01
-‐
Samenvatting
Gynaecologie
OZT
Juliëtte
Ligthart
TLP3
Inhoud:
•
laparoscopie
en
hysteroscopie;
•
uterusextirpaties
(verschillende
benaderingen
vaginaal,
abdominaal,
laparoscopisch
)
en
overige
abdominale
ingrepen
•
sectio
caesarea;
•
prolaps-‐chirurgie;
•
stressincontinentie-‐operaties;
•
operatieve
behandeling
bij
maligniteiten.
Laparoscopie
en
hysteroscopie
Laparoscopie:
Indicatie
en
symptomen
Infertiliteit:
-‐
Afgesloten
tuba(e)
-‐
Hydrosalpinx
(vocht
in
je
eileider)
-‐>
oorzaak
SOA
-‐
Endometriose:
wildgroei
van
baarmoederslijmvlies
buiten
uterus
-‐
Adhesies:
verklevingen
door
o.a.
eerdere
operaties
-‐
Myomen
Acute
onderbuikspijn:
-‐
Appendicitis
-‐
Gedraaid
ovarium:
door
cyste
waardoor
ie
draait
-‐
Myoom
-‐
Bloeding
bij
een
eisprong
-‐
Salpingitis
(SOA/darmen)
-‐
EUG
Chronische
buikpijn:
-‐
Vergroot
ovarium
-‐ Myomen
-‐ Adhesies
(SOA)
-‐ Endometriose
Diepe
dyspareunie
(pijn
bij
vrijen):
-‐
Pelvic
Inflamatory
disease
(in
bekken)
-‐
Vaginale
atrofie
-‐
Uitgedroogde
slijmvliezen
Oncologie:
-‐
bepalen
stadium
bij
maligniteit
(evt.
VC)
-‐
bepalen
operabiliteit
-‐
second
look
bepalen
remissie
Laparoscopie
+
spoelen:
Na
oncologische
behandeling
(chemo)
-‐>
buikspoelen.
Spoelvloeistof
voor
pathologische
onderzoek.
1
,01
-‐
Samenvatting
Gynaecologie
OZT
Juliëtte
Ligthart
TLP3
Onderzoek
Preoperatief
-‐
Katheteriseren:
voor
beter
zicht
en
tegen
perforaties
blaas
-‐
Uterusmanipulator
of
portio
aanhaken
m.b.v.
kogeltangen
of
hysterofoor
(oneven
kogeltang)
om
de
uterus
te
kunnen
verplaatsen/manipuleren.
Clemont-‐ferrand
=
uterusmanipulator
Rugligging:
Armen
langs
het
lichaam
Korte
korrelmatras
vanwege
(extreme)
trendelenburg
Schoudersteunen
Desinfectie
Vaginaal
desinfecteren
(alleen
als
vaginaal
geopereerd
wordt:
uterus
manipulator)
Buik
desinfecteren
met
jodium/chloorhexidine
Evt.
vaginaal
toilet
(vaginaal
poetsen/spoelen
en
katheter
inbrengen)
Per
operatief
Incisiefase
-‐
Insuffleren
buik
met
veressnaald
−
Trocarinsertie
voor
optiek
(of
open
trocarinsertie)
daarna
insuffleren
van
de
buik
−
Onder
zicht
trocarinsertie
voor
palpateur
Verres-‐naald:
Blunt-‐tip:
Voordeel:
Minder
kans
op
beschadiging
Open/onder
zicht
ingebracht
Nadeel:
Blind
ingebracht
Open
incisie
Exploratiefase
−
Inspectie
buik
Doelfase
Afhankelijk
van
de
ingreep
wordt
het
defect
behandeld:
*
Endometriose
(kan
voorkomen
op
peritoneum,
ovarium,
ligamenten
uterus,
tussen
blaas/baarmoeder/rectum,
colon)
wordt
behandeld
door
de
grootste
plakken
weg
te
halen
(snijden/branden/zuigen)
,
pijnstillers
en
hormoontherapie.
