Plaats van het strafrecht
Voor het strafrecht geldt dat het zich bezighoudt met het bestraffen van personen die
een strafbaar feit hebben gepleegd.
à Dit straffen gebeurt niet door de burgers zelf, maar door de overheid. De Staat
heeft het monopolie op straffen.
De verhouding tussen het bestuursrecht en het strafrecht is vrij complex. Zo kunnen
er bestuursrechtelijke sancties worden opgelegd door een bestuursorgaan voor
gedragingen die vroeger strafrechtelijk werden geregeld.
à Civielrechtelijke dagvaardingen worden verstuurd door de ene burger aan de
andere om een civielrechtelijk geschil uit te vechten ten overstaan van de burgerlijke
rechter.
- Strafrechtelijke dagvaardingen worden verzonden door een officier van justitie
om een verdachte terecht te laten staan voor de strafrechter.
Binnen het strafrecht kunnen burgers elkaar niet dagvaarden voor gepleegde
strafbare feiten. De enige die dit wel kan is de officier van justitie.
à Hij is een vertegenwoordiger van het staatsorgaan die belast is met de vervolging
van verdachten.
Civielrechtelijk procederen een ingewikkelde, tijdrovende en geldverslindende
aangelegenheid. Daarom bestaat er binnen het strafrechtelijke systeem een
mogelijkheid voor slachtoffers van strafbare feiten om als benadeelde partij
schadevergoeding te verzoeken aan de strafrechter.
Doelen van straffen
Het opleggen van straffen heeft twee doelen: Het kwaad dat de dader van een
strafbaar feit veroorzaakt bij het
We onderscheiden twee soorten preventie. slachtoffer of aan de maatschappij,
à Speciale preventie, dader die in aanraking is wordt door het opleggen van straf
gekomen met gevolgen van het overschrijden vergolden door leedtoevoeging. Dit
van een strafrechtelijke norm, de volgende keer zorgt voor morele genoegdoening.
wel zal nadenken voordat hij nog iets dergelijks à Vergelding
zou doen.
à Generale preventie, ook anderen dan de
gestrafte lering trekken uit het feit dat er voor Mensen willen geen straf krijgen, dus
het plegen van een strafbaar feit straf opgelegd zullen zij gedrag dat mogelijk tot straf
kan worden. De gestrafte is dan een voorbeeld leidt, zoveel mogelijk proberen te
van een wetsovertreder. voorkomen.
à Preventie
,Materieel strafrecht, formeel strafrecht en sanctierecht
Als gesproken wordt over het Het formele strafrecht wordt ook
materieel strafrecht dan heeft men wel het strafprocesrecht genoemd.
het over de vraag wat een strafbaar à Bepaalt welke regels moeten
feit is. worden gevold wanneer een norm
à Bepaalt welk gedrag niet van het materiële strafrecht is
toegestaan is en welke personen overtreden.
daarvoor kunnen worden gestraft. - Wetboek van Strafvordering
- Strafbepalingen - Regels voor de
- Wetboek van Strafrecht bevoegdheden en
regelingen.
Het sanctierecht heeft betrekking
op voorwaarden waaronder
bepaalde straffen mogen worden
opgelegd en ten uitvoer gelegd.
- In beide wetboeken te
vinden.
Verwar dit niet met wetten in formele en materiële zin. Dat een wet een wet in
formele zin is, zegt alleen iets over de manier waarop de wet tot stand is gekomen en
niets over de inhoud.
Commuun en bijzonder strafrecht
Wetboeken zijn wetten waarin het algemene deel van het strafrecht en het
strafprocesrecht is opgenomen. Het strafrecht dat in de wetboeken is opgenomen,
noemen we het commune strafrecht.
Ook bestaan er bijzondere wetten die samen het bijzondere strafrecht vormen.
à Het is dan ook goed mogelijk dat een gedraging in de ene gemeente strafbaar is
en in de andere niet.
De opbouw van het Wetboek van Strafrecht en het Wetboek van Strafvordering
Het Wetboek van Strafrecht bestaat uit 3 boeken.
1. Algemene leerstukken
2. Misdrijven
3. Overtredingen
,Het Wetboek van Strafvordering bestaat uit 6 boeken. Waarvan wij nu de eerste 3
gebruiken.
1. Algemene bepalingen
2. Strafvordering in eerste aanleg
3. Rechtsmiddelen
De invloed van internationaal en supranationaal recht
Als gevolg van verdragen kan Nederland verplicht zijn om bepaald gedrag strafbaar
te stellen, we hebben het hier over internationaal recht.
à Het strafrecht wordt dan ook steeds meer beïnvloed door de EU. De regels die
hieruit voort komen noemen we suprantationaalrechtelijk.
- Het gaat hierbij om regels die een internationale organisatie oplegt waar de
lidstaten bij die organisatie zich aan moeten houden.
- Ook het Europees Hof voor de Rechten van de Mens hoort hierbij.
AANTEKENINGEN KENNISCLIPS
Strafrecht is het straffen van personen die een strafbaar feit hebben gepleegd.
