Blok 2.1 Anatomie en Fysiologie van de mens
Hoofdstuk 5.6.3 Sereuze holten en vliezen
Behalve lichaamsholten bevinden zich rondom de inwendige organen sereuze holten. Van de
‘holte’ is niet veel meer over want sereuze holten worden omsloten door tegen elkaar aan
liggende sereuze vliezen (weivliezen). Een sereus vlies is een dun, met eenlagig epitheel bedekt
vlies dat constant vocht produceert: sereus vocht.
Het binnenste sereuze vlies, viscerale blad genoemd, groeit vast aan de buitenkant van het
omsloten orgaan. Het pariëtale blad (buitenblad) zit vast aan omringende structuren.
De plaats waar het viscerale blad overgaat in het pariëtale blad heeft hilus (poort).
De vliezen rond het hart samen heet het pericard (hartzakje) en de holte tussen binnen-en
buitenblad heet pericardholte.
Hoofdstuk 7; inleiding
De lichaamscellen ontvangen de voedingsstoffen van het milieu interieur. Ze komen daar via het
circulatiestelsel terecht, nadat ze via de darmwand vanuit de darmholte (milieu exterieur) in de
bloedbaan zijn opgenomen.
De voedsel van het spijsverteringsstelsel is het voedsel zodanig te bewerken dat de daarin
aanwezige voedingsstoffen kunnen worden opgenomen in het bloed.
Na het eten gekauwd en geslikt te hebben komt het voedsel ongeveer 5 seconden later in de
maag terecht. Daar blijft het gedurende 2-6uur, waardoor het ondertussen gedeeltelijk wordt
verteerd. Daarna wordt de voedselbrij naar de darm gebracht en 5-6uur later zijn de vertering
van het voedsel en de opname van voedingsstoffen in het bloed voltooid. Uiteindelijk verlaten
12-24uur na het eten de onverteerde en onverteerbare delen van het voedsel als feces
(ontlasting) het lichaam.
Functies spijsverteringsstelsel:
Opname van voedsel uit het milieu interieur (eten en drinken)
Mechanische verkleining en mening van het voedsel (kauwen en kneden)
Chemische bewerking door enzymen (vertering)
Vervoer van voedsel door het spijsverteringskanaal (peristaltiek)
Overdracht van de voedingsstoffen aan het bloed (resorptie)
Uitscheiding van onverteerde en onverteerbare stoffen (ontlasting)
Hoofdstuk 7.2 Spijsverteringskanaal
Het spijsverteringskanaal is de holle verbinding tussen mond en anus. De lengte is ongeveer 8
meter. De wand van het spijsverteringskanaal is bekleed met epitheel.
Tot het spijsverteringskanaal behoren:
Mondholte (cavum oris)
Keelholte (pharynx)
Slokdarm (oesophagus)
Maag (ventriculus of gaster)
Dunne darm (intestinum tenue)
Dikke darm (colon)
Endeldarm (rectum)
Enkele organen die in verbinding staan met spijsverteringskanaal:
De speekselklieren
Alvleesklier (pancreas)
, Lever (hepar)
Galblaas (vesica fellea)
7.2.1 algemene bouw van de wand van het spijsverteringskanaal
7.2 Bouw van de wand van het spijsverteringskanaal
1 mucosa 5 muscularis
2 lamina propria mucosae 6 circulaire spierlaag
3 muscularis mucosae 7 longitudinale spierlaag
4 submucosa 8 serosa
Van binnen (vanuit het lumen gezien) naar buiten gezien, bestaat de wand uit 6 lagen:
Mucosa (slijmvlies): de epitheellaag die aan het lumen grenst.
Lamina propria mucosae: een laagje losmazig bindweefsel.
Muscularis mucosae: een dun laagje glad spierweefsel.
Submucosa: een relatief dikke bindweefsellaag met bloedvaten, lymfevaten, lymfatisch
weefsel en zenuwtakken.
Mascularis: het spiergedeelte van de wand bestaande uit 2 lagen;
o Circulaire spierlaag (kringspieren)
o Longitudinale spierlaag (lentespieren)
de kringspieren en lengtespieren zorgen samen voor peristaltiek: een
golfbeweging van de darmwand, waardoor een voedselbrok telkens een stukje
verder door het spijsverteringskanaal wordt geduwd.
Serosa: het viscerale blad rond het buikvlies
7.2.2 Mondholte
De mondholte of cavum oris vormt het begin van het spijsverteringskanaal en is onderdeel van
de luchtwegen. Functie; spraak, smaak, start voedselvertering.
Het monddak wordt gevormd door het palatum (gehemelte) en de benige richels van de
bovenkaak met de gebitselementen. Het gehemelte is de scheiding tussen de mond en neusholte.
Gehemelte eindigt in de uvula (huig).
De lippen bestaan uit dwarsgestreepte kringspieren. Ze kunnen de mondholte afsluiten en
spelen een grote rol bij de mimiek.
De mondbodem wordt gevormd door de onderkaak en de mondbodemspieren.
De binnenkant van de wangen bestaan uit dwarsgestreept spierweefsel.
Structuren in de mondholte die een rol spelen bij de spijsvertering zijn:
Kauwspieren: de kauwspieren zijn erg sterk. Openen van de mond gebeurd door de
kauwspieren te ontspannen.