*
Adhesies
(ontstaan
door
eerder
operaties,
bestralingen,
chlamydia,
endometriose,
ontstekingen)
worden
behandeld
door
ze
door
te
nemen
met
een
laparoscopische
schaar/diathermie.
2
, 01
-‐
Samenvatting
Gynaecologie
OZT
Juliëtte
Ligthart
TLP3
*
Myomen
of
vleesbomen
(kunnen
submuceus
(onder
slijmvlies)
of
intracavitair
(in
cavum
uteri),
intramuraal
(in
wand
uterus)
en
subsereus
(buitenzijde
uterus)
voorkomen)
en
worden
behandeld
door
de
myomen
met
diathermie
te
verwijderen
bij
TCR-‐M
en
met
de
morcellator
bij
laparoscopie.
*
Hydrosalpinx
(vocht
in
de
eileider)
wordt
veroorzaakt
door
PID
en
verhoogt
de
kans
op
EUG.
Hydrosalpinx
kan
worden
behandeld
met
medicatie
of
door
het
openen
van
de
blokkade.
Helaas
moet
er
soms
gekozen
worden
voor
het
weghalen
van
de
eileider
en
soms
zelfs
een
totale
hystorectomie
met
verwijdering
van
ovaria.
*
Torsie
van
een
adnex
is
het
draaien
van
een
ovarium
en
soms
ook
de
tuba,
soms
met
obstructie
van
de
arteriële
bloedstroom
en
daardoor
ischaemie.
De
behandeling
heeft
als
doel
het
ovarium
en
de
tuba
te
sparen
door
de
torsie
terug
te
draaien.
Salpingo-‐oöphorectomie
is
nodig
als
getwijfeld
wordt
aan
de
vitaliteit
van
de
adnexae.
Binnen
48
uur
oplossen,
hangt
af
vanaf
het
moment
van
klachten,
kan
alleen
behouden
worden
als
er
geen
versterf
is.
*
EUG
(extra
uterine
graviditeit)
kan
voorkomen
in
de
tuba,
maar
ook
in
de
vrije
buikholte.
Door
middel
van
een
salpingotomie
(insnijden
van
de
tuba
dmv
diathermie)
kan
de
EUG
worden
verwijderd.
Soms
zal
echter
de
gehele
tuba
moeten
worden
afgeclipt
en
verwijderd
(salpingectomie).
*
Laparoscopie
met
TT
(TubaTest)/chromopertubatie/HSG
(Hystero
Salpingo
Grafie)
wordt
gedaan
om
de
doorgankelijkheid
van
de
tuba
te
testen.
Er
wordt
methyleenblauw
door
de
baarmoeder
gespoten
waarbij
er
dus
blauw
zichtbaar
moet
zijn
in
de
vrije
buikholte
bij
volledige
doorgankelijkheid.
*
Sterilisatie
kan
worden
gedaan
door
de
tuba
diathermisch
door
te
nemen,
af
te
binden
en
door
te
snijden,
een
ringetje
er
omheen
te
doen
(faloperingtang)
of
te
clippen.
Clippen
met
behulp
van
Filshie
clips
genieten
de
voorkeur.
Ringetje
en
clipje
zijn
eventueel
te
verwijderen.
Werking
van
tuba
is
niet
gegarandeerd.
Herstelfase
Gas
goed
uit
buik
laten
lopen
en
sluiten
met
hechting
of
steristrips,
pleisters
Post
operatief
Wondverzorging:
steristrips
of
pleisters
Bij
vaginale
benaderingen:
netbroekje
met
maandverband
tegen
vloeien
PA:
bij
afname
weefsel,
biopten..
vaak
op
formaline
Complicaties:
-‐
Cardiovasculaire
complicaties
door
anti-‐
Trendelenburg
en
druk
in
de
buik
-‐>
compressie
venen
-‐
Neurohormonale
problemen:
hoofdpijn,
misselijkheid,
duizeligheid.
