Vennootschapsbelasting
Hoorcollege 1 – IB/VPB, belastingplicht, bijzondere regimes & EV vs VV
Inhoud relatie tussen IB en VPB
Waarom is VPB van belang?
Vennootschapsbelasting is van belang voor de aantrekkelijkheid van een land om als bedrijf zijnde je daar
te vestigen. Het beïnvloedt dus de vestigingsklimaat van Nederland, landen onderling concurreren ook
met hun vennootschapsbelastingtarief. Ieder land wil dus een zo laag mogelijk tarief heffen om meer
bedrijven aan te trekken. Momenteel is er nog geen minimumtarief, maar de OECD is hier wel mee bezig.
NL wordt door sommige landen (o.a. Amerika) gezien als een tax heaven, omdat we hier tax rulings
kennen. Dat houdt in dat internationale bedrijven afspraken over de heffing van vennootschapsbelasting
met de Belastingdienst kunnen maken. De Europese Commissie had nederland het verwijt gemaakt dat de
afspraken die voortvloeien uit de tax rulings vaak te gunstig zijn voor de internationale ondernemingen.
Internationale bedrijven ging hun filialen plaatsen in landen waar bijvoorbeeld het filiaal niet als vaste
inrichting werd gezien waardoor er geen belasting afgedragen hoeft te worden. De OECD is daarom met
de Base Erosion and Profit Shifting (BEPS) gekomen. Dit zijn wetsrapporten die weergeven richtlijnen hoe
landen met oog op bepaalde onderwerpen hun vennootschapsbelasting aan zouden moeten passen. →
dit betreft soft law, het is niet afdwingbaar, dus landen hoeven zich niet te houden aan de richtlijnen en
dit kan dus ook niet aangevochten worden bij de rechter. Daarom zijn de richtlijnen uit de BEPS
overgenomen in EU-richtlijnen, bekend onder Anti Tax Avoidance Directive (ATAD 1 en 2). Deze richtlijnen
dienen geïmplementeerd te worden binnen de EU-lidstaten. ATAD 1 is 1 januari 2019 in werking getreden
in Nederland en ATAD 2 is 1 januari 2020 in werking getreden.
Functie VPB t.o.v. IB en stelsels
Relatie tussen de VPB en IB kan ingedeeld worden in twee soorten heffingen (een of de ander):
- Cumulerende heffing:
• IB en VPB zijn onafhankelijk van elkaar
• Economische dubbele belasting: je heft eerst VPB over de winst en vervolgens ook nog eens
IB
• Vennootschappelijke winst wordt dus ander belast dan ander kapitaal- en arbeidsinkomen,
dat is namelijk slechts onderworpen aan de IB
• Eigen vermogen (dividend) wordt dus dubbel belast, terwijl bijv rente aftrekbaar is bij de VPB
en alleen wordt belast in de IB → EV wordt dus gediscrimineerd tov VV, hierdoor is het dus
voor bedrijven gunstiger om vreemd vermogen aan te trekken
- Complementaire heffing:
• Heffing VPB is een voorheffing en kan worden verrekend met de IB
1
,Er zijn drie soorten stelsel m.b.t. de heffing van VPB en IB:
1) Klassieke stelsel (o.a. in NL)
- De winst uit de vennootschap wordt eerst belast tegen 40% en vervolgens nog een belast tegen
30%, effectief is er dan tarief van 49%. De winst wordt overbelast, nu ander inkomen niet twee
keer belast wordt. → IB en VPB worden dus onafhankelijk van elkaar gezien
2) Stelsel van volledige integratie
- Bedacht om iets tegen de dubbele belastingheffing te doen, de VPB is hier een voorheffing
geworden wat verrekend kan worden met de eindheffing IB.
- Het maakt hier niet uit of de winst wordt uitgedeeld of niet, de onderneming is transparant en er
wordt gekeken naar de achterliggende participanten waaraan de gehele winst toegerekend
wordt.
