichaam vs. preoccupatie met lichaam
○ Mensen moeten leren omgaan met & verder kijken dan veranderingen in
lichamelijke vermogens als gevolg v ouder worden
■ Als ze dat niet doen: raken ze geobsedeerd door hun lichamelijke achteruitgang
○ Transcendentie
■ = overstijgen van het lichaam
■ Het lichamelijke los laten & meer focussen op andere zaken
○ Pre occupatie met het lichaam
■ VB: moeder kleedt zich nog heel jong om het lichaam jong te houden
■ Het lichamelijke heel belangrijk vinden
3. Transcendentie van het ik vs. preoccupatie met het ik
○ Periode waarin ouderen vrede moeten zien te vinden met hun aanstaande dood
○ Ouderen moeten inzien dat ze een bijdrage hebben geleverd aan de
maatschappij
■ Als ze daar niet in slagen kunnen ze geobsedeerd raken door de vraag
of hun leven wel zin heeft gehad & of ze waardevol zijn geweest voor de
maatschappij
○ Transcendentie
■ Beseffen dat leven zinvol is doorgebracht & iets mooi heeft
achtergelaten
○ Preoccupatie
■ Gevoel dat er geen zinvolle bijdrage is geleverd
■ Angst voor dood
Samenvatting
Blok 1.4: Ouderen
LEERDOELEN
1. Hoe ontwikkelt de persoonlijkheid tijdens de ouderdom?
2. Hoe gaat de oudere om met het ouder worden? (fysiek & mentaal)
3. Welke relaties hebben ouderen & wat betekent dit voor hun?
4. Welke soorten woonomgevingen zijn er voor ouderen & welke invloed heeft dit?
5. Hoe is het om op pensioen te gaan?
6. Hoe is het belgisch pensioenstelsel georganiseerd?
7. Wat is ouderenmishandeling?
1. HOE ONTWIKKELT DE PERSOONLIJKHEID TIJDENS DE OUDERDOM?
Big five persoonlijkheidskenmerken:
1. Neuroticisme = emotionele stabiliteit
2. Extraversie
3. Openheid
4. Aangenaamheid
5. Consciëntieusheid = gewetensvol
→ Blijven over het algemeen stabiel, persoonlijkheid = op fundamenteel niveau
onveranderlijk
Erikson
● Ouderdom: laatste stadium: ik-integriteit vs. wanhoop
● = Periode die gekenmerkt wordt door:
○ Terugkijken op eigen leven, evalueren & vrede mee vinden
● Succesvol stadium doorlopen → integriteit
○ Voelen zich tevreden & voldaan
○ Hebben gevoel dat ze mogelijkheid v leven hebben aangegrepen & hebben van
weinig dingen spijt
● Niet succesvol doorlopen → wanhoop
○ Ontevreden als ze terugkijken op leven
○ Zijn vaak ongelukkig, gedeprimeerd, boos/moedeloos over wat ze hebben
gedaan/nagelaten
, Ontwikkelingstaken Peck
→ 3 grote ontwikkelingstaken/uitdagingen:
1. Herdefiniëren van het ik vs. preoccupatie met werkrol
○ Mensen moeten zichzelf tijdens ouderdom opnieuw definiëren op manier die los
staat van werk/beroep
○ Sommige mensen hebben een grote moeite met stoppen werken
■ Verlies van werk & bijbehorende status heeft invloed op de manier waarop ze
naar zichzelf kijken
○ Peck stelt dat:
■ Mensen hun waarden moeten bijstellen en minder nadruk moeten
leggen op zichzelf als werkende en meer nadruk op eigenschappen die
niet met werk te maken hebben
● VB: grootouderschap, rol binnen familie
2. Transcendentie van lichaam vs. preoccupatie met lichaam
○ Mensen moeten leren omgaan met & verder kijken dan veranderingen in
lichamelijke vermogens als gevolg v ouder worden
■ Als ze dat niet doen: raken ze geobsedeerd door hun lichamelijke achteruitgang
○ Transcendentie
■ = overstijgen van het lichaam
■ Het lichamelijke los laten & meer focussen op andere zaken
○ Pre occupatie met het lichaam
■ VB: moeder kleedt zich nog heel jong om het lichaam jong te houden
■ Het lichamelijke heel belangrijk vinden
3. Transcendentie van het ik vs. preoccupatie met het ik
○ Periode waarin ouderen vrede moeten zien te vinden met hun aanstaande dood
○ Ouderen moeten inzien dat ze een bijdrage hebben geleverd aan de
maatschappij
■ Als ze daar niet in slagen kunnen ze geobsedeerd raken door de vraag
of hun leven wel zin heeft gehad & of ze waardevol zijn geweest voor de
maatschappij
○ Transcendentie
■ Beseffen dat leven zinvol is doorgebracht & iets mooi heeft
achtergelaten
○ Preoccupatie
■ Gevoel dat er geen zinvolle bijdrage is geleverd
■ Angst voor dood
