Systeem 1
Week 1 – De toekomst heeft rechten: maar hoe dan?
Voorbereiding bijeenkomst 1………………………………………………….. blz. 2
Bijeenkomst 1…………………………………………………………………… blz. 3
Week 2 – Subjectief: Hoe worden belangen erkend in een samenleving?
Voorbereiding bijeenkomst 2………………………………………………….. blz. 7
Bijeenkomst 2…………………………………………………………………… blz.
1
,Week 1 - De toekomst heeft rechten: maar hoe dan?
Bijeenkomst 1
Voorbereiding bijeenkomst 1
1. Geef in je eigen woorden een definitie van het begrip ‘recht’. Ging dit je
gemakkelijk af, of juist zeer moeizaam? Als dit moeilijk ging, waar ligt dit dan
aan, denk je?
Het recht is iets wat voor alle mensen geldt. Iedereen heeft rechten.
Bijvoorbeeld het recht op vrijheid of het recht op demonstreren. Door rechten
weten we wat wel en niet mag. Het zijn als het ware regels die gelden voor de
hele samenleving.
Het beschrijven van de definitie ‘recht’ ging mij wel gemakkelijk af. Alleen denk
ik dat deze niet volledig is en niet helemaal correct is geformuleerd. Dit ligt
eraan dat ik het moeilijk vind om een eenduidige definitie te geven van ‘recht’
en mij er nog niet in heb verdiept.
2. Bestudeer de literatuur.
3. Probeer – na het bestuderen van de literatuur - nogmaals in je eigen woorden
een definitie van het begrip ‘recht’ te geven. Gaat dit je nu gemakkelijker af?
Waarom wel of niet?
Het ‘recht’ is een zelforganiserend systeem dat bestaat uit normen die voor
iedereen gelden, dat als techniek heeft het gedrag van mensen te sturen.
Het beschrijven van de definitie ging mij dit keer makkelijker af, omdat ik nu de
bijbehorende literatuur heb gelezen en ik nu heb geleerd hoe het allemaal in
elkaar zit.
4. Tijdens de bijeenkomst gaan we een aantal stellingen en taken bespreken.
Formuleer bij elke taak je antwoorden schriftelijk.
2
, Bijeenkomst 1
Taak 1: Stellingen
Zijn de volgende stellingen waar of niet waar? Beargumenteer je antwoord.
Het is mogelijk om een rechtsstelsel te hebben zonder een staat of overheid.
Dit is niet waar. Zonder staat of overheid is er geen rechtssysteem. Zonder
rechtssysteem wordt een samenleving enkel door middel van sociale normen
geregeld. Hierdoor kunnen zich een aantal problemen voordoen:
1. Voor een aantal gebieden die wel een regeling willen hebben, zullen niet
snel spontaan sociale normen ontstaan. Sociale normen ontstaan of
veranderen niet plotseling. Dit heeft tijd nodig.
2. Sociale normen kunnen niet gemakkelijk worden aangepast als daar
behoefte aan is, want er is geen regelgever.
3. Er ontstaat gemakkelijk onenigheid over de vraag wat precies de normen
zijn, want sociale normen geven vaak geen eenduidig antwoord op
bepaalde maatschappelijke vragen.
4. Er ontbreekt een gezaghebbende oplossing, als er onduidelijkheid is over
het toepassingsbereik van een sociale norm in een concreet geval.
5. Sociale normen zijn soms moeilijk af te dwingen.
Een rechtssysteem biedt voor deze problemen vaak een oplossing:
1. Bij een rechtssysteem heb je een regelgever. Er kunnen dan sneller
nieuwe rechtsnormen ontstaan of veranderd worden.
2. Bij een rechtssysteem is er een regelgever.
3. Het recht kan duidelijk scheppen, want er is rechtszekerheid.
4. Bij een rechtssysteem heb je een soort rechter die in een concreet geval
op een gezaghebbende wijze kan vaststellen of een norm van toepassing
is.
5. Rechtsnormen hebben geen gebrekkige afdwingbaarheid.
o Er wordt genoemd dat je ook kleine rechtstelsels kunt hebben zonder
staat, zoals regels binnen een familie of bende. Maar dit kun je geen
rechtstelsel noemen, want er zijn ongeschreven regels en je hebt geen
onpartijdige derde. Daarnaast zijn dit morele normen.
o Binnen een rechtstelsel heb je algemene regels die voor iedereen
gelden, een handhaver en een onpartijdige derde.
o Het internationale recht is wel een rechtsstelsel zonder staat. Er staat
namelijk geen machtige overheid boven, zoals een werelddeel, die kan
handhaven op een manier zoals in het nationale recht.
De meest effectieve norm om gedrag te sturen is altijd een rechtsnorm.
Dit is waar. Recht is een techniek om het gedrag van mensen effectief te
sturen. Dit doen ze door algemene regels op te stellen die voor iedereen
gelden. Vaak zitten aan deze normen ook sancties aan verbonden. Ook
kunnen rechtsnormen snel worden aangepast, terwijl dit bij sociale normen
niet het geval is.
