Samenvatting pediatrische revalidatie
Inhoud
0. Algemene inleiding ................................................................................................................................ 2
Doel ........................................................................................................................................................... 2
Kinderrevalidatie ....................................................................................................................................... 2
1. Normale motorische ontwikkeling ........................................................................................................ 4
Typische ontwikkeling van verschillende perspectieven .......................................................................... 4
Ontwikkeling van de motoriek .................................................................................................................. 5
Bewegingsstoornissen ............................................................................................................................... 6
Sleutelaspecten in de ontwikkeling ........................................................................................................... 7
2. Functioneel, klinisch en neurologisch onderzoek ................................................................................. 9
Klinisch onderzoek..................................................................................................................................... 9
Meetinstrumenten .................................................................................................................................... 9
Observaties .............................................................................................................................................. 14
Verduidelijking van begrippen ................................................................................................................ 15
3. Motorisch leren ................................................................................................................................... 16
Methode kinderrevalidatie...................................................................................................................... 16
Motorisch leren ....................................................................................................................................... 17
4. Casuïstiek ............................................................................................................................................. 20
1. Ontwikkelingsstoornissen ................................................................................................................... 20
2. Developmental coordination disorder (DCD) ...................................................................................... 21
3. Ganganalyse bij kinderen .................................................................................................................... 24
4. Cerebrale parese ................................................................................................................................. 27
, MODULE PEDIATRIE – PROF. DEGELAEN
0. Algemene inleiding
Doel
- Typische ontwikkeling bij kinderen als basis voor bewegingsanalyse
- Algemene concepten vd ontwikkeling
- Discussie over hoe we onze kennis vd ontwikkeling kunnen gebruiken in de behandeling van
kinderen
- Beschrijven van ontwikkelingstrajecten van specifieke activiteiten en discussie over hoe we deze
kennis kunnen inschakelen voor functionele activiteiten
Kinderrevalidatie
Definitie
Kinderrevalidatie richt zich op kinderen of jongeren die, als gevolg van ziekte of aandoening (verworven
of aangeboren) en de daaruit voortvloeiende stoornissen in functie en anatomische eigenschappen,
problemen hebben op het niveau van activiteiten en participatie
De problemen uiten zich op diverse domeinen van het gezondheid-gerelateerde functioneren en zijn
nauw verweven met de ontwikkeling zelf en de interactie met de omgeving, zoals ouders en gezin.
Stoornissen kunnen functies en anatomische structuren betreffen. Beperkingen en
participatieproblemen kunnen zich op alle domeinen van functioneren voordoen. Stoornissen in de
motoriek en beperkingen in de mobiliteit zijn doorgaans prominent aanwezig.
Doel
Het doel van de kinderrevalidatie is optimalisering van participatie. De behandeling houdt rekening met
groei en ontwikkeling en vindt plaats in een pedagogisch kader.
Belangrijke elementen zijn:
- Functioneren: activiteiten en participatie van het kind, in het heden en in de toekomst als
volwassene
- Doelgroep: kinderen en jongeren met een ziekte of aandoening met risico op of leidend tot
problemen in activiteiten en participatie
- Doelstelling: optimale participatie
- Randvoorwaarde: pedagogisch kader, passend bij het feit dat het gaat om kinderen in
ontwikkeling en gericht op de omgeving waarin het kind, de jongere functioneert
Doelgroep
Een kind met een ziekte of aandoening wordt bedreigd in zijn groei en ontwikkeling in de breedste zin
van het woord. Aandoeningen die stoornissen in het bewegen veroorzaken kunnen ook gepaard gaan
met andere stoornissen zoals stoornissen in het mentale en zintuiglijke functies.
Stoornissen kunnen leiden tot beperkingen in activiteiten en participatie, niet alleen op ‘mobiliteit’ maar
ook op andere domeinen zoals ‘leren en toepassen van kennis’, ‘communicatie’, ’zelfverzorging’,
’huishouden’, ’tussenmenselijke interacties en relaties’, en ’maatschappelijk, sociaal en burgerlijk
leven’.
2
, MODULE PEDIATRIE – PROF. DEGELAEN
Doordat het kind groeit en zich verder ontwikkelt, zijn de stoornissen dynamisch zowel qua ernst als qua
uitingsvorm.
Doelstelling
Kinderrevalidatie is erop gericht om het kind, daar waar het door ziekte of aandoening in zijn
functioneren beperkt en in zijn groei en ontwikkeling bedreigd is, te begeleiden naar optimaal
functioneren met een optimale participatie in de maatschappij.
Hierbij gaat het niet alleen om het functioneren in de actuele situatie maar ook om het realiseren
van een zo goed mogelijk functioneren en participeren op het moment dat de volwassenheid wordt
bereikt.
