Samenvatting Nectar biologie 5 vwo hoofdstuk 11 Voeding en vertering

Hoofdstuk 11 Voeding en vertering
Nectar 3e editie biologie 5 vwo leerboek

Inhoudsopgave binas-tabellen 6e editie
§1 Gezond eten (CE) 82A 82B 82C 95A
§2 Vitaminen en mineralen (CE) 82A
§3 Koolhydraten (CE) 67F1 67F2 67F3 82F 82G
§4 Eiwitten (CE) 67F 67H 82C 82E 82F 82G
§5 Vetten (CE) 67G 82E 82F 82G 84N


§1 Gezond eten
voedingsstoffen neemt het lichaam uit voedingsmiddelen op
 koolhydraten aardappelen, graan, pasta’s, maïs, rijst
 brandstof - levert ATP bij dissimilatie
 reservestof - glycogeen
 bouwstof - onderdeel van glycoproteïnen
 vetten olie, boter, noten, pinda’s
 brandstof
 reservestof - leveren energie in tijden van voedselschaarste
 bouwstof - membranen, hormonen
 warmte-isolatie
 eiwitten vlees, vis, zuivelproducten, eieren, zaden
 brandstof - in tijden van schaarse
 bouwstof
 vitaminen 82A
 beschermende stof
 mineralen (anorganische stoffen)
 bouwstof - kalkzouten bij botten
 onderdeel van chemische processen - Na + en K+ bij werking zenuwcellen
 water
 bouwstof - betroken bij veel chemische reacties
 oplosmiddel - speeksel
 transportvloeistof - bloedplasma
 warmtebuffer - houdt lichaamswarmte vast

ADH: aanbevolen dagelijkse hoeveelheid
ADI: aanvaardbare dagelijkse inname 95A
additieven: stoffen die zijn toegevoegd om het voedingsmiddel aantrekkelijker of langer houdbaar te
maken (E-nummers) 82B

verteringsstelsel 82C
 kauwen vergroot oppervlak voedselbrokken → voedsel in darmkanaal makkelijker verteren
 speeksel levert slijm dat als een soort glijmiddel helpt de voedselbrokken door te slikken
 peristaltiek: reflexmatig samentrekken van lengtespieren en kringspieren in de darmwand
 vertering: verteringsenzymen maken grote moleculen klein genoeg om de membranen van
de darmwandcellen te kunnen passeren naar het bloed
 voedingsvezels of ballaststoffen: bepaalde onverteerbare koolhydraten (cellulose, pectine)
 stimuleren de darmperistaltiek
 houden water vast → ontlasting blijft soepel
 darmflora (darmbacteriën) helpt het voedsel te verteren