-‐
Hypothermie,
door
koude
en
droge
gassen
3
-‐
Samenvatting
Gynaecologie
OZT
Juliëtte
Ligthart
TLP3
Inhoud:
•
laparoscopie
en
hysteroscopie;
•
uterusextirpaties
(verschillende
benaderingen
vaginaal,
abdominaal,
laparoscopisch
)
en
overige
abdominale
ingrepen
•
sectio
caesarea;
•
prolaps-‐chirurgie;
•
stressincontinentie-‐operaties;
•
operatieve
behandeling
bij
maligniteiten.
Laparoscopie
en
hysteroscopie
Laparoscopie:
Indicatie
en
symptomen
Infertiliteit:
-‐
Afgesloten
tuba(e)
-‐
Hydrosalpinx
(vocht
in
je
eileider)
-‐>
oorzaak
SOA
-‐
Endometriose:
wildgroei
van
baarmoederslijmvlies
buiten
uterus
-‐
Adhesies:
verklevingen
door
o.a.
eerdere
operaties
-‐
Myomen
Acute
onderbuikspijn:
-‐
Appendicitis
-‐
Gedraaid
ovarium:
door
cyste
waardoor
ie
draait
-‐
Myoom
-‐
Bloeding
bij
een
eisprong
-‐
Salpingitis
(SOA/darmen)
-‐
EUG
Chronische
buikpijn:
-‐
Vergroot
ovarium
-‐ Myomen
-‐ Adhesies
(SOA)
-‐ Endometriose
Diepe
dyspareunie
(pijn
bij
vrijen):
-‐
Pelvic
Inflamatory
disease
(in
bekken)
-‐
Vaginale
atrofie
-‐
Uitgedroogde
slijmvliezen
Oncologie:
-‐
bepalen
stadium
bij
maligniteit
(evt.
VC)
-‐
bepalen
operabiliteit
-‐
second
look
bepalen
remissie
Laparoscopie
+
spoelen:
Na
oncologische
behandeling
(chemo)
-‐>
buikspoelen.
Spoelvloeistof
voor
pathologische
onderzoek.
1
,01
-‐
Samenvatting
Gynaecologie
OZT
Juliëtte
Ligthart
TLP3
Onderzoek
Preoperatief
-‐
Katheteriseren:
voor
beter
zicht
en
tegen
perforaties
blaas
-‐
Uterusmanipulator
of
portio
aanhaken
m.b.v.
kogeltangen
of
hysterofoor
(oneven
kogeltang)
om
de
uterus
te
kunnen
verplaatsen/manipuleren.
Clemont-‐ferrand
=
uterusmanipulator
Rugligging:
Armen
langs
het
lichaam
Korte
korrelmatras
vanwege
(extreme)
trendelenburg
Schoudersteunen
Desinfectie
Vaginaal
desinfecteren
(alleen
als
vaginaal
geopereerd
wordt:
uterus
manipulator)
Buik
desinfecteren
met
jodium/chloorhexidine
Evt.
vaginaal
toilet
(vaginaal
poetsen/spoelen
en
katheter
inbrengen)
Per
operatief
Incisiefase
-‐
Insuffleren
buik
met
veressnaald
−
Trocarinsertie
voor
optiek
(of
open
trocarinsertie)
daarna
insuffleren
van
de
buik
−
Onder
zicht
trocarinsertie
voor
palpateur
Verres-‐naald:
Blunt-‐tip:
Voordeel:
Minder
kans
op
beschadiging
Open/onder
zicht
ingebracht
Nadeel:
Blind
ingebracht
Open
incisie
Exploratiefase
−
Inspectie
buik
Doelfase
Afhankelijk
van
de
ingreep
wordt
het
defect
behandeld:
*
Endometriose
(kan
voorkomen
op
peritoneum,
ovarium,
ligamenten
uterus,
tussen
blaas/baarmoeder/rectum,
colon)
wordt
behandeld
door
de
grootste
plakken
weg
te
halen
(snijden/branden/zuigen)
,
pijnstillers
en
hormoontherapie.
