Verpleegkundige methodiek en vaardigheden 6
1. Cardiovasculair stelsel
1.1. Cardiale pathologie
1.1.1. Circulatiestilstand
- Vormen van circulatiestilstand
o ASYSTOLIE = HARTSTILSTAND
▪ Op de cardioscoop is geen enkele elektrische activiteit van de hartspier waar te
nemen → we zien: iso-elektrische lijn die vlak is
▪ Geen hartslag voelbaar
o VENTRIKELFIBRILLATIE
▪ Spiervezels van het hart trekken ongecoördineerd samen
▪ Geen efficiënte hartsamentrekking meer
▪ Op de cardioscoop zien we: grillige en onregelmatige elektrische activiteit
▪ Geen hartslag meer voelbaar
o POLSLOZE KAMERTACHYCARDIE
▪ Zeer snelle en regelmatige depolarisatie van de kamers, zonder merkbaar
slagvolume
▪ Er is geen hartslag meer voelbaar
▪ Geen onderscheid meer tss QRS-complex en T-top
o ELEKTROMECHANISCHE DISSOCIATIE/PULSLESS ELECTRICAL ACTIVITY = PEA
▪ Op de cardioscoop is een min/meer regelmatig ECG zichtbaar
▪ Wijst op elektrische prikkels die uit de sinusknoop vertrekken
▪ Er ontstaat echter geen mechanische activiteit in de hartspier en er is dus ook
geen hartslag voelbaar
- Oorzaken
o Ahstilstand = geen efficiënte AH zichtbaar, hoorbaar of voelbaar
o Geen tekens van circulatie
o Geen voelbare hartslag t.h.v. A. Carotis/ A. Femoralis
▪ !!! bij pt met atherosclerose en lage bloeddruk, sterk afgekoelde pt door
verminderde perifere circulatie = hartslag vaak onvoelbaar
o Gaspen gedurende 1 min gevolgd door apneu
o Pupillen = mydriase = groot → wijst op acuut gebrek aan O2 t.h.v. de hersenen
o Huidskleur = meestal cyanotisch, soms ook bleek ( = bij acuut bloedverlies) of roze ( =
CO-intoxicatie)
o Soms epileptische insult
- BH
o Start onmiddellijk de reanimatie
1.1.2. Angor pectoris en hartinfarct
- Pathogenese
o Atherosclerose (= aderverkalking)
▪ Een proces van vetafzetting uit het bloed in de binnenwand van het bloedvat;
vooral in de intima ( = binnenste laag van de wand van een bloedvat).
▪ Komt voor op vele plaatsen in het lichaam
▪ Fasen
1) Afzetting fatty streak (= het zich afzetten van vetten in de wand van de slagaderen)
1
, 2) Toename van de vetafzetting → ontstaan athenoom (= atherosclerotische plak):
de endotheellaag drukt naar de binnenzijde van het bloedvat en zo ontstaan
vernauwingen/stenosen
• Onstaan van kleine beschadigingen van het endotheel
• Deze beschadigingen worden afgedicht met trombi (= kleine
bloedstolsels)
• Via deze trombi krijgen lipoproteïnen uit het bloed de kans zich vast
te zetten in de medialaag van het bloedvat
• Hierdoor gaan gladde spiercellen prolifereren (= groei of verspreiding)
en wordt de wand van het bloedvat nog dikker en daalt de
doorgankelijkheid
- Atherosclerotische hart- en vaatziekten
o Slagaders kunnen over het hele lichaam aangetast worden en afsluitingen/stenosen
krijgen
o Leiden niet altijd tot klachten (naarmate ernst)
o Soms vormt het lichaam collateralen die de functie van het vernauwd bloedvat
overnemen
o Niet iedereen = even gevoelig hiervoor
o Risicofact.:
▪ Roken
▪ Verkeerde voeding
▪ Hoge cholersterolwaarden in het bloed
▪ Hypertensie
▪ Diabetes
▪ Erfelijke fact.
▪ Leeftijd
▪ Geslacht (meer bij mannen dan vrouwen)
o In lichaam geeft dit aanleiding tot:
▪ Coronair lijden
▪ Cerebrovasculaire aandoeningen → TIA en CVA
▪ Overige vaataandoeningen → abdominaal aneurysma (= een met bloed gevulde
uitstulping of verwijding in het deel van uw aorta dat door de buik loopt)
o T.h.v. het hart
▪ Stille ischemie → er treedt O2 tekort op t.h.v. het hart, maar dit leidt nog niet tot
symptomen
▪ Angina pectoris → pijn op de borst bij inspanning, koude tegenwind of gevulde
maag
▪ Onstabiele angor → pijn op borst zonder inspanning
▪ Acuut infarct → volledige afsluiting bloedvat door afsterven stuk hartspier
o Door O2 gebrek t.h.v. hart → levensbedreigende ritmestoornissen → verstoren
pompwerking hart en doen circulatie gedeeltelijk/volledig uitvallen → in gedrang
komen van O2 voorziening van diverse weefsels (in bijzonder hersenen)
▪ Nood aan snelle en doeltreffende BH
2
, - Angina pectoris
o Mechanisme
▪ Door vernauwing kransslagaders = bloedstroom belemmerd, maar toch nog
voldoende voor basisvoorzieningen
▪ Bij zware inspanningen volstaat bloedstroom echter niet en treden meer sympt.
