Hoofdstuk 10 Evolutie
§10,1 Fossielen en hun ouderdom
Ontstaan van fossielen
Fossielen= resten en sporen van dode organismen uit het verleden. Ze geven een beeld van de
ontwikkeling van het leven op aarde. Fossielen kunnen ontstaan als de resten van organismen
afgeschermd blijven van zuurstof en de tijd hebben om te verstenen.
Fossilisatie= het ontstaan van een fossiel. Het begint vaak met de aardverschuiving, waarbij de
bodemlaag een dood organisme luchtdicht afgedekt. Meestal zij de zachte delen van het organisme dan
al verteerd. Mineralen uit de bodem vervangen de organische stoffen in de botresten. Dit proces duurt
heel lang.
Vergelijken van de ouderdom van fossielen
Relatieve ouderdomsbepaling= met gidsfossielen de ouderdom van een aardlaag en andere fossielen
bepalen.
Gidsfossielen= Fossielen waarmee de ouderdom van een aardlaag ten opzichte van een of meer andere
aardlagen is vast te stellen.
Relatieve ouderdomsbepaling gebeurt door middel van gidsfossielen. Een soort kan alleen als gidsfossiel
gebruikt worden als hij maar kort op aarde voorkwam en de fossielen over de hele aarde terug te vinden
zijn
Absolute ouderdomsbepaling
Absolute ouderdomsbepaling gebeurt met isotopenonderzoek. Via de halveringstijd van de isotopen is de
ouderdom te bepalen.
Absolute ouderdomsbepaling= Met behulp van radioactieve atomen de ouderdom in een fossiel of een
aardlaag bepalen.
§10,2 Soorten veranderen
Nieuwe eigenschappen
Een nieuwe eigenschap begint met een mutatie in het DNA. Van het gen ontstaat een nieuw allel. Dat allel
levert een ander eiwit op en het fenotype verandert.
Een mutatie in het DNA kan ook leiden tot een geheel nieuw gen. Er komt dan een nieuwe eigenschap bij.
De allelfrequentie (aandeel van elk allel in de genenpool) verandert dus steeds.
Mutagenen veroorzaken mutaties in het DNA.
Een verandering in een base heet een puntmutatie. Puntmutaties kunnen leiden tot een nieuw allel dat
een eiwit levert met een andere bouw of activiteit.
Bij chromosoommutaties verandert een groter stuk DNA met meerdere genen. Chromosoommutaties zijn
meestal schadelijk voor het organisme.
Bij genoommutaties ontstaan er meer of minder chromosomen dan het normale aantal. De meeste
vormen hiervan zijn niet levensvatbaar.
Tetraploïde cellen ontstaan als bij de mitose geen trekdraden ontstaan. Hierdoor splitst de cel niet.
Genen mixen
recombinatie= de nieuwe combinatie van allelen in een nakomeling,ontstaan door een mix van de aHelen
in de ei- en zaadcel van de ouders. Beide oude geven de helft van de chromosomen de nakomeling,
waardoor allerlei combinaties aan eigenschapper ontstaan die niet bij de ouders voorkomen.
De allelen in een populatie samen, noem je de genenpool van een populatie, Die verschilt per populatie.
Voordeel of nadeel
Voortplantingssucces= de mate waarin genen aan de volgende generatie worden doorgegeven.
Natuurlijke selectie= erlei factoren uit de natuur, zoals erfelijkheid en omgeving, bepalen welke individu
langst overleven en de meeste nakomelingen krijgen.
Allelen die bijdragen aan een groot voortplantingssucces hebben een hoge fitness.
Allelen met eigenschappen die een lage fitness hebben nemen met elke generatie in de populatie af.
§10,1 Fossielen en hun ouderdom
Ontstaan van fossielen
Fossielen= resten en sporen van dode organismen uit het verleden. Ze geven een beeld van de
ontwikkeling van het leven op aarde. Fossielen kunnen ontstaan als de resten van organismen
afgeschermd blijven van zuurstof en de tijd hebben om te verstenen.
Fossilisatie= het ontstaan van een fossiel. Het begint vaak met de aardverschuiving, waarbij de
bodemlaag een dood organisme luchtdicht afgedekt. Meestal zij de zachte delen van het organisme dan
al verteerd. Mineralen uit de bodem vervangen de organische stoffen in de botresten. Dit proces duurt
heel lang.
Vergelijken van de ouderdom van fossielen
Relatieve ouderdomsbepaling= met gidsfossielen de ouderdom van een aardlaag en andere fossielen
bepalen.
Gidsfossielen= Fossielen waarmee de ouderdom van een aardlaag ten opzichte van een of meer andere
aardlagen is vast te stellen.
Relatieve ouderdomsbepaling gebeurt door middel van gidsfossielen. Een soort kan alleen als gidsfossiel
gebruikt worden als hij maar kort op aarde voorkwam en de fossielen over de hele aarde terug te vinden
zijn
Absolute ouderdomsbepaling
Absolute ouderdomsbepaling gebeurt met isotopenonderzoek. Via de halveringstijd van de isotopen is de
ouderdom te bepalen.
Absolute ouderdomsbepaling= Met behulp van radioactieve atomen de ouderdom in een fossiel of een
aardlaag bepalen.
§10,2 Soorten veranderen
Nieuwe eigenschappen
Een nieuwe eigenschap begint met een mutatie in het DNA. Van het gen ontstaat een nieuw allel. Dat allel
levert een ander eiwit op en het fenotype verandert.
Een mutatie in het DNA kan ook leiden tot een geheel nieuw gen. Er komt dan een nieuwe eigenschap bij.
De allelfrequentie (aandeel van elk allel in de genenpool) verandert dus steeds.
Mutagenen veroorzaken mutaties in het DNA.
Een verandering in een base heet een puntmutatie. Puntmutaties kunnen leiden tot een nieuw allel dat
een eiwit levert met een andere bouw of activiteit.
Bij chromosoommutaties verandert een groter stuk DNA met meerdere genen. Chromosoommutaties zijn
meestal schadelijk voor het organisme.
Bij genoommutaties ontstaan er meer of minder chromosomen dan het normale aantal. De meeste
vormen hiervan zijn niet levensvatbaar.
Tetraploïde cellen ontstaan als bij de mitose geen trekdraden ontstaan. Hierdoor splitst de cel niet.
Genen mixen
recombinatie= de nieuwe combinatie van allelen in een nakomeling,ontstaan door een mix van de aHelen
in de ei- en zaadcel van de ouders. Beide oude geven de helft van de chromosomen de nakomeling,
waardoor allerlei combinaties aan eigenschapper ontstaan die niet bij de ouders voorkomen.
De allelen in een populatie samen, noem je de genenpool van een populatie, Die verschilt per populatie.
Voordeel of nadeel
Voortplantingssucces= de mate waarin genen aan de volgende generatie worden doorgegeven.
Natuurlijke selectie= erlei factoren uit de natuur, zoals erfelijkheid en omgeving, bepalen welke individu
langst overleven en de meeste nakomelingen krijgen.
Allelen die bijdragen aan een groot voortplantingssucces hebben een hoge fitness.
Allelen met eigenschappen die een lage fitness hebben nemen met elke generatie in de populatie af.