à Het bewaken van veiligheid en het ordelijk verloop van de samenleving door
middel van handhaving van rechtsregels, vervolging en bestraffing.
à Voorkomen van eigenrichting, daarom heeft de Staat geweldsmonopolie op
straffen.
De officier van justitie en de minister hebben vervolg monopolie.
Materieel: Welk gedrag is niet toegestaan, waarmee kan verdachte worden gestraft?
- Wat?
Formeel: Regels over hoe politie, justitie en de rechter te werk moeten gaan.
- Hoe?
, Plaats en structuur van strafbepalingen
De strafbepaling in de meest volledige vorm bestaat uit een delictsomschrijving, een
kwalificatie-aanduiding en een strafbedreiging.
à De delictsomschrijving geeft aan welke ongewenste gedraging de wetgever
strafbaar heeft willen stellen.
à De kwalificatie-aanduiding maakt duidelijk hoe het gedrag in juridisch opzicht moet
worden benoemd.
à De strafbedreiging bepaalt welke soort straf mag worden opgelegd en wat het
maximum daarbij is.
- In veel artikelen uit het Wetboek van Strafrecht ontbreekt de kwalificatie-
aanduiding of wordt deze geacht besloten te liggen in de delictsomschrijving.
In de bijzondere wetten zijn de strafbepalingen vaak volgens een ander stramien
opgebouwd. De delictsomschrijving en de strafbedreiging zijn in veel bijzondere
wetten uit elkaar getrokken.
Het vierlagenmodel
Een strafbaar feit is een menselijke gedraging die valt binnen de grenzen van een
wettelijke delictsomschrijving, die wederrechtelijk is en aan schuld te wijten. Hierin
liggen vier componenten die tevens cumulatieve voorwaarden zijn waaraan moet zijn
voldaan:
1. Menselijke gedraging à MG
2. Wettelijke delictsomschrijving à DO
3. Wederrechtelijkheid à W
4. Schuld à V
Dit noemen we het vierlagenmodel
De menselijke gedraging
De gedraging moet dus verricht zijn door een mens. Dit kunnen zowel natuurlijke als
rechtspersonen zijn.
à Verder moet het gaan om menselijke gedragingen. Niemand kan worden vervolgd
voor het hebben van bepaalde gedachten.
- Pas wanneer iemand doormiddel van een gedraging gehoor geeft aan
degelijke voornemens, is voldaan aan de voorwaarden voor strafbaarheid.
- In sommige gevallen kan ook nalaten om actief op te treden een strafbare
gedraging opleveren.
De menselijke gedraging zou uiteindelijk tot uitdrukking moeten komen in de
tenlastelegging.
Voor het strafrecht geldt dat het zich bezighoudt met het bestraffen van personen die
een strafbaar feit hebben gepleegd.
à Dit straffen gebeurt niet door de burgers zelf, maar door de overheid. De Staat
heeft het monopolie op straffen.
De verhouding tussen het bestuursrecht en het strafrecht is vrij complex. Zo kunnen
er bestuursrechtelijke sancties worden opgelegd door een bestuursorgaan voor
gedragingen die vroeger strafrechtelijk werden geregeld.
à Civielrechtelijke dagvaardingen worden verstuurd door de ene burger aan de
andere om een civielrechtelijk geschil uit te vechten ten overstaan van de burgerlijke
rechter.
- Strafrechtelijke dagvaardingen worden verzonden door een officier van justitie
om een verdachte terecht te laten staan voor de strafrechter.
Binnen het strafrecht kunnen burgers elkaar niet dagvaarden voor gepleegde
strafbare feiten. De enige die dit wel kan is de officier van justitie.
à Hij is een vertegenwoordiger van het staatsorgaan die belast is met de vervolging
van verdachten.
Civielrechtelijk procederen een ingewikkelde, tijdrovende en geldverslindende
aangelegenheid. Daarom bestaat er binnen het strafrechtelijke systeem een
mogelijkheid voor slachtoffers van strafbare feiten om als benadeelde partij
schadevergoeding te verzoeken aan de strafrechter.
Doelen van straffen
Het opleggen van straffen heeft twee doelen: Het kwaad dat de dader van een
strafbaar feit veroorzaakt bij het
We onderscheiden twee soorten preventie. slachtoffer of aan de maatschappij,
à Speciale preventie, dader die in aanraking is wordt door het opleggen van straf
gekomen met gevolgen van het overschrijden vergolden door leedtoevoeging. Dit
van een strafrechtelijke norm, de volgende keer zorgt voor morele genoegdoening.
wel zal nadenken voordat hij nog iets dergelijks à Vergelding
zou doen.
à Generale preventie, ook anderen dan de
gestrafte lering trekken uit het feit dat er voor Mensen willen geen straf krijgen, dus
het plegen van een strafbaar feit straf opgelegd zullen zij gedrag dat mogelijk tot straf
kan worden. De gestrafte is dan een voorbeeld leidt, zoveel mogelijk proberen te
van een wetsovertreder. voorkomen.