op
o Uitlokkende factoren
▪ Inspanningen
▪ Koude
▪ Gevulde maag
▪ Emoties
o Symptomen
▪ Typische drukkende pijn op borstkas
▪ Aanval onstaat bij grote inspanningen
▪ Aanval stopt bij rust
▪ Pijn verloopt in aanvallen → 5-30 min
▪ Nitroglycerine onder tong
→ indeling in klassen
KLASSE 1: bijna geen klachten
KLASSE 2: klachten bij zware inspanningen
KLASSE 3: klachten bij lichte inspanningen
KLASSE 4: pijnaanvallen in rust
- Acuut hartinfarct
o Mechanisme
▪ Een kransslagader of een zijtak ervan wordt volledig afgesloten. Een deel van de
hartspier krijgt geen O2 meer en necroseert in een tijdsbestek van enkele uren
tot een dag. Het afgestorven spierweefsel wordt vervangen door bindweefsel of
littekenweefsel.
o Symptomen
▪ Treedt vaak onverwachts op
▪ Zelfde als bij een aanval van angina pectoris, maar veel heftiger en van langere
duur
▪ Inname nitroglycerinetabletten heeft geen effect
▪ Pt voelt zich ellendig; misselijk en heeft nausea
▪ Pt ziet er bleek uit en heeft koud klam zweer op voorhoofd en handpalmen
▪ 1e dagen ev. koorts
▪ Uitzonderlijk pijnloos of verward met maagpijn, galsteencrisis, tandpijn, griep of
longontsteking
o Diagnose
▪ O.b.v. ECG
• Gedurende eerste dagen = ST-elevaties te zien in bepaalde afleidingen van
de ECG
• Meeste infarcten → op dalende tak van linkerkransslagader (LAD) =
voorwandinfarcten
• Achterwandinfarct t.g.v. afsluiting rechter kransslagader
o Komen minder vaak voor
o Veroorzaakt frequent ritmestoornissen
3
1. Cardiovasculair stelsel
1.1. Cardiale pathologie
1.1.1. Circulatiestilstand
- Vormen van circulatiestilstand
o ASYSTOLIE = HARTSTILSTAND
▪ Op de cardioscoop is geen enkele elektrische activiteit van de hartspier waar te
nemen → we zien: iso-elektrische lijn die vlak is
▪ Geen hartslag voelbaar
o VENTRIKELFIBRILLATIE
▪ Spiervezels van het hart trekken ongecoördineerd samen
▪ Geen efficiënte hartsamentrekking meer
▪ Op de cardioscoop zien we: grillige en onregelmatige elektrische activiteit
▪ Geen hartslag meer voelbaar
o POLSLOZE KAMERTACHYCARDIE
▪ Zeer snelle en regelmatige depolarisatie van de kamers, zonder merkbaar
slagvolume
▪ Er is geen hartslag meer voelbaar
▪ Geen onderscheid meer tss QRS-complex en T-top
o ELEKTROMECHANISCHE DISSOCIATIE/PULSLESS ELECTRICAL ACTIVITY = PEA
▪ Op de cardioscoop is een min/meer regelmatig ECG zichtbaar
▪ Wijst op elektrische prikkels die uit de sinusknoop vertrekken
▪ Er ontstaat echter geen mechanische activiteit in de hartspier en er is dus ook
geen hartslag voelbaar
- Oorzaken
o Ahstilstand = geen efficiënte AH zichtbaar, hoorbaar of voelbaar
o Geen tekens van circulatie
o Geen voelbare hartslag t.h.v. A. Carotis/ A. Femoralis
▪ !!! bij pt met atherosclerose en lage bloeddruk, sterk afgekoelde pt door
verminderde perifere circulatie = hartslag vaak onvoelbaar
o Gaspen gedurende 1 min gevolgd door apneu
o Pupillen = mydriase = groot → wijst op acuut gebrek aan O2 t.h.v. de hersenen
o Huidskleur = meestal cyanotisch, soms ook bleek ( = bij acuut bloedverlies) of roze ( =
CO-intoxicatie)
o Soms epileptische insult
- BH
o Start onmiddellijk de reanimatie
1.1.2. Angor pectoris en hartinfarct
- Pathogenese
o Atherosclerose (= aderverkalking)
▪ Een proces van vetafzetting uit het bloed in de binnenwand van het bloedvat;
vooral in de intima ( = binnenste laag van de wand van een bloedvat).
