Familiesociologie
hoorcollges
College 1 – 28 april 2021
Familiesociologie bestaat uit
- Familie
- Sociologie
Familie
Wat beschouwen we als je gezin?
→ wat valt daaronder?
- Het nucleaire gezin: man, vrouw en kinderen
- Gescheiden man, zijn vriendin en haar kind
- 3 volwassen zussen die samenwonen
➔ Zien we dit allemaal als een gezin? Het antwoord ‘ja’ neemt steeds meer af op deze
vragen
De ideeën over een gezin gaan tegenwoordig wel voorbij het nucleaire gezin (2 ouders, 2
kinderen)
Sociologie
We kijken niet naar het functioneren van gezinnen, maar sociologen zijn geïnteresseerd in
het gezin in context.
Huwelijken van hetzelfde geslacht verschilt
enorm in verschillende gebieden
Gezinnen veranderen ook in context
,Hoe veranderen gezinnen over de tijd en hoe veranderen ze over gebieden/landen? → de
context
Kernvragen van de sociologie in familiesociologie
- Ongelijkheid
- Sociale cohesie
- En een beetje cultuur
Ongelijkheid → wie krijgt wat en waarom?
Gezinnen spelen een belangrijke rol in ongelijkheid. Gezinnen zijn cruciaal voor de
levensuitkomsten van kinderen.
De brede brugklas → door corona zijn de verschillen groter geworden dus op een latere
leeftijd selecteren om deze verschillen te beperken
Sociale cohesie → wat houdt een samenleving bij elkaar?
Zijn we losse individuen of vormen we groepen?
Gezinnen met kinderen zijn zó belangrijk voor de sociale cohesie → ze blijven er langer
wonen, meer contact tussen buren, sterkere cohesie als er meer gezinnen met kinderen
wonen, ze investeren meer
Gezinnen zijn dus belangrijk als cement van de samenleving
Historisch perspectief
We zijn vooral geïnteresseerd in de 1e transitie en de 2e demografische transitie
De 2e transitie bestaat uit 2 verschillende fasen en fase 2 is nog niet afgesloten
Wij bestuderen in deze cursus een klein gedeelte, namelijk alleen de 2e demografische
transitie. Dit bestaat uit de 2e Wereldoorlog tot nu
,De eerste demografische transitie
➔ Een transitie houdt in dat er grote veranderingen zijn geweest in de cijfers
Fase 1
- Geboortecijfers en sterftecijfer zijn erg hoog
Fase 2
- Ontwikkelingen in de 18e eeuw door industrialisatie
- Medische wetenschap, betere hygiëne
➔ Dalend sterftecijfer (vooral onder jonge kinderen daling)
➔ Later volgde het dalende geboortecijfer, dit gedrag volgde iets later
De totale bevolking nam dus toe en was niet meer in evenwicht
Fase 3 → dalend sterfte en geboortecijfer
Fase 4 en fase 5
- Geboorte en sterfte min of meer gelijk
Fase 5
- Stijgend sterftecijfer → dit komt door vergrijzing
De 1e demografische transitie was vooral merkbaar in
de jaren 50
De levensloop was gestandaardiseerd
Men trouwde jong , kreeg jong kinderen en er was een
traditionele verdeling
Op samenlevingsniveau was het ideaal het gezin →
Gezin werd gezien als hoeksteen van de samenleving
In stand houden van het gezin als norm
De wetgeving en beleid bedoeld om gezin als instituut te versterken
Men dacht in die tijd dat dit het nieuwe evenwicht zou zijn..
, Maar dat bleek niet zo te zijn…
Vanaf jaren de 60
2e demografisch transitie waarbij het
burgerlijke gezinsideaal onder druk
kwam te staan
Video voor uitleg over de 2e
demografische transitie
https://www.youtube.com/watch?v=LVlX2_vs55o
Wat zijn de kenmerken van de 2e demografische transitie?
SDT = second demographic transition
Veranderingen in huwelijk, samenwonen, scheiden en fertiliteit
- Huwelijk wordt minder belangrijk
- Scheiden komt vaker voor
- Fertiliteit staat onder druk
- Samenwonen komt vaker voor
Forerunners of change – culturele elite die start met bepaald gedrag (zoals scheiden,
samenwonen etc.) en de rest volgt later
Voorhoede begint met het gedrag en daarna verspreid het zich in de bevolking
Dit zie je niet alleen binnen een land, maar ook tussen landen
Ze zeggen dat voor Europa Scandinavië de voorloper is. Het begint dus in het Noorden en
daarna verspreid het zich over Europa en de rest van de wereld
Dus veranderingen binnen de 2e transitie binnen een land en tussen landen
Verschillen tussen scheiden/trouwen tussen landen kunnen we deels verklaren doordat de
SDT zich later ontwikkelt in andere landen dus daardoor zijn er verschillen
Dus eerst Noord Europa en daarna bijv. pas Oost Europa
hoorcollges
College 1 – 28 april 2021
Familiesociologie bestaat uit
- Familie
- Sociologie
Familie
Wat beschouwen we als je gezin?
