Diagnostische methoden
Kliniek
1. Respiratoire symptomen
1.1.Kortademigheid = dyspnoe
- onplezierige gewaarwording bij de ademhaling
- neuroventilatie dissociatie theorie: dispariteit centrale reflexaandrijving en
afferente feedback
- oorzaken
Longaandoening, metabole stoornis, hartafwijking, afwijking AHspieren,
psychisch
- subjectieve gewaarwording
Factoren: chemisch, neuraal, metabool, mechanisch
- emfyseem: dyspnoe bij matige inspanning
- pneumothorax en longfibrose: ernstige ademnood
- goede voorspeller QOL + inspanningstolerantie + mortaliteit
COPD: beter dan longfunctie
Hartaandoening: beter dan angina pectoris
- acute dyspnoe met piepende AH bronchiaal astma of linker hartfalen
- acute dyspnoe met thoracale pijn pneumothorax of longembool
- dyspnoe over uren-dagen met koorts en sputum acute bronchitis of
pneumonie
- dyspnoe met hyperventilatie metabole acidose,
salicylaten/methylalcohol/ethyleenglycol
1.2.Hoesten
- diep inademen sluiten glottis + aanspannen AHspieren hoge
intrathoracale druk
plots openen glottis hoge explosieve luchtstroom
- beschermingsmechanisme
- defect hoestreflex (beroerte of Parkinson) atelectase of infecties
- longziekten: hosten gevolg van abnormale prikkeling of overgevoeligheid aff.
Vagale zenuwen
- acute hoest
Virale bovenste luchtweginfectie: verkoudheid, bacteriële sinusitis,
allergische rhinitis
Pneumonie, COPD exacerbaties, longembool, aspiratie, linkerhartfalen
- chronische hoest: > 8weken
Vrouwen middelbare leeftijd
Secreties in keel, bronchiaal astma, gastro oesofagale reflux
,- COPD
’s ochtends productief hoesten
Exacerbatie: meer hoesten met taaier en groen/geel/bruin slijm
- (ex)-rokers
Hoesten veranderd van karakter of recidiverende