▪ Komt voor op vele plaatsen in het lichaam
▪ Fasen
1) Afzetting fatty streak (= het zich afzetten van vetten in de wand van de slagaderen)
1
, 2) Toename van de vetafzetting → ontstaan athenoom (= atherosclerotische plak):
de endotheellaag drukt naar de binnenzijde van het bloedvat en zo ontstaan
vernauwingen/stenosen
• Onstaan van kleine beschadigingen van het endotheel
• Deze beschadigingen worden afgedicht met trombi (= kleine
bloedstolsels)
• Via deze trombi krijgen lipoproteïnen uit het bloed de kans zich vast
te zetten in de medialaag van het bloedvat
• Hierdoor gaan gladde spiercellen prolifereren (= groei of verspreiding)
en wordt de wand van het bloedvat nog dikker en daalt de
doorgankelijkheid
- Atherosclerotische hart- en vaatziekten
o Slagaders kunnen over het hele lichaam aangetast worden en afsluitingen/stenosen
krijgen
o Leiden niet altijd tot klachten (naarmate ernst)
o Soms vormt het lichaam collateralen die de functie van het vernauwd bloedvat
overnemen
o Niet iedereen = even gevoelig hiervoor
o Risicofact.:
▪ Roken
▪ Verkeerde voeding
▪ Hoge cholersterolwaarden in het bloed
▪ Hypertensie
▪ Diabetes
▪ Erfelijke fact.
▪ Leeftijd
▪ Geslacht (meer bij mannen dan vrouwen)
o In lichaam geeft dit aanleiding tot:
▪ Coronair lijden
▪ Cerebrovasculaire aandoeningen → TIA en CVA
▪ Overige vaataandoeningen → abdominaal aneurysma (= een met bloed gevulde
uitstulping of verwijding in het deel van uw aorta dat door de buik loopt)
o T.h.v. het hart
▪ Stille ischemie → er treedt O2 tekort op t.h.v. het hart, maar dit leidt nog niet tot
symptomen
▪ Angina pectoris → pijn op de borst bij inspanning, koude tegenwind of gevulde
maag
▪ Onstabiele angor → pijn op borst zonder inspanning
▪ Acuut infarct → volledige afsluiting bloedvat door afsterven stuk hartspier
o Door O2 gebrek t.h.v. hart → levensbedreigende ritmestoornissen → verstoren
pompwerking hart en doen circulatie gedeeltelijk/volledig uitvallen → in gedrang
komen van O2 voorziening van diverse weefsels (in bijzonder hersenen)
▪ Nood aan snelle en doeltreffende BH
2
, - Angina pectoris
o Mechanisme
▪ Door vernauwing kransslagaders = bloedstroom belemmerd, maar toch nog
voldoende voor basisvoorzieningen
▪ Bij zware inspanningen volstaat bloedstroom echter niet en treden meer sympt.
op
o Uitlokkende factoren
▪ Inspanningen
▪ Koude
▪ Gevulde maag
▪ Emoties
o Symptomen
▪ Typische drukkende pijn op borstkas
▪ Aanval onstaat bij grote inspanningen
▪ Aanval stopt bij rust
▪ Pijn verloopt in aanvallen → 5-30 min
▪ Nitroglycerine onder tong
→ indeling in klassen
KLASSE 1: bijna geen klachten
KLASSE 2: klachten bij zware inspanningen
KLASSE 3: klachten bij lichte inspanningen
KLASSE 4: pijnaanvallen in rust
- Acuut hartinfarct
o Mechanisme
▪ Een kransslagader of een zijtak ervan wordt volledig afgesloten. Een deel van de
hartspier krijgt geen O2 meer en necroseert in een tijdsbestek van enkele uren
tot een dag. Het afgestorven spierweefsel wordt vervangen door bindweefsel of
littekenweefsel.
o Symptomen
▪ Treedt vaak onverwachts op
▪ Zelfde als bij een aanval van angina pectoris, maar veel heftiger en van langere
duur
▪ Inname nitroglycerinetabletten heeft geen effect
▪ Pt voelt zich ellendig; misselijk en heeft nausea
▪ Pt ziet er bleek uit en heeft koud klam zweer op voorhoofd en handpalmen
▪ 1e dagen ev. koorts
▪ Uitzonderlijk pijnloos of verward met maagpijn, galsteencrisis, tandpijn, griep of
longontsteking
o Diagnose
▪ O.b.v. ECG
• Gedurende eerste dagen = ST-elevaties te zien in bepaalde afleidingen van
de ECG
• Meeste infarcten → op dalende tak van linkerkransslagader (LAD) =
voorwandinfarcten
• Achterwandinfarct t.g.v. afsluiting rechter kransslagader
o Komen minder vaak voor
o Veroorzaakt frequent ritmestoornissen
3
