Leerdoelen week 1
De student kan benoemen wat het onderwerp van de ethiek is
Ethiek=
‘Moraalwetenschap’. Een tak van filosofie die zich bezighoudt met de kritische bezinning over het
juiste handelen. Wat is juist handelen en wat juist onjuist.
Er wordt hier gekeken naar bepaalde vragen:
1. Hoe behoren wij met elkaar om te gaan?
2. Wat mag men doen en wat moet men laten?
3. Wat is het goede leven, een goed leven voor een mens?
Het ‘goede’ is moreel van aard: het heeft te maken met een goed leven, met en voor anderen in
rechtvaardige instituties. Het ‘goede’ is dus meer dan nuttig, efficiënt of aangenaam.
De student kan kenmerken van waarden aangeven en uitleggen wat normen zijn
Waarden=
Een betekenis gevend ideaal. Een overtuiging over wat nagestreefd zou moeten worden. Is een doel
of kan een doel zijn.
Kenmerken van waarden:
- Geven antwoord op de vraag wat de moeite waard is. Wat is nu echt belangrijk?
- Hebben karakter van nastrevenswaardige idealen/goeden en zijn als zodanig nogal abstract.
- Hebben aantrekkingskracht, ook als de idealen nooit ten volle haalbaar zijn. Blijven een
ideaal om na te streven
- Motiveren het handelen
- Intersubjectief van aard, bestaan niet zoals de zwaartekracht, maar komen alleen tot
uitdrukking in het handelen. Niet zuiver objectief of subjectief. Is een kwestie van smaak.
- In tijd en ruimte gebonden
Normen=
(On)geschreven gedragsregels die als normaal en vanzelfsprekend worden betiteld. Vloeien voort uit
waarden.
Voorbeeld:
Waarde = respect
Norm= U zeggen tegen een oudere, of opstaan voor iemand in het OV die slecht te been is.
De student kan het verschil tussen handelen en gedrag en relevantie ervan voor ethiek uitleggen
- Gedrag komt voort uit instincten.
- Handelen is gedrag waarover nagedacht is.
Een mens denkt vaak na over zijn of haar handelen. Dit maakt dat ethiek bestaan. We denken na
over wat het beste is of zal zijn in een bepaalde situatie en hier handelen we dan ook naar.
De student kan 4 soorten belangen benoemen
4 soorten belangen:
1. Eigen belang, op korte termijn
2. Eigen belang, op lange termijn
3. Andermans belang: lever mogelijke belangenconflicten met anderen op
4. Algemeen belang: van de samenleving
, De student kan het verschil tussen recht en ethiek benoemen
Recht en ethiek zijn beide manieren om het menselijke handelen een kader te bieden, alleen gebeurt
dit vanuit een ander perspectief. Beide zijn gericht op problemen hanteerbaar maken. Recht is hierbij
minder vrijblijvend.
Ethiek is meer gericht op maximale invulling van een ‘goed’ mens zijn. Terwijl recht meer het accent
legt op wat ‘zou moeten’, wat is de ondergrens van het handelen?
De wet formuleert normen met een verplicht karakter. Het negeren van een norm kan leiden tot
juridische gevolgen.
Leerdoelen week 2
De student kan kenmerken van principe ethiek benoemen en aangeven wat gevolgen ethiek is en kan
hierbij pro en contra (voordelen en tekortkomingen) argumenten aangeven.
Kenmerken van principe recht:
Voordelen:
- Principes geven richting aan keuzes en handelen. De handeling zelf en de intentie die ten
grondslag ligt aan de handeling is van belang
- In het handelen realiseren van bijvoorbeeld plicht anderen te helpen of worden van rechten
zoals: ‘recht op informatie van een patiënt’.
- Doet recht aan ons moreel besef dat principes van belang zijn
Nadelen:
- In strijd met basale ethische intuïtie dat gevolgen van keuze ook van belang zijn
- Mogelijke botsing van plichten en hoe dan te handelen?
Gevolgenethiek:
Voordelen:
- Alleen het resultaat telt, ongeacht de manier waarop
- Utilitarisme: maximaliseren van nut of geluk of minimaliseren lijden voor het grootste aantal
mensen
- Doelgericht: bereiken geluk of nut voor mensen en specifieke omstandigheden worden
meegewogen.
Nadelen:
- Doel heiligt de middelen
- De positie van minderheden
- In strijd met basale ethische intuïties
De student kan benoemen wat onder deugdenethiek wordt verstaan
Deugden=
Gewenste eigenschappen. Drukken een waarde uit die de moeite is om na te streven.
Deugden ethiek=
- Morele deugden zijn eigenschappen die een persoon tot een goed mens bestempeld of die
mensen in staat stellen een goed leven te leiden
- Deugdethiek is gericht op het ontwikkelen van een goede/juiste karakter en houding van de
mens. De intentie achter het handelen moreel relevant. Is er vanuit de juiste houding
gehandeld?
- Morele deugden zijn niet aangeboren of bovennatuurlijk, zij kunnen alleen ontwikkeld
worden door daden, door te oefenen. Ze bezitten een zekere mate van duurzaamheid en
vormen een structureel fundament voor het handelen.
