Psychologie, een inleiding
In dit deel komen de samenvattingen te staan uit het boek ‘Psychologie een inleiding’.
Hoofstuk 2
In dit deel wordt hoofdstuk 2 samengevat.
Neuronen zijn cellen die gespecialiseerd zijn in het ontvangen en doorsturen van informatie
naar andere cellen. Veel neuronen bij elkaar worden ook wel een zenuw genoemd.
Er zijn verschillende soorten neuronen, het verschil zit hem vooral in de plek waar de neuronen
zitten en hun functie. Sensorische neuronen geven informatie vanuit onze zintuigen door
naar onze hersenen. Het is een eenrichtingsverkeer. De signalen komen van het gehoor, zicht,
proeven, aanraking, geur, pijn en evenwicht. Motorische neuronen geven juist de informatie
van de hersenen en het zenuwmerg. En daaruit geven ze de boodschap aan spieren om te
bewegen. Signalen kunnen ook worden gestuurd naar de organen of klieren. Een schakelcel
wordt gebruikt in de communicatie van reflexen. Ze brengen boodschappen van sensorische
neuronen over naar motorische neuronen (of andere schakelcellen).
Onderdelen van een neuron en hoe ze een bericht ontvangen en doorgeven:
Een neuron heeft een kern (cellichaam). De dendrieten ‘voelsprieten’ ontvangen een signaal.
Dit signaal wordt doorgestuurd aan de soma (het centrale deel). De soma ontvangt duizenden
berichten. Ze kunnen deze berichten aanzetten via signalen (exciteren) of ze kunnen de
berichten afremmen (inhiberen). Als een signaal moet worden doorgestuurd gaat dit naar een
axon. Als een neuron voldoende wordt geprikkeld ontstaat er en actiepotentiaal. Deze wordt
langs de axon geleid Neurotransmitters zijn chemische boodschappers die berichten
overbrengt naar een ander neuron via een synaptische spleet. De neurotransmitters brengen
een signaal over naar de cellen aan de andere kant van een synaps. Een synaps is een kleine
spleet waardoor communicatie optreedt tussen neuronen. Synaptische transmissie is de
verplaatsing van informatie via een synaptische spleet door neurotransmitters.
Zenuwstelsel
Het zenuwstelsel bestaat uit een netwerk van neuronen. Het zenuwstelsel bestaat uit twee
delen, het verschil zit in de plaats en het type verwerking die zich voordoet.
Het centrale zenuwstelsel (CZS) bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg. Het
ruggenmerg zorgen voor een respons op een reflex. Contralaterale banen; dit zijn
sensorische en motorische banen tussen de hersenen en het lichaam die onderweg oversteken
naar de andere zijde. De banen kruisen elkaar naar tegenovergelegen zijde in het ruggenmerg
(of hersenstam).
Het perifere zenuwstelsel (PZS) en zijn delen bevinden zich buiten het centrale
zenuwstelsel. Het verbindt het centrale zenuwstelsel met de rest van het lichaam. Er zijn twee
belangrijke onderdelen:
- Het somatische zenuwstelsel zorgt vooral voor de communicatie met de externe wereld.
Zintuigen worden via het sensorische gedeelte verbonden met de CZS. De CZS wordt met de
skeletspieren verbonden door het motorische gedeelte.
- Het autonome zenuwstelsel verzendt boodschappen naar de interne organen en klieren. Dit
gebeurt onbewust en onderhoudt de meest basale vitale functies. Het wordt verder opgesplitst
in twee delen;
1) Het sympathische zenuwstelsel stimuleert, als we snel moeten reageren en veel
energie nodig hebben, het hart, de longen en andere organen. Hierdoor kunnen wij snel
reageren in een stresssituatie of noodsituatie. Als we bedreigd worden kunnen we snel
vluchten of vechten (fight-or-flightsysteem). Spanning en opwinding wordt ook opgebouwd
door dit zenuwstelsel.
, 2) Het parasympatische zenuwstelsel kalmeert het lichaam weer als het door het
sympathische zenuwstelsel alert is gemaakt. Het stelsel let ook op dat of de dagelijkse
routines van de inwendige organen goed verlopen.
De drie lagen van de hersenen
De hersenen bestaan uit drie lagen, deze lagen zijn ontstaan door de evolutie.