→ wat valt daaronder?
- Het nucleaire gezin: man, vrouw en kinderen
- Gescheiden man, zijn vriendin en haar kind
- 3 volwassen zussen die samenwonen
➔ Zien we dit allemaal als een gezin? Het antwoord ‘ja’ neemt steeds meer af op deze
vragen
De ideeën over een gezin gaan tegenwoordig wel voorbij het nucleaire gezin (2 ouders, 2
kinderen)
Sociologie
We kijken niet naar het functioneren van gezinnen, maar sociologen zijn geïnteresseerd in
het gezin in context.
Huwelijken van hetzelfde geslacht verschilt
enorm in verschillende gebieden
Gezinnen veranderen ook in context
,Hoe veranderen gezinnen over de tijd en hoe veranderen ze over gebieden/landen? → de
context
Kernvragen van de sociologie in familiesociologie
- Ongelijkheid
- Sociale cohesie
- En een beetje cultuur
Ongelijkheid → wie krijgt wat en waarom?
Gezinnen spelen een belangrijke rol in ongelijkheid. Gezinnen zijn cruciaal voor de
levensuitkomsten van kinderen.
De brede brugklas → door corona zijn de verschillen groter geworden dus op een latere
leeftijd selecteren om deze verschillen te beperken
Sociale cohesie → wat houdt een samenleving bij elkaar?
Zijn we losse individuen of vormen we groepen?
Gezinnen met kinderen zijn zó belangrijk voor de sociale cohesie → ze blijven er langer
wonen, meer contact tussen buren, sterkere cohesie als er meer gezinnen met kinderen
wonen, ze investeren meer
Gezinnen zijn dus belangrijk als cement van de samenleving
Historisch perspectief
We zijn vooral geïnteresseerd in de 1e transitie en de 2e demografische transitie
De 2e transitie bestaat uit 2 verschillende fasen en fase 2 is nog niet afgesloten
Wij bestuderen in deze cursus een klein gedeelte, namelijk alleen de 2e demografische
transitie. Dit bestaat uit de 2e Wereldoorlog tot nu
,De eerste demografische transitie
➔ Een transitie houdt in dat er grote veranderingen zijn geweest in de cijfers
Fase 1
- Geboortecijfers en sterftecijfer zijn erg hoog
Fase 2
- Ontwikkelingen in de 18e eeuw door industrialisatie
- Medische wetenschap, betere hygiëne
➔ Dalend sterftecijfer (vooral onder jonge kinderen daling)
➔ Later volgde het dalende geboortecijfer, dit gedrag volgde iets later
De totale bevolking nam dus toe en was niet meer in evenwicht
Fase 3 → dalend sterfte en geboortecijfer
Fase 4 en fase 5
- Geboorte en sterfte min of meer gelijk
Fase 5
- Stijgend sterftecijfer → dit komt door vergrijzing
De 1e demografische transitie was vooral merkbaar in
de jaren 50
De levensloop was gestandaardiseerd
Men trouwde jong , kreeg jong kinderen en er was een
traditionele verdeling
Op samenlevingsniveau was het ideaal het gezin →
Gezin werd gezien als hoeksteen van de samenleving
In stand houden van het gezin als norm
De wetgeving en beleid bedoeld om gezin als instituut te versterken
Men dacht in die tijd dat dit het nieuwe evenwicht zou zijn..
, Maar dat bleek niet zo te zijn…
Vanaf jaren de 60
2e demografisch transitie waarbij het
burgerlijke gezinsideaal onder druk
kwam te staan
Video voor uitleg over de 2e
demografische transitie
https://www.youtube.com/watch?v=LVlX2_vs55o
Wat zijn de kenmerken van de 2e demografische transitie?
SDT = second demographic transition
Veranderingen in huwelijk, samenwonen, scheiden en fertiliteit
- Huwelijk wordt minder belangrijk
- Scheiden komt vaker voor
- Fertiliteit staat onder druk
- Samenwonen komt vaker voor
Forerunners of change – culturele elite die start met bepaald gedrag (zoals scheiden,
samenwonen etc.) en de rest volgt later
Voorhoede begint met het gedrag en daarna verspreid het zich in de bevolking
Dit zie je niet alleen binnen een land, maar ook tussen landen
Ze zeggen dat voor Europa Scandinavië de voorloper is. Het begint dus in het Noorden en
daarna verspreid het zich over Europa en de rest van de wereld
Dus veranderingen binnen de 2e transitie binnen een land en tussen landen
Verschillen tussen scheiden/trouwen tussen landen kunnen we deels verklaren doordat de
SDT zich later ontwikkelt in andere landen dus daardoor zijn er verschillen
Dus eerst Noord Europa en daarna bijv. pas Oost Europa