De student kan benoemen wat het onderwerp van de ethiek is
Ethiek=
‘Moraalwetenschap’. Een tak van filosofie die zich bezighoudt met de kritische bezinning over het
juiste handelen. Wat is juist handelen en wat juist onjuist.
Er wordt hier gekeken naar bepaalde vragen:
1. Hoe behoren wij met elkaar om te gaan?
2. Wat mag men doen en wat moet men laten?
3. Wat is het goede leven, een goed leven voor een mens?
Het ‘goede’ is moreel van aard: het heeft te maken met een goed leven, met en voor anderen in
rechtvaardige instituties. Het ‘goede’ is dus meer dan nuttig, efficiënt of aangenaam.
De student kan kenmerken van waarden aangeven en uitleggen wat normen zijn
Waarden=
Een betekenis gevend ideaal. Een overtuiging over wat nagestreefd zou moeten worden. Is een doel
of kan een doel zijn.
Kenmerken van waarden:
- Geven antwoord op de vraag wat de moeite waard is. Wat is nu echt belangrijk?
- Hebben karakter van nastrevenswaardige idealen/goeden en zijn als zodanig nogal abstract.
- Hebben aantrekkingskracht, ook als de idealen nooit ten volle haalbaar zijn. Blijven een
ideaal om na te streven
- Motiveren het handelen
- Intersubjectief van aard, bestaan niet zoals de zwaartekracht, maar komen alleen tot
uitdrukking in het handelen. Niet zuiver objectief of subjectief. Is een kwestie van smaak.
- In tijd en ruimte gebonden
Normen=
(On)geschreven gedragsregels die als normaal en vanzelfsprekend worden betiteld. Vloeien voort uit
waarden.
Voorbeeld:
Waarde = respect
Norm= U zeggen tegen een oudere, of opstaan voor iemand in het OV die slecht te been is.
De student kan het verschil tussen handelen en gedrag en relevantie ervan voor ethiek uitleggen
- Gedrag komt voort uit instincten.
- Handelen is gedrag waarover nagedacht is.
Een mens denkt vaak na over zijn of haar handelen. Dit maakt dat ethiek bestaan. We denken na
over wat het beste is of zal zijn in een bepaalde situatie en hier handelen we dan ook naar.
De student kan 4 soorten belangen benoemen
4 soorten belangen:
1. Eigen belang, op korte termijn
2. Eigen belang, op lange termijn
3. Andermans belang: lever mogelijke belangenconflicten met anderen op
4. Algemeen belang: van de samenleving
, De student kan het verschil tussen recht en ethiek benoemen
Recht en ethiek zijn beide manieren om het menselijke handelen een kader te bieden, alleen gebeurt
dit vanuit een ander perspectief. Beide zijn gericht op problemen hanteerbaar maken. Recht is hierbij
minder vrijblijvend.
Ethiek is meer gericht op maximale invulling van een ‘goed’ mens zijn. Terwijl recht meer het accent
legt op wat ‘zou moeten’, wat is de ondergrens van het handelen?
De wet formuleert normen met een verplicht karakter. Het negeren van een norm kan leiden tot
juridische gevolgen.
Leerdoelen week 2
De student kan kenmerken van principe ethiek benoemen en aangeven wat gevolgen ethiek is en kan
hierbij pro en contra (voordelen en tekortkomingen) argumenten aangeven.
Kenmerken van principe recht:
Voordelen:
- Principes geven richting aan keuzes en handelen. De handeling zelf en de intentie die ten
grondslag ligt aan de handeling is van belang
- In het handelen realiseren van bijvoorbeeld plicht anderen te helpen of worden van rechten
zoals: ‘recht op informatie van een patiënt’.
- Doet recht aan ons moreel besef dat principes van belang zijn
Nadelen:
- In strijd met basale ethische intuïtie dat gevolgen van keuze ook van belang zijn
- Mogelijke botsing van plichten en hoe dan te handelen?
Gevolgenethiek:
Voordelen:
- Alleen het resultaat telt, ongeacht de manier waarop
- Utilitarisme: maximaliseren van nut of geluk of minimaliseren lijden voor het grootste aantal
mensen
- Doelgericht: bereiken geluk of nut voor mensen en specifieke omstandigheden worden
meegewogen.
Nadelen:
- Doel heiligt de middelen
- De positie van minderheden
- In strijd met basale ethische intuïties
De student kan benoemen wat onder deugdenethiek wordt verstaan
Deugden=
Gewenste eigenschappen. Drukken een waarde uit die de moeite is om na te streven.
Deugden ethiek=
- Morele deugden zijn eigenschappen die een persoon tot een goed mens bestempeld of die
mensen in staat stellen een goed leven te leiden
- Deugdethiek is gericht op het ontwikkelen van een goede/juiste karakter en houding van de
mens. De intentie achter het handelen moreel relevant. Is er vanuit de juiste houding
gehandeld?
- Morele deugden zijn niet aangeboren of bovennatuurlijk, zij kunnen alleen ontwikkeld
worden door daden, door te oefenen. Ze bezitten een zekere mate van duurzaamheid en
vormen een structureel fundament voor het handelen.