- De hersenstam: deze voert de meest elementaire functies uit. Het verbindt het ruggenmerg
en de hersenen. Ook verbindt ook gebieden die informatie verwerken; De medulla (regulering
ademhaling, bloeddruk en hartslag), de pons (reguleert de slaap- en droomcyclus), de
formatio reticularis (reguleert het waken en slapen), de thalamus (centrale verwerker,
geleid informatie) en het cerebellum (de kleine hersenen): Het zorgt ervoor dat onze
bewegingen gecoördineerd zijn en voor ons evenwicht. Zorgt ervoor dat we reeksen
handelingen in de juiste volgorde doen en is betrokken bij de fundamentele vormen van leren
- Het limbische systeem: dit deel van de hersenen is betrokken bij emoties en
herinneringen. Ook reguleert het fundamentele motivaties (bijv. honger en dorst). Het
systeem bestaat uit de hippocampus (heeft een rol bij langdurige herinneringen), de
amygdala (heeft een rol bij herinneringen en emoties), de hypothalamus (houdt doormiddel
van bloed de toestand van het lichaam in de gaten)
- De cerebrale cortex zorgt ervoor dat we kunnen waarnemen en denken. Het slaat
herinneringen op, verwerkt de dingen die we meemaken, neemt beslissingen, etc.
De vier hersenkwabben:
De cerebrale cortex bestaat uit 4 kwabben:
1. De frontaalkwabben spelen vooral een rol bij de beweging, denken en persoonlijkheid. De
motorische cortex ligt aan de achterkant van de frontaalkwabben. Dit zorgt ervoor dat je
vrijwillig kan bewegen. Het stuurt lichaamsbewegingen aan. Er liggen ook veel
spiegelneuronen in de frontaalkwabben. Deze spiegelneuronen worden geactiveerd als je een
handeling uitvoert of als iemand anders een handling uitvoert. Het spraakvermogen ligt ook in
dit gedeelte van de hersenen.
2. De pariëtaalkwabben hebben een specialisme van de inkomende sensorische informatie. De
somatosensorische cortex is belangrijk voor de tastzin, temperatuur, pijn en druk op het
lichaam. Deze informatie wordt doorgegeven aan de ‘mentale plattegrond’ om te ontdekken
waarom we ons op een bepaalde manier voelen. In de pariëtaalkwabben worden ook de
posities van onze lichaamsdelen geregistreerd (zodat je niet op je tong bijt). Ook kunnen we
de afstand/posities van externe voorwerpen bepalen.
3. De occipitaalkwabben krijgen signalen door van de ogen. De visuele cortex zorgt ervoor
dat de signalen worden omgezet in bewegende beelden.
4. De temporaalkwabben verwerken geluiden. Wat de taal die we horen betekent wordt ook
verwerkt in dit deel. De associatiecortex zit in meerdere gebieden van de hersenen en
combineert de diverse informatie.
In dit deel komen de samenvattingen te staan uit het boek ‘Psychologie een inleiding’.
Hoofstuk 2
In dit deel wordt hoofdstuk 2 samengevat.
Neuronen zijn cellen die gespecialiseerd zijn in het ontvangen en doorsturen van informatie
naar andere cellen. Veel neuronen bij elkaar worden ook wel een zenuw genoemd.
Er zijn verschillende soorten neuronen, het verschil zit hem vooral in de plek waar de neuronen
zitten en hun functie. Sensorische neuronen geven informatie vanuit onze zintuigen door
naar onze hersenen. Het is een eenrichtingsverkeer. De signalen komen van het gehoor, zicht,
proeven, aanraking, geur, pijn en evenwicht. Motorische neuronen geven juist de informatie
van de hersenen en het zenuwmerg. En daaruit geven ze de boodschap aan spieren om te
bewegen. Signalen kunnen ook worden gestuurd naar de organen of klieren. Een schakelcel
wordt gebruikt in de communicatie van reflexen. Ze brengen boodschappen van sensorische
neuronen over naar motorische neuronen (of andere schakelcellen).
Onderdelen van een neuron en hoe ze een bericht ontvangen en doorgeven:
Een neuron heeft een kern (cellichaam). De dendrieten ‘voelsprieten’ ontvangen een signaal.
Dit signaal wordt doorgestuurd aan de soma (het centrale deel). De soma ontvangt duizenden
berichten. Ze kunnen deze berichten aanzetten via signalen (exciteren) of ze kunnen de
berichten afremmen (inhiberen). Als een signaal moet worden doorgestuurd gaat dit naar een
axon. Als een neuron voldoende wordt geprikkeld ontstaat er en actiepotentiaal. Deze wordt
langs de axon geleid Neurotransmitters zijn chemische boodschappers die berichten
overbrengt naar een ander neuron via een synaptische spleet. De neurotransmitters brengen
een signaal over naar de cellen aan de andere kant van een synaps. Een synaps is een kleine
spleet waardoor communicatie optreedt tussen neuronen. Synaptische transmissie is de
verplaatsing van informatie via een synaptische spleet door neurotransmitters.
Zenuwstelsel
Het zenuwstelsel bestaat uit een netwerk van neuronen. Het zenuwstelsel bestaat uit twee
delen, het verschil zit in de plaats en het type verwerking die zich voordoet.
