Samenvatting Strafprocesrecht (AP-hogeschool)

Strafprocesrecht
Strafvordering
Strafvordering = de spelregels van hoe we de strafregels moeten gebruiken. Hoe iemand berecht zal
worden, en hoe bewijzen moeten verkregen worden.

Inquisitoire systeem = waar de maatschappij als partij in het geding wordt beschouwd. Die dus een
vervolging gaat doen en de berechting gaat realiseren. Degene die vervolgd wordt, wordt in een
ondergeschikte positie geplaatst. De regel is een schriftelijk en geheim proces, en niet
tegensprekelijk.

Accusatoire systeem = Maatschappij is geen partij, maar het slachtoffer. Is heel fel gericht naar
‘dader en slachtoffer’. De rechter zal eerder als ‘scheidsrechter’ tussenkomen. Alles gebeurt
openbaar en op tegenspraak.

 Geen enkel proces is volledig inquisitoir of accusatoir.

Vordering die ontstaan uit een misdrijf
1) Strafvordering
2) Burgerlijke vordering
 Later gaan we hier verder op in

Wie oefent de strafvordering uit? Wie heeft het
prerogatief van de strafvordering?
 Openbaar ministerie (Parket)
 Procureur des Konings (afdelingsprocureur, substituut-procureur, eerste
substituut-procureur…)
 Arbeidsauditeur (bevoegd inzake misdrijven rond sociaal recht, adviezen m.b.t.
sociaal recht)
 Procureur-generaal bij Hof Van beroep (geen arbeidsauditeur-generaal,
arbeidsauditeur hier ook bevoegd)
 Procureur-generaal bij Cassatie
 Federaal procureur
 College van PG’s
 Ministerie van Justitie
 Federaal parket
 Aparte bevoegdheden: art.144bis paragraaf 2 Ger. W.
o Sv voor bepaalde misdrijven opgenomen in art. 144 Ter Ger.W
 Enerzijds welomschreven misdrijven
 Anderzijds veiligheids-en geografisch criterium
 Coördinatie (tussen de verschillende arrondissementen)
 Internationale samenwerking
 Toezicht op werking federale politie



 Beslissing inzake vervolging
 Vrijheid van vervolging (is een beetje in strijd met het gelijkheidsbeginsel)

,  Sepot (het seponeren van een zaak)
o Technisch sepot (= als de dader onbekend is, kan je hem niet vervolgen,
is hij bekend dan kan je hem vervolgen. Is er onvoldoende bewijs? Ook
technisch sepot)
o Beleidssepot (= wel een verdachten, maar OM oordeelt niet te moeten
vervolgen omwille van beleidsredenen.)
 Gelijkheidsbeginsel vs opportuniteit
 Verplichting te vervolgen (art. 364 SV)
o Door hiërarchisch hogere (geeft opdracht aan ondergeschikte om
vervolging in te stellen)
o Positief injuctierecht van minister van Justitie. (Wordt in de praktijk
niet uitgevoerd.) = het recht van minister van justitie om aan de PDK
de opdracht te geven een bepaalde zaak te onderzoeken/vervolgen.
 Bijkomende voorwaarden soms vereist
o Machtiging (parlementsleden)
o Aangifte (art. 6 ev. VT. Sv)
o Klacht. (bv laster) art. 443 sw, (vroeger ook voor belaging art.
442bis SW)
 Quid intrekking klacht: onderscheid
 Voor instelling SV
 Na instelling SV
 Strafrechtelijk beleid
 Elke procureur beslist voor een stuk autonoom. Maar hij doet dat binnen een kader.
Bijgestaan door de minister van justitie. Bv: softdrugs, krijgt een laagste prioriteit, het wordt
nooit vervolgd tenzij er een paar verzwarende omstandigheden zijn.
 Er wordt ook rekening gehouden met de nationale en zonale veiligheidsplannen: dat zijn
zaken die worden opgesteld in samenspraak met binnenlandse zaken, politie,
burgemeesters… In bepaalde regio’s gaat men een beleid samenstellen.

Kenmerken van het openbaar ministerie
 Hiërarchisch (maar ‘Si la plume est serve, la parole est libre’)
= Degene die hoger in rang staat kan opdrachten geven aan degene die lager in rang staat
MAAR degene die lager in rang staat, mag op zitting zelf vrij spreken en zelf belissing wat hij
zegt!
 Eén en ondeelbaar
D.w.z. : je kan het openbaar ministerie niet wraken, het is ondeelbaar dus het maakt ook niet
uit wie er aanwezig is op de zitting. Is natuurlijk anders bij de rechters.
 Onafhankelijk




Wie oefent SV nog uit?
 Toch SV maar geen lid van OM: vb. douanen en accijnzen (de administratie heeft zelf een
autonome vervolgingsysteem)
 Burgerlijke partij

,  Aangifte/klacht/Burgerlijke partijstelling
 Beperkingen
o Minderjarigen
o Voorrecht van rechtsmacht
o …

Tegen wie geldt de SV?
 Verdachte (= algemene generieke term voor iemand die verdacht wordt van een misdrijf)
 Inverdenkingestelde (= iets dat een expliciete tussenkomst vereist van een
onderzoeksrechter. Het is een stap verder. ‘De persoon is in verdenking stelt’ = de beslissing
van de onderzoeksrechter)
 Beklaagde (beschuldigde) (= iemand die voor de correctionele RB verschijnt, op Hof Van
Assisen is het de beschuldigde)
 Quid civielrechtelijk aansprakelijke partij? (gebeurt weinig) (Rechtspersoon is civielrechtelijk
aansprakelijk en dus dat is niet dat tegen die persoon de strafvordering geld, maar hij draagt
wel gevolgen)

Burgerlijke vordering
 Slachtoffer/benadeelde persoon
 Optierecht: burgerlijke of strafrechter (je kan kiezen, je kan opteren voor de burgerlijke
rechter art 1382 BW. Of voor de strafrechter)
 Voor strafrechter:
 Sv nog niet ingesteld
o Via BP (consignatie) (bp= burgerlijke partijstelling bij de
onderzoeksrechter) (consignatie van een geldbedrag, dus je moet een
bepaald bedrag storten, wanneer het leidt tot een niet strafvervolging,
speel je een deel kwijt.)
o Via rechtstreekse dagvaarding (niet mogelijk voor misdaden, alleen bij
wanbedrijven en overtredingen)
 Sv reeds ingesteld
Dan ga je je gewoon aansluiten, je moet geen consignatie instellen



Voorwaarden om een burgerlijke vordering in te stellen
op strafniveau:
 Hoedanigheid
 Belang (heb ik voldoende belang om een klacht in te dienen?)
 Ontvankelijke SV
 Geen burgerlijke vordering voor burgerlijke rechter? Wanneer er geen beslissing is omtrent
de strafzaak wordt de burgerlijke zaak opgeschort.
 Benadeelde?

Quid vordering voor burgerlijke rechter
 Voor enige strafvordering: geen gezag van gewijsde