Gebit
Speekselklieren
Tong (lingua)
Hoofdstuk 5.6.3 Sereuze holten en vliezen
Behalve lichaamsholten bevinden zich rondom de inwendige organen sereuze holten. Van de
‘holte’ is niet veel meer over want sereuze holten worden omsloten door tegen elkaar aan
liggende sereuze vliezen (weivliezen). Een sereus vlies is een dun, met eenlagig epitheel bedekt
vlies dat constant vocht produceert: sereus vocht.
Het binnenste sereuze vlies, viscerale blad genoemd, groeit vast aan de buitenkant van het
omsloten orgaan. Het pariëtale blad (buitenblad) zit vast aan omringende structuren.
De plaats waar het viscerale blad overgaat in het pariëtale blad heeft hilus (poort).
De vliezen rond het hart samen heet het pericard (hartzakje) en de holte tussen binnen-en
buitenblad heet pericardholte.
Hoofdstuk 7; inleiding
De lichaamscellen ontvangen de voedingsstoffen van het milieu interieur. Ze komen daar via het
circulatiestelsel terecht, nadat ze via de darmwand vanuit de darmholte (milieu exterieur) in de
bloedbaan zijn opgenomen.
De voedsel van het spijsverteringsstelsel is het voedsel zodanig te bewerken dat de daarin
aanwezige voedingsstoffen kunnen worden opgenomen in het bloed.
Na het eten gekauwd en geslikt te hebben komt het voedsel ongeveer 5 seconden later in de
maag terecht. Daar blijft het gedurende 2-6uur, waardoor het ondertussen gedeeltelijk wordt
verteerd. Daarna wordt de voedselbrij naar de darm gebracht en 5-6uur later zijn de vertering
van het voedsel en de opname van voedingsstoffen in het bloed voltooid. Uiteindelijk verlaten
12-24uur na het eten de onverteerde en onverteerbare delen van het voedsel als feces
(ontlasting) het lichaam.
Functies spijsverteringsstelsel:
Opname van voedsel uit het milieu interieur (eten en drinken)
Mechanische verkleining en mening van het voedsel (kauwen en kneden)
Chemische bewerking door enzymen (vertering)
Vervoer van voedsel door het spijsverteringskanaal (peristaltiek)
Overdracht van de voedingsstoffen aan het bloed (resorptie)
Uitscheiding van onverteerde en onverteerbare stoffen (ontlasting)
Hoofdstuk 7.2 Spijsverteringskanaal
Het spijsverteringskanaal is de holle verbinding tussen mond en anus. De lengte is ongeveer 8
meter. De wand van het spijsverteringskanaal is bekleed met epitheel.
Tot het spijsverteringskanaal behoren:
Mondholte (cavum oris)
Keelholte (pharynx)
Slokdarm (oesophagus)
Maag (ventriculus of gaster)
Dunne darm (intestinum tenue)
Dikke darm (colon)
Endeldarm (rectum)
Enkele organen die in verbinding staan met spijsverteringskanaal:
De speekselklieren
Alvleesklier (pancreas)
, Lever (hepar)
Galblaas (vesica fellea)
7.2.1 algemene bouw van de wand van het spijsverteringskanaal
7.2 Bouw van de wand van het spijsverteringskanaal
1 mucosa 5 muscularis
2 lamina propria mucosae 6 circulaire spierlaag
3 muscularis mucosae 7 longitudinale spierlaag
4 submucosa 8 serosa
Van binnen (vanuit het lumen gezien) naar buiten gezien, bestaat de wand uit 6 lagen:
Mucosa (slijmvlies): de epitheellaag die aan het lumen grenst.
Lamina propria mucosae: een laagje losmazig bindweefsel.
Muscularis mucosae: een dun laagje glad spierweefsel.
Submucosa: een relatief dikke bindweefsellaag met bloedvaten, lymfevaten, lymfatisch
weefsel en zenuwtakken.
Mascularis: het spiergedeelte van de wand bestaande uit 2 lagen;
o Circulaire spierlaag (kringspieren)
o Longitudinale spierlaag (lentespieren)
de kringspieren en lengtespieren zorgen samen voor peristaltiek: een
golfbeweging van de darmwand, waardoor een voedselbrok telkens een stukje
verder door het spijsverteringskanaal wordt geduwd.
Serosa: het viscerale blad rond het buikvlies
7.2.2 Mondholte
De mondholte of cavum oris vormt het begin van het spijsverteringskanaal en is onderdeel van
de luchtwegen. Functie; spraak, smaak, start voedselvertering.
Het monddak wordt gevormd door het palatum (gehemelte) en de benige richels van de
bovenkaak met de gebitselementen. Het gehemelte is de scheiding tussen de mond en neusholte.
Gehemelte eindigt in de uvula (huig).
De lippen bestaan uit dwarsgestreepte kringspieren. Ze kunnen de mondholte afsluiten en
spelen een grote rol bij de mimiek.
De mondbodem wordt gevormd door de onderkaak en de mondbodemspieren.
De binnenkant van de wangen bestaan uit dwarsgestreept spierweefsel.
Structuren in de mondholte die een rol spelen bij de spijsvertering zijn:
Kauwspieren: de kauwspieren zijn erg sterk. Openen van de mond gebeurd door de
kauwspieren te ontspannen.
Gebit
Speekselklieren
Tong (lingua)