Het centrale zenuwstelsel (CZS) bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg. Het
ruggenmerg zorgen voor een respons op een reflex. Contralaterale banen; dit zijn
sensorische en motorische banen tussen de hersenen en het lichaam die onderweg oversteken
naar de andere zijde. De banen kruisen elkaar naar tegenovergelegen zijde in het ruggenmerg
(of hersenstam).
Het perifere zenuwstelsel (PZS) en zijn delen bevinden zich buiten het centrale
zenuwstelsel. Het verbindt het centrale zenuwstelsel met de rest van het lichaam. Er zijn twee
belangrijke onderdelen:
- Het somatische zenuwstelsel zorgt vooral voor de communicatie met de externe wereld.
Zintuigen worden via het sensorische gedeelte verbonden met de CZS. De CZS wordt met de
skeletspieren verbonden door het motorische gedeelte.
- Het autonome zenuwstelsel verzendt boodschappen naar de interne organen en klieren. Dit
gebeurt onbewust en onderhoudt de meest basale vitale functies. Het wordt verder opgesplitst
in twee delen;
1) Het sympathische zenuwstelsel stimuleert, als we snel moeten reageren en veel
energie nodig hebben, het hart, de longen en andere organen. Hierdoor kunnen wij snel
reageren in een stresssituatie of noodsituatie. Als we bedreigd worden kunnen we snel
vluchten of vechten (fight-or-flightsysteem). Spanning en opwinding wordt ook opgebouwd
door dit zenuwstelsel.
, 2) Het parasympatische zenuwstelsel kalmeert het lichaam weer als het door het
sympathische zenuwstelsel alert is gemaakt. Het stelsel let ook op dat of de dagelijkse
routines van de inwendige organen goed verlopen.
De drie lagen van de hersenen
De hersenen bestaan uit drie lagen, deze lagen zijn ontstaan door de evolutie.
- De hersenstam: deze voert de meest elementaire functies uit. Het verbindt het ruggenmerg
en de hersenen. Ook verbindt ook gebieden die informatie verwerken; De medulla (regulering
ademhaling, bloeddruk en hartslag), de pons (reguleert de slaap- en droomcyclus), de
formatio reticularis (reguleert het waken en slapen), de thalamus (centrale verwerker,
geleid informatie) en het cerebellum (de kleine hersenen): Het zorgt ervoor dat onze
bewegingen gecoördineerd zijn en voor ons evenwicht. Zorgt ervoor dat we reeksen
handelingen in de juiste volgorde doen en is betrokken bij de fundamentele vormen van leren
- Het limbische systeem: dit deel van de hersenen is betrokken bij emoties en
herinneringen. Ook reguleert het fundamentele motivaties (bijv. honger en dorst). Het
systeem bestaat uit de hippocampus (heeft een rol bij langdurige herinneringen), de
amygdala (heeft een rol bij herinneringen en emoties), de hypothalamus (houdt doormiddel
van bloed de toestand van het lichaam in de gaten)
- De cerebrale cortex zorgt ervoor dat we kunnen waarnemen en denken. Het slaat
herinneringen op, verwerkt de dingen die we meemaken, neemt beslissingen, etc.
De vier hersenkwabben:
De cerebrale cortex bestaat uit 4 kwabben:
1. De frontaalkwabben spelen vooral een rol bij de beweging, denken en persoonlijkheid. De
motorische cortex ligt aan de achterkant van de frontaalkwabben. Dit zorgt ervoor dat je
vrijwillig kan bewegen. Het stuurt lichaamsbewegingen aan. Er liggen ook veel
spiegelneuronen in de frontaalkwabben. Deze spiegelneuronen worden geactiveerd als je een
handeling uitvoert of als iemand anders een handling uitvoert. Het spraakvermogen ligt ook in
dit gedeelte van de hersenen.
2. De pariëtaalkwabben hebben een specialisme van de inkomende sensorische informatie. De
somatosensorische cortex is belangrijk voor de tastzin, temperatuur, pijn en druk op het
lichaam. Deze informatie wordt doorgegeven aan de ‘mentale plattegrond’ om te ontdekken
waarom we ons op een bepaalde manier voelen. In de pariëtaalkwabben worden ook de
posities van onze lichaamsdelen geregistreerd (zodat je niet op je tong bijt). Ook kunnen we
de afstand/posities van externe voorwerpen bepalen.
3. De occipitaalkwabben krijgen signalen door van de ogen. De visuele cortex zorgt ervoor
dat de signalen worden omgezet in bewegende beelden.
4. De temporaalkwabben verwerken geluiden. Wat de taal die we horen betekent wordt ook
verwerkt in dit deel. De associatiecortex zit in meerdere gebieden van de hersenen en
combineert de diverse informatie.
