ONDERWERP 6:
VERVOERSTELSELS IN
SOOGDIERE (MENS)
Bloedsirkulasiestelsels/Bloedsomloopstelsels:
Bestaan uit DRIE dele:
1. Hart
2. Bloedvate
3. Bloed
GESLOTE BLOEDSIRKULASIESTELSEL
• Geslote = bloed is beperk tot die bloedvate.
• Bloed word vanaf hart in bloedvate gepomp, wat weefsels bereik.
HART
UITWENDIGE BOU INWENDIGE BOU
• In borsholte, bokant diafragma, tussen • Septum = verdeel linker- en
longe, agter borsbeen (sternum) regterhelfte.
• Hol, peervormige spieragtige orgaan. • Elke helfte = 2 kamers
• Hartwande – hartspierweefsel wat • Boonste kamers (ontvangkamers =
outomaties saamtrek en verslap. atriums
• Word deur ribbes en borsbeen beskerm. • Onderste kamers (pompkamers) =
• Word deur groot bloedvate in posisie ventrikels
gehou. • L = bevat geoksigineerde (O₂+) bloed.
• Word omsluit deur dubbele membraan = • R = bevat gedeoksigineerde (O₂-)
perikardium. bloed.
• Tussen twee membrane –vloeistof = • Binnekant van hart = dun membraan
voorkom wrywing. = endokardium.
• Op buite-oppervlak van hart = koronêre
bloedvate (vervoer bloed ↔ die hart).
1
, LEWENSWETENSKAPPE GRAAD 10: OPSOMMINGS ©
Regteratrium (RA)
• Aan bokant van hart geleë; ontvang O₂- bloed vanaf hele liggaam.
• Dun wande
• Twee groot venes (are) open in regteratrium:
• Boonste vena cava (vena cava superior)-Vervoer O₂- bloed vanaf kop en arms → hart.
• Onderste vena cava (vena cava inferior) -Vervoer O₂- bloed vanaf onderste ledemate en
abdomen → hart.
Regterventrikel (RV)
• Direk onder regteratrium geleë; dikker spierwande as RA.
• Bloed vloei vanaf RA deur ‘n opening = atrioventrikulêre opening = tot in RV.
• O₂- word met pulmonêre arteries (longslagare) na longe gepomp.
Linkeratrium (LA)
• Aan linkerbokant van hart geleë; ontvang O₂+ bloed vanaf longe.
• Vier pulmonêre venes (longare) open in linkeratrium.
• Bou van LA en RA stem ooreen.
Linkerventrikel (LV)
• Direk onder LA geleë.
• Grootste hartkamer met dikste spierwande (moet O₂+ deur hele liggaam pomp)
• Bloed vloei vanaf LA deur atrioventrikulêre opening tot in LV.
• O₂+ word met aorta na res van liggaam gepomp.
• Arteries/slagare = vervoer bloed WEG van die hart.
• Venes (are) = vervoer bloed NA die hart.
• Pulmonêre arterie = enigste arterie wat O₂- bloed vervoer.
• Pulmonêre venes (longare) = enigste vene wat O₂+ bloed vervoer.
• Tussen atriums en ventrikels – kleppe = atrioventrikulêre opening (2 soorte) = * trikuspidale en
** bikuspidale kleppe.
2