Natuurwetenschappen
3.3. Meiose
Om soort beter bestand te maken tegen wisselende milieuomstandigheden, beter om
niet steeds exacte kopieën te maken van moedercel (mitose). Door DNA 2 cellen
samen te voegen = grotere variabiliteit. 2 cellen niet zomaar samengevoegd worden,
dan ontstaat dubbele hoeveelheid DNA bij dochtercel.
Er moeten 2 gespecialiseerde, haploïde, cellen (= voortplantingsgameten) met elkaar
versmelten.
Terugbrengen van aantal chromosomen van diploïde cel tot de helft (haploïde cel)
gebeurt in speciale deling: de meiose of reductiedeling of halveringsdeling.
3.3.1. Wat is meiose of geslachtelijke voortplanting?
Meiose = celdeling waar diploïde moedercel haploïde dochtercellen vormt.
3.3.2. Waarom/wanneer delen cellen zich meiotisch?
Cellen delen zich meiotisch om voortplantingscellen te vormen (eicellen en
zaadcellen).
3.3.3. Welke cellen delen zich meiotisch?
Welbepaalde lichaamscellen (moedercellen) en voortplantingscellen (ovaria en
testes).
3.3.4. Verloop van de meiose
Meiose 2 celdelingen die elkaar onmiddellijk opvolgen: eerst reductiedeling (I)
aantal chromosomen gehalveerd. Daarna gewoon verlopende meiose (II).
, Meiose I = reductiedeling
1° Profase I
Net als bij mitose chromosomen zichtbaar terwijl chromatinevezels verdwijnen.
Kernmembraan verdwijnt, er ontstaat een spoelfiguur. Chromosomen afkomstig van
zaadcel en eicel van hetzelfde type (homologe chromosomen) vormen paren.
Chromatiden kunnen elkaar kruisen.
2° Metafase I
Homologe chromosomen liggen in paren naast elkaar in evenaarsvlak. Hierdoor
metafase 1 duidelijk verschillend van metafase bij mitose. Door ligging kunnen
chromatiden elkaar kruisen en zelfs stukken uitwisselen = crossing-over (over
kruising). Gebeurd in een chiasma (meervoud: chiasmata). Door uitwisseling stukje
chromosoom niet meer gelijk aan elkaar. Evenaarsvlak loopt doorheen gepaarde
chromosomen en doorheen chiasmata.
3.3. Meiose
Om soort beter bestand te maken tegen wisselende milieuomstandigheden, beter om
niet steeds exacte kopieën te maken van moedercel (mitose). Door DNA 2 cellen
samen te voegen = grotere variabiliteit. 2 cellen niet zomaar samengevoegd worden,
dan ontstaat dubbele hoeveelheid DNA bij dochtercel.
Er moeten 2 gespecialiseerde, haploïde, cellen (= voortplantingsgameten) met elkaar
versmelten.
Terugbrengen van aantal chromosomen van diploïde cel tot de helft (haploïde cel)
gebeurt in speciale deling: de meiose of reductiedeling of halveringsdeling.
3.3.1. Wat is meiose of geslachtelijke voortplanting?
Meiose = celdeling waar diploïde moedercel haploïde dochtercellen vormt.
3.3.2. Waarom/wanneer delen cellen zich meiotisch?
Cellen delen zich meiotisch om voortplantingscellen te vormen (eicellen en
zaadcellen).
3.3.3. Welke cellen delen zich meiotisch?
Welbepaalde lichaamscellen (moedercellen) en voortplantingscellen (ovaria en
testes).
3.3.4. Verloop van de meiose
Meiose 2 celdelingen die elkaar onmiddellijk opvolgen: eerst reductiedeling (I)
aantal chromosomen gehalveerd. Daarna gewoon verlopende meiose (II).
, Meiose I = reductiedeling
1° Profase I
Net als bij mitose chromosomen zichtbaar terwijl chromatinevezels verdwijnen.
Kernmembraan verdwijnt, er ontstaat een spoelfiguur. Chromosomen afkomstig van
zaadcel en eicel van hetzelfde type (homologe chromosomen) vormen paren.
Chromatiden kunnen elkaar kruisen.
2° Metafase I
Homologe chromosomen liggen in paren naast elkaar in evenaarsvlak. Hierdoor
metafase 1 duidelijk verschillend van metafase bij mitose. Door ligging kunnen
chromatiden elkaar kruisen en zelfs stukken uitwisselen = crossing-over (over
kruising). Gebeurd in een chiasma (meervoud: chiasmata). Door uitwisseling stukje
chromosoom niet meer gelijk aan elkaar. Evenaarsvlak loopt doorheen gepaarde
chromosomen en doorheen chiasmata.