à Preventie
,Materieel strafrecht, formeel strafrecht en sanctierecht
Als gesproken wordt over het Het formele strafrecht wordt ook
materieel strafrecht dan heeft men wel het strafprocesrecht genoemd.
het over de vraag wat een strafbaar à Bepaalt welke regels moeten
feit is. worden gevold wanneer een norm
à Bepaalt welk gedrag niet van het materiële strafrecht is
toegestaan is en welke personen overtreden.
daarvoor kunnen worden gestraft. - Wetboek van Strafvordering
- Strafbepalingen - Regels voor de
- Wetboek van Strafrecht bevoegdheden en
regelingen.
Het sanctierecht heeft betrekking
op voorwaarden waaronder
bepaalde straffen mogen worden
opgelegd en ten uitvoer gelegd.
- In beide wetboeken te
vinden.
Verwar dit niet met wetten in formele en materiële zin. Dat een wet een wet in
formele zin is, zegt alleen iets over de manier waarop de wet tot stand is gekomen en
niets over de inhoud.
Commuun en bijzonder strafrecht
Wetboeken zijn wetten waarin het algemene deel van het strafrecht en het
strafprocesrecht is opgenomen. Het strafrecht dat in de wetboeken is opgenomen,
noemen we het commune strafrecht.
Ook bestaan er bijzondere wetten die samen het bijzondere strafrecht vormen.
à Het is dan ook goed mogelijk dat een gedraging in de ene gemeente strafbaar is
en in de andere niet.
De opbouw van het Wetboek van Strafrecht en het Wetboek van Strafvordering
Het Wetboek van Strafrecht bestaat uit 3 boeken.
1. Algemene leerstukken
2. Misdrijven
3. Overtredingen
,Het Wetboek van Strafvordering bestaat uit 6 boeken. Waarvan wij nu de eerste 3
gebruiken.
1. Algemene bepalingen
2. Strafvordering in eerste aanleg
3. Rechtsmiddelen
De invloed van internationaal en supranationaal recht
Als gevolg van verdragen kan Nederland verplicht zijn om bepaald gedrag strafbaar
te stellen, we hebben het hier over internationaal recht.
à Het strafrecht wordt dan ook steeds meer beïnvloed door de EU. De regels die
hieruit voort komen noemen we suprantationaalrechtelijk.
- Het gaat hierbij om regels die een internationale organisatie oplegt waar de
lidstaten bij die organisatie zich aan moeten houden.
- Ook het Europees Hof voor de Rechten van de Mens hoort hierbij.
AANTEKENINGEN KENNISCLIPS
Strafrecht is het straffen van personen die een strafbaar feit hebben gepleegd.
à Het bewaken van veiligheid en het ordelijk verloop van de samenleving door
middel van handhaving van rechtsregels, vervolging en bestraffing.
à Voorkomen van eigenrichting, daarom heeft de Staat geweldsmonopolie op
straffen.
De officier van justitie en de minister hebben vervolg monopolie.
Materieel: Welk gedrag is niet toegestaan, waarmee kan verdachte worden gestraft?
- Wat?
Formeel: Regels over hoe politie, justitie en de rechter te werk moeten gaan.
- Hoe?
, Plaats en structuur van strafbepalingen
De strafbepaling in de meest volledige vorm bestaat uit een delictsomschrijving, een
kwalificatie-aanduiding en een strafbedreiging.
à De delictsomschrijving geeft aan welke ongewenste gedraging de wetgever
strafbaar heeft willen stellen.
à De kwalificatie-aanduiding maakt duidelijk hoe het gedrag in juridisch opzicht moet
worden benoemd.
à De strafbedreiging bepaalt welke soort straf mag worden opgelegd en wat het
maximum daarbij is.
- In veel artikelen uit het Wetboek van Strafrecht ontbreekt de kwalificatie-
aanduiding of wordt deze geacht besloten te liggen in de delictsomschrijving.
In de bijzondere wetten zijn de strafbepalingen vaak volgens een ander stramien
opgebouwd. De delictsomschrijving en de strafbedreiging zijn in veel bijzondere
wetten uit elkaar getrokken.
Het vierlagenmodel
Een strafbaar feit is een menselijke gedraging die valt binnen de grenzen van een
wettelijke delictsomschrijving, die wederrechtelijk is en aan schuld te wijten. Hierin
liggen vier componenten die tevens cumulatieve voorwaarden zijn waaraan moet zijn
voldaan:
1. Menselijke gedraging à MG
2. Wettelijke delictsomschrijving à DO
3. Wederrechtelijkheid à W
4. Schuld à V
Dit noemen we het vierlagenmodel
De menselijke gedraging
De gedraging moet dus verricht zijn door een mens. Dit kunnen zowel natuurlijke als
rechtspersonen zijn.
à Verder moet het gaan om menselijke gedragingen. Niemand kan worden vervolgd
voor het hebben van bepaalde gedachten.
- Pas wanneer iemand doormiddel van een gedraging gehoor geeft aan
degelijke voornemens, is voldaan aan de voorwaarden voor strafbaarheid.
- In sommige gevallen kan ook nalaten om actief op te treden een strafbare
gedraging opleveren.
De menselijke gedraging zou uiteindelijk tot uitdrukking moeten komen in de
tenlastelegging.