- Dit systeem wordt niet gebruikt omdat je dan belasting zou moeten betalen terwijl je zelf geen
dividend uitgekeerd krijgt en toerekening aan de achterliggende participanten lastig is bij een NV
2
, 3) Verrekeningsstelsel
- Sluit aan bij de winstuitdeling en houdt rekening met het feit dat zowel VPB als IB wordt geheven
- Integratie kan plaatsvinden op twee manieren:
• Integratie op vennootschapsniveau:
❖ gesplitst tarief: winst dat wordt ingehouden wordt tot een hoger tarief belast dan
winst dat wordt uitgekeerd omdat je weet dat daar ook nog IB betaalt over moet
worden
❖ dividendaftrek : je betaalt alleen VPB over het deel dat niet uitgekeerd wordt
• Integratie op aandeelhoudersniveau:
❖ Dividendvrijstelling: over (een deel) dividend hoeft geen IB meer betaald te worden
❖ Volledige of partiële VPB-verrekening:
Je betaald hier IB over de dividend die je ontvangt, maar ook over de vennootschapsbelasting die de BV
heeft betaald om jou dividend uit te kunnen keren. Na VPB blijft er nog 600 winst over waarvan de helft
wordt uitgekeerd en daarop drukt nog de VPB. Dus je neemt ook de helft van de betaalde VPB mee (in dit
geval 200) in je IB. het totale inkomen wordt dus 300 dividend + 200 betaalde VPB. Vervolgens wordt de
ingehouden vpb die toeziet op de uitgekeerde dividend weer verrekend met de te betalen belasting.
Dit systeem was eerst heel populair in europa, maar nu niet meer. De belangrijkste reden hiervoor is dat
het stelsel lastig toe te passen is in grensoverschrijdende situaties. Stel je hebt de onderstaande situatie.
In Nederland wordt VPB geheven, maar dat zou dan terug moeten worden gegeven aan een
aandeelhouder die een ander land woont als verrekening. Maar Nederland heft geen IB van die
aandeelhouder, waardoor Nederland dus tegenover niks de heffing VPB verrekend. De winst is in
nederland gemaakt maar wordt verrekend in een ander land, wat in strijd is met het bronlandbeginsel.
3
, Andersom wil de aandeelhouder in zijn woonland de voorheffing verrekenen, maar dat is weer onterecht
voor dat land nu zij de voorheffing helemaal niet ontvangen hebben. Dit is ook aan de orde gekomen bij
HvJ in de zaak Meilicke. Hier was er een duitser die dividend vanuit Nederland ontving, maar IB betaalde
in duitsland. De duitse belastingdienst wou de Nederlandse voorheffing niet verrekenen met de duitse te
betalen IB. het hof heeft toen besloten dat de duitse belastingdienst de voorheffing wel moet verreken,
maar dat dit niet verplicht hoeft te leiden tot een teruggave van de te betalen IB. Dus het kan verrekend
worden tot 0 euro.
Kenmerken wet VPB 1969
VPB is een:
- Bij wijze van aanslag geheven directe belasting
• Zelfde systeem als bij IB, je doet aangifte en vervolgens krijg je een aanslag opgelegd.
• De belasting wordt tevens geheven bij degene die wordt geacht de belasting ook te dragen,
het wordt dus niet afgewenteld op anderen zoals bij de omzetbelasting.
- Wat wordt geheven over de winst
- Wat wordt geheven van lichamen (subject)
Het VPB tarief wordt de aankomende jaren afgebouw:
Binnen de Europese Unie is in 2020 het gemiddelde tarief 21.2%. Duitsland rekent 29.8% (hoogste tarief
van Europa), de Belgen 25% en de Engelsen 19%. Ierland heeft momenteel het laagste tarief, 12.5%.
Rechtsgrond
Eigenlijk is de rechtsgrond vrij zwak, het lichaam is namelijk een gedachteconstructie van mensen. Bij
natuurlijke personen wordt al IB geheven, dus waarom dan geen IB heffen bij de participanten van een
BV? Hiervoor zijn voornamelijk praktische redenen:
- Als de winst niet wordt uitgekeerd vindt er uitstel van belastingheffing plaats, stel dat iemand
vervolgens immigreert dan vindt er eventueel helemaal geen belastingheffing meer plaats
- Bij grote bedrijven is het onoverzichtelijk wie de achterliggende participanten zijn. Neem
bijvoorbeeld Shell waarvan elke dag aandelen verkocht worden, elke dag veranderd dan ook de
eigenaar.
- Niet alle aandeelhouders zijn binnenlands belastingplichtig, er kan geen IB geheven worden van
buitenlandse belastingplichtige, waardoor dus een deel van de Nederlandse winst onbelast zou
blijven, terwijl de winst wel volledig in Nederland is gegenereerd. Dit is tevens in strijd met het
bronlandbeginsel, winst hoort belast te worden daar waar het wordt gerealiseerd.