*
Adhesies
(ontstaan
door
eerder
operaties,
bestralingen,
chlamydia,
endometriose,
ontstekingen)
worden
behandeld
door
ze
door
te
nemen
met
een
laparoscopische
schaar/diathermie.
2
, 01
-‐
Samenvatting
Gynaecologie
OZT
Juliëtte
Ligthart
TLP3
*
Myomen
of
vleesbomen
(kunnen
submuceus
(onder
slijmvlies)
of
intracavitair
(in
cavum
uteri),
intramuraal
(in
wand
uterus)
en
subsereus
(buitenzijde
uterus)
voorkomen)
en
worden
behandeld
door
de
myomen
met
diathermie
te
verwijderen
bij
TCR-‐M
en
met
de
morcellator
bij
laparoscopie.
*
Hydrosalpinx
(vocht
in
de
eileider)
wordt
veroorzaakt
door
PID
en
verhoogt
de
kans
op
EUG.
Hydrosalpinx
kan
worden
behandeld
met
medicatie
of
door
het
openen
van
de
blokkade.
Helaas
moet
er
soms
gekozen
worden
voor
het
weghalen
van
de
eileider
en
soms
zelfs
een
totale
hystorectomie
met
verwijdering
van
ovaria.
*
Torsie
van
een
adnex
is
het
draaien
van
een
ovarium
en
soms
ook
de
tuba,
soms
met
obstructie
van
de
arteriële
bloedstroom
en
daardoor
ischaemie.
De
behandeling
heeft
als
doel
het
ovarium
en
de
tuba
te
sparen
door
de
torsie
terug
te
draaien.
Salpingo-‐oöphorectomie
is
nodig
als
getwijfeld
wordt
aan
de
vitaliteit
van
de
adnexae.
Binnen
48
uur
oplossen,
hangt
af
vanaf
het
moment
van
klachten,
kan
alleen
behouden
worden
als
er
geen
versterf
is.
*
EUG
(extra
uterine
graviditeit)
kan
voorkomen
in
de
tuba,
maar
ook
in
de
vrije
buikholte.
Door
middel
van
een
salpingotomie
(insnijden
van
de
tuba
dmv
diathermie)
kan
de
EUG
worden
verwijderd.
Soms
zal
echter
de
gehele
tuba
moeten
worden
afgeclipt
en
verwijderd
(salpingectomie).
*
Laparoscopie
met
TT
(TubaTest)/chromopertubatie/HSG
(Hystero
Salpingo
Grafie)
wordt
gedaan
om
de
doorgankelijkheid
van
de
tuba
te
testen.
Er
wordt
methyleenblauw
door
de
baarmoeder
gespoten
waarbij
er
dus
blauw
zichtbaar
moet
zijn
in
de
vrije
buikholte
bij
volledige
doorgankelijkheid.
*
Sterilisatie
kan
worden
gedaan
door
de
tuba
diathermisch
door
te
nemen,
af
te
binden
en
door
te
snijden,
een
ringetje
er
omheen
te
doen
(faloperingtang)
of
te
clippen.
Clippen
met
behulp
van
Filshie
clips
genieten
de
voorkeur.
Ringetje
en
clipje
zijn
eventueel
te
verwijderen.
Werking
van
tuba
is
niet
gegarandeerd.
Herstelfase
Gas
goed
uit
buik
laten
lopen
en
sluiten
met
hechting
of
steristrips,
pleisters
Post
operatief
Wondverzorging:
steristrips
of
pleisters
Bij
vaginale
benaderingen:
netbroekje
met
maandverband
tegen
vloeien
PA:
bij
afname
weefsel,
biopten..
vaak
op
formaline
Complicaties:
-‐
Cardiovasculaire
complicaties
door
anti-‐
Trendelenburg
en
druk
in
de
buik
-‐>
compressie
venen
-‐
Neurohormonale
problemen:
hoofdpijn,
misselijkheid,
duizeligheid.
-‐
Hypothermie,
door
koude
en
droge
gassen
3