3
Week 1 – De toekomst heeft rechten: maar hoe dan?
Voorbereiding bijeenkomst 1………………………………………………….. blz. 2
Bijeenkomst 1…………………………………………………………………… blz. 3
Week 2 – Subjectief: Hoe worden belangen erkend in een samenleving?
Voorbereiding bijeenkomst 2………………………………………………….. blz. 7
Bijeenkomst 2…………………………………………………………………… blz.
1
,Week 1 - De toekomst heeft rechten: maar hoe dan?
Bijeenkomst 1
Voorbereiding bijeenkomst 1
1. Geef in je eigen woorden een definitie van het begrip ‘recht’. Ging dit je
gemakkelijk af, of juist zeer moeizaam? Als dit moeilijk ging, waar ligt dit dan
aan, denk je?
Het recht is iets wat voor alle mensen geldt. Iedereen heeft rechten.
Bijvoorbeeld het recht op vrijheid of het recht op demonstreren. Door rechten
weten we wat wel en niet mag. Het zijn als het ware regels die gelden voor de
hele samenleving.
Het beschrijven van de definitie ‘recht’ ging mij wel gemakkelijk af. Alleen denk
ik dat deze niet volledig is en niet helemaal correct is geformuleerd. Dit ligt
eraan dat ik het moeilijk vind om een eenduidige definitie te geven van ‘recht’
en mij er nog niet in heb verdiept.
2. Bestudeer de literatuur.
3. Probeer – na het bestuderen van de literatuur - nogmaals in je eigen woorden
een definitie van het begrip ‘recht’ te geven. Gaat dit je nu gemakkelijker af?
Waarom wel of niet?
Het ‘recht’ is een zelforganiserend systeem dat bestaat uit normen die voor
iedereen gelden, dat als techniek heeft het gedrag van mensen te sturen.
Het beschrijven van de definitie ging mij dit keer makkelijker af, omdat ik nu de
bijbehorende literatuur heb gelezen en ik nu heb geleerd hoe het allemaal in
elkaar zit.
4. Tijdens de bijeenkomst gaan we een aantal stellingen en taken bespreken.
Formuleer bij elke taak je antwoorden schriftelijk.
2
, Bijeenkomst 1
Taak 1: Stellingen
Zijn de volgende stellingen waar of niet waar? Beargumenteer je antwoord.
Het is mogelijk om een rechtsstelsel te hebben zonder een staat of overheid.
Dit is niet waar. Zonder staat of overheid is er geen rechtssysteem. Zonder
rechtssysteem wordt een samenleving enkel door middel van sociale normen
geregeld. Hierdoor kunnen zich een aantal problemen voordoen:
1. Voor een aantal gebieden die wel een regeling willen hebben, zullen niet
snel spontaan sociale normen ontstaan. Sociale normen ontstaan of
veranderen niet plotseling. Dit heeft tijd nodig.
2. Sociale normen kunnen niet gemakkelijk worden aangepast als daar
behoefte aan is, want er is geen regelgever.
3. Er ontstaat gemakkelijk onenigheid over de vraag wat precies de normen
zijn, want sociale normen geven vaak geen eenduidig antwoord op
bepaalde maatschappelijke vragen.
4. Er ontbreekt een gezaghebbende oplossing, als er onduidelijkheid is over
het toepassingsbereik van een sociale norm in een concreet geval.
5. Sociale normen zijn soms moeilijk af te dwingen.
Een rechtssysteem biedt voor deze problemen vaak een oplossing:
1. Bij een rechtssysteem heb je een regelgever. Er kunnen dan sneller
nieuwe rechtsnormen ontstaan of veranderd worden.
2. Bij een rechtssysteem is er een regelgever.
3. Het recht kan duidelijk scheppen, want er is rechtszekerheid.
4. Bij een rechtssysteem heb je een soort rechter die in een concreet geval
op een gezaghebbende wijze kan vaststellen of een norm van toepassing
is.
5. Rechtsnormen hebben geen gebrekkige afdwingbaarheid.
o Er wordt genoemd dat je ook kleine rechtstelsels kunt hebben zonder
staat, zoals regels binnen een familie of bende. Maar dit kun je geen
rechtstelsel noemen, want er zijn ongeschreven regels en je hebt geen
onpartijdige derde. Daarnaast zijn dit morele normen.
o Binnen een rechtstelsel heb je algemene regels die voor iedereen
gelden, een handhaver en een onpartijdige derde.
o Het internationale recht is wel een rechtsstelsel zonder staat. Er staat
namelijk geen machtige overheid boven, zoals een werelddeel, die kan
handhaven op een manier zoals in het nationale recht.
De meest effectieve norm om gedrag te sturen is altijd een rechtsnorm.
Dit is waar. Recht is een techniek om het gedrag van mensen effectief te
sturen. Dit doen ze door algemene regels op te stellen die voor iedereen
gelden. Vaak zitten aan deze normen ook sancties aan verbonden. Ook
kunnen rechtsnormen snel worden aangepast, terwijl dit bij sociale normen
niet het geval is.
3