4
Hoorcollege 1 – IB/VPB, belastingplicht, bijzondere regimes & EV vs VV
Inhoud relatie tussen IB en VPB
Waarom is VPB van belang?
Vennootschapsbelasting is van belang voor de aantrekkelijkheid van een land om als bedrijf zijnde je daar
te vestigen. Het beïnvloedt dus de vestigingsklimaat van Nederland, landen onderling concurreren ook
met hun vennootschapsbelastingtarief. Ieder land wil dus een zo laag mogelijk tarief heffen om meer
bedrijven aan te trekken. Momenteel is er nog geen minimumtarief, maar de OECD is hier wel mee bezig.
NL wordt door sommige landen (o.a. Amerika) gezien als een tax heaven, omdat we hier tax rulings
kennen. Dat houdt in dat internationale bedrijven afspraken over de heffing van vennootschapsbelasting
met de Belastingdienst kunnen maken. De Europese Commissie had nederland het verwijt gemaakt dat de
afspraken die voortvloeien uit de tax rulings vaak te gunstig zijn voor de internationale ondernemingen.
Internationale bedrijven ging hun filialen plaatsen in landen waar bijvoorbeeld het filiaal niet als vaste
inrichting werd gezien waardoor er geen belasting afgedragen hoeft te worden. De OECD is daarom met
de Base Erosion and Profit Shifting (BEPS) gekomen. Dit zijn wetsrapporten die weergeven richtlijnen hoe
landen met oog op bepaalde onderwerpen hun vennootschapsbelasting aan zouden moeten passen. →
dit betreft soft law, het is niet afdwingbaar, dus landen hoeven zich niet te houden aan de richtlijnen en
dit kan dus ook niet aangevochten worden bij de rechter. Daarom zijn de richtlijnen uit de BEPS
overgenomen in EU-richtlijnen, bekend onder Anti Tax Avoidance Directive (ATAD 1 en 2). Deze richtlijnen
dienen geïmplementeerd te worden binnen de EU-lidstaten. ATAD 1 is 1 januari 2019 in werking getreden
in Nederland en ATAD 2 is 1 januari 2020 in werking getreden.
Functie VPB t.o.v. IB en stelsels
Relatie tussen de VPB en IB kan ingedeeld worden in twee soorten heffingen (een of de ander):
- Cumulerende heffing:
• IB en VPB zijn onafhankelijk van elkaar
• Economische dubbele belasting: je heft eerst VPB over de winst en vervolgens ook nog eens
IB
• Vennootschappelijke winst wordt dus ander belast dan ander kapitaal- en arbeidsinkomen,
dat is namelijk slechts onderworpen aan de IB
• Eigen vermogen (dividend) wordt dus dubbel belast, terwijl bijv rente aftrekbaar is bij de VPB
en alleen wordt belast in de IB → EV wordt dus gediscrimineerd tov VV, hierdoor is het dus
voor bedrijven gunstiger om vreemd vermogen aan te trekken
- Complementaire heffing:
• Heffing VPB is een voorheffing en kan worden verrekend met de IB
1
,Er zijn drie soorten stelsel m.b.t. de heffing van VPB en IB:
1) Klassieke stelsel (o.a. in NL)
- De winst uit de vennootschap wordt eerst belast tegen 40% en vervolgens nog een belast tegen
30%, effectief is er dan tarief van 49%. De winst wordt overbelast, nu ander inkomen niet twee
keer belast wordt. → IB en VPB worden dus onafhankelijk van elkaar gezien
2) Stelsel van volledige integratie
- Bedacht om iets tegen de dubbele belastingheffing te doen, de VPB is hier een voorheffing
geworden wat verrekend kan worden met de eindheffing IB.
- Het maakt hier niet uit of de winst wordt uitgedeeld of niet, de onderneming is transparant en er
wordt gekeken naar de achterliggende participanten waaraan de gehele winst toegerekend
wordt.