Omdat de ontwikkelingsvragen veranderen, samenhangend met de levensfase van het kind, is de
kinderrevalidatie een dynamisch proces. De begeleiding is dan ook vaak langdurig, waarbij
passend bij de ontwikkelingsfase en per domein de intensiteit van begeleiden kan variëren.
Ontwikkelingsstoornissen – diagnosegroepen
- Ontwikkelingsstoornissen
o Verstandelijke OS
o Communicatiestoornissen
o Autisme spectrum stoornis (ASS)
o Aandacht deficiëntie-/ hyperactiviteit stoornissen
o Leerstoornissen
o Coördinatiestoornissen (DCD)
- Cerebrale parese
- Niet aangeboren hersenletsel
- Spina Bifida
- Neuromusculaire aandoeningen
3
, MODULE PEDIATRIE – PROF. DEGELAEN
1. Normale motorische ontwikkeling
Typische ontwikkeling van verschillende perspectieven
Inleiding
Verticale ontwikkeling: - mijlpalen
- Vergelijking van een individu zijn ontwikkeling tov normen wanneer een specifieke activiteit
ontstaat in de algemene populatie
Horizontale ontwikkeling
- Welke sleutelfactoren samengaan op verschillende stadia van de ontwikkeling en hoe deze de
basis vormen voor meer specifieke vaardigheden
- Mechanismen/ factoren die het kind in staat stellen om vaardigheden te bevorderen en te
verwerven
- Nood om de relatie van de 3 aspecten te begrijpen en hoe we deze kunnen inzetten bij het
opstellen van een behandeling.
Verticale ontwikkeling
Mijlpalen
- Vertelt ons hoe een kind zijn individueel traject er uit ziet tov andere kinderen
- Helpt ons om een beeld te krijgen vd activiteiten van een kind: wat kunnen ze?
- Geeft geen kader voor interventie/behandeling
Ontwikkeling van de motoriek
Horizontale ontwikkeling
- Identificeert de sleutelactiviteiten dewelke samengaan op verschillende momenten van de
ontwikkeling
- Helpt ons om te identificeren welke activiteiten of componenten er missen en mogelijks hun
potentieel beinvloeden voor verdere ontwikkeling
- Laat ons toe onderliggende componenten van beweging te herkennen dewelke de beweging
verstoren bij een activiteit
4
Inhoud
0. Algemene inleiding ................................................................................................................................ 2
Doel ........................................................................................................................................................... 2
Kinderrevalidatie ....................................................................................................................................... 2
1. Normale motorische ontwikkeling ........................................................................................................ 4
Typische ontwikkeling van verschillende perspectieven .......................................................................... 4
Ontwikkeling van de motoriek .................................................................................................................. 5
Bewegingsstoornissen ............................................................................................................................... 6
Sleutelaspecten in de ontwikkeling ........................................................................................................... 7
2. Functioneel, klinisch en neurologisch onderzoek ................................................................................. 9
Klinisch onderzoek..................................................................................................................................... 9
Meetinstrumenten .................................................................................................................................... 9
Observaties .............................................................................................................................................. 14
Verduidelijking van begrippen ................................................................................................................ 15
3. Motorisch leren ................................................................................................................................... 16
Methode kinderrevalidatie...................................................................................................................... 16
Motorisch leren ....................................................................................................................................... 17
4. Casuïstiek ............................................................................................................................................. 20
1. Ontwikkelingsstoornissen ................................................................................................................... 20
2. Developmental coordination disorder (DCD) ...................................................................................... 21
3. Ganganalyse bij kinderen .................................................................................................................... 24
4. Cerebrale parese ................................................................................................................................. 27
, MODULE PEDIATRIE – PROF. DEGELAEN
0. Algemene inleiding
Doel
- Typische ontwikkeling bij kinderen als basis voor bewegingsanalyse
- Algemene concepten vd ontwikkeling
- Discussie over hoe we onze kennis vd ontwikkeling kunnen gebruiken in de behandeling van
kinderen
- Beschrijven van ontwikkelingstrajecten van specifieke activiteiten en discussie over hoe we deze
kennis kunnen inschakelen voor functionele activiteiten
Kinderrevalidatie
Definitie
Kinderrevalidatie richt zich op kinderen of jongeren die, als gevolg van ziekte of aandoening (verworven
of aangeboren) en de daaruit voortvloeiende stoornissen in functie en anatomische eigenschappen,
problemen hebben op het niveau van activiteiten en participatie
De problemen uiten zich op diverse domeinen van het gezondheid-gerelateerde functioneren en zijn
nauw verweven met de ontwikkeling zelf en de interactie met de omgeving, zoals ouders en gezin.