- Dit systeem wordt niet gebruikt omdat je dan belasting zou moeten betalen terwijl je zelf geen
dividend uitgekeerd krijgt en toerekening aan de achterliggende participanten lastig is bij een NV
2
, 3) Verrekeningsstelsel
- Sluit aan bij de winstuitdeling en houdt rekening met het feit dat zowel VPB als IB wordt geheven
- Integratie kan plaatsvinden op twee manieren:
• Integratie op vennootschapsniveau:
❖ gesplitst tarief: winst dat wordt ingehouden wordt tot een hoger tarief belast dan
winst dat wordt uitgekeerd omdat je weet dat daar ook nog IB betaalt over moet
worden
❖ dividendaftrek : je betaalt alleen VPB over het deel dat niet uitgekeerd wordt
• Integratie op aandeelhoudersniveau:
❖ Dividendvrijstelling: over (een deel) dividend hoeft geen IB meer betaald te worden
❖ Volledige of partiële VPB-verrekening:
Je betaald hier IB over de dividend die je ontvangt, maar ook over de vennootschapsbelasting die de BV
heeft betaald om jou dividend uit te kunnen keren. Na VPB blijft er nog 600 winst over waarvan de helft
wordt uitgekeerd en daarop drukt nog de VPB. Dus je neemt ook de helft van de betaalde VPB mee (in dit
geval 200) in je IB. het totale inkomen wordt dus 300 dividend + 200 betaalde VPB. Vervolgens wordt de
ingehouden vpb die toeziet op de uitgekeerde dividend weer verrekend met de te betalen belasting.
Dit systeem was eerst heel populair in europa, maar nu niet meer. De belangrijkste reden hiervoor is dat
het stelsel lastig toe te passen is in grensoverschrijdende situaties. Stel je hebt de onderstaande situatie.
In Nederland wordt VPB geheven, maar dat zou dan terug moeten worden gegeven aan een
aandeelhouder die een ander land woont als verrekening. Maar Nederland heft geen IB van die
aandeelhouder, waardoor Nederland dus tegenover niks de heffing VPB verrekend. De winst is in
nederland gemaakt maar wordt verrekend in een ander land, wat in strijd is met het bronlandbeginsel.
3
, Andersom wil de aandeelhouder in zijn woonland de voorheffing verrekenen, maar dat is weer onterecht
voor dat land nu zij de voorheffing helemaal niet ontvangen hebben. Dit is ook aan de orde gekomen bij
HvJ in de zaak Meilicke. Hier was er een duitser die dividend vanuit Nederland ontving, maar IB betaalde
in duitsland. De duitse belastingdienst wou de Nederlandse voorheffing niet verrekenen met de duitse te
betalen IB. het hof heeft toen besloten dat de duitse belastingdienst de voorheffing wel moet verreken,
maar dat dit niet verplicht hoeft te leiden tot een teruggave van de te betalen IB. Dus het kan verrekend
worden tot 0 euro.
Kenmerken wet VPB 1969
VPB is een:
- Bij wijze van aanslag geheven directe belasting
• Zelfde systeem als bij IB, je doet aangifte en vervolgens krijg je een aanslag opgelegd.
• De belasting wordt tevens geheven bij degene die wordt geacht de belasting ook te dragen,
het wordt dus niet afgewenteld op anderen zoals bij de omzetbelasting.
- Wat wordt geheven over de winst
- Wat wordt geheven van lichamen (subject)
Het VPB tarief wordt de aankomende jaren afgebouw:
Binnen de Europese Unie is in 2020 het gemiddelde tarief 21.2%. Duitsland rekent 29.8% (hoogste tarief
van Europa), de Belgen 25% en de Engelsen 19%. Ierland heeft momenteel het laagste tarief, 12.5%.
Rechtsgrond
Eigenlijk is de rechtsgrond vrij zwak, het lichaam is namelijk een gedachteconstructie van mensen. Bij
natuurlijke personen wordt al IB geheven, dus waarom dan geen IB heffen bij de participanten van een
BV? Hiervoor zijn voornamelijk praktische redenen:
- Als de winst niet wordt uitgekeerd vindt er uitstel van belastingheffing plaats, stel dat iemand
vervolgens immigreert dan vindt er eventueel helemaal geen belastingheffing meer plaats
- Bij grote bedrijven is het onoverzichtelijk wie de achterliggende participanten zijn. Neem
bijvoorbeeld Shell waarvan elke dag aandelen verkocht worden, elke dag veranderd dan ook de
eigenaar.
- Niet alle aandeelhouders zijn binnenlands belastingplichtig, er kan geen IB geheven worden van
buitenlandse belastingplichtige, waardoor dus een deel van de Nederlandse winst onbelast zou
blijven, terwijl de winst wel volledig in Nederland is gegenereerd. Dit is tevens in strijd met het
bronlandbeginsel, winst hoort belast te worden daar waar het wordt gerealiseerd.
4