Stoornissen kunnen functies en anatomische structuren betreffen. Beperkingen en
participatieproblemen kunnen zich op alle domeinen van functioneren voordoen. Stoornissen in de
motoriek en beperkingen in de mobiliteit zijn doorgaans prominent aanwezig.
Doel
Het doel van de kinderrevalidatie is optimalisering van participatie. De behandeling houdt rekening met
groei en ontwikkeling en vindt plaats in een pedagogisch kader.
Belangrijke elementen zijn:
- Functioneren: activiteiten en participatie van het kind, in het heden en in de toekomst als
volwassene
- Doelgroep: kinderen en jongeren met een ziekte of aandoening met risico op of leidend tot
problemen in activiteiten en participatie
- Doelstelling: optimale participatie
- Randvoorwaarde: pedagogisch kader, passend bij het feit dat het gaat om kinderen in
ontwikkeling en gericht op de omgeving waarin het kind, de jongere functioneert
Doelgroep
Een kind met een ziekte of aandoening wordt bedreigd in zijn groei en ontwikkeling in de breedste zin
van het woord. Aandoeningen die stoornissen in het bewegen veroorzaken kunnen ook gepaard gaan
met andere stoornissen zoals stoornissen in het mentale en zintuiglijke functies.
Stoornissen kunnen leiden tot beperkingen in activiteiten en participatie, niet alleen op ‘mobiliteit’ maar
ook op andere domeinen zoals ‘leren en toepassen van kennis’, ‘communicatie’, ’zelfverzorging’,
’huishouden’, ’tussenmenselijke interacties en relaties’, en ’maatschappelijk, sociaal en burgerlijk
leven’.
2
, MODULE PEDIATRIE – PROF. DEGELAEN
Doordat het kind groeit en zich verder ontwikkelt, zijn de stoornissen dynamisch zowel qua ernst als qua
uitingsvorm.
Doelstelling
Kinderrevalidatie is erop gericht om het kind, daar waar het door ziekte of aandoening in zijn
functioneren beperkt en in zijn groei en ontwikkeling bedreigd is, te begeleiden naar optimaal
functioneren met een optimale participatie in de maatschappij.
Hierbij gaat het niet alleen om het functioneren in de actuele situatie maar ook om het realiseren
van een zo goed mogelijk functioneren en participeren op het moment dat de volwassenheid wordt
bereikt.
Omdat de ontwikkelingsvragen veranderen, samenhangend met de levensfase van het kind, is de
kinderrevalidatie een dynamisch proces. De begeleiding is dan ook vaak langdurig, waarbij
passend bij de ontwikkelingsfase en per domein de intensiteit van begeleiden kan variëren.
Ontwikkelingsstoornissen – diagnosegroepen
- Ontwikkelingsstoornissen
o Verstandelijke OS
o Communicatiestoornissen
o Autisme spectrum stoornis (ASS)
o Aandacht deficiëntie-/ hyperactiviteit stoornissen
o Leerstoornissen
o Coördinatiestoornissen (DCD)
- Cerebrale parese
- Niet aangeboren hersenletsel
- Spina Bifida
- Neuromusculaire aandoeningen
3
, MODULE PEDIATRIE – PROF. DEGELAEN
1. Normale motorische ontwikkeling
Typische ontwikkeling van verschillende perspectieven
Inleiding
Verticale ontwikkeling: - mijlpalen
- Vergelijking van een individu zijn ontwikkeling tov normen wanneer een specifieke activiteit
ontstaat in de algemene populatie
Horizontale ontwikkeling
- Welke sleutelfactoren samengaan op verschillende stadia van de ontwikkeling en hoe deze de
basis vormen voor meer specifieke vaardigheden
- Mechanismen/ factoren die het kind in staat stellen om vaardigheden te bevorderen en te
verwerven
- Nood om de relatie van de 3 aspecten te begrijpen en hoe we deze kunnen inzetten bij het
opstellen van een behandeling.
Verticale ontwikkeling
Mijlpalen
- Vertelt ons hoe een kind zijn individueel traject er uit ziet tov andere kinderen
- Helpt ons om een beeld te krijgen vd activiteiten van een kind: wat kunnen ze?
- Geeft geen kader voor interventie/behandeling
Ontwikkeling van de motoriek
Horizontale ontwikkeling
- Identificeert de sleutelactiviteiten dewelke samengaan op verschillende momenten van de
ontwikkeling
- Helpt ons om te identificeren welke activiteiten of componenten er missen en mogelijks hun
potentieel beinvloeden voor verdere ontwikkeling
- Laat ons toe onderliggende componenten van beweging te herkennen dewelke de beweging
verstoren bij een activiteit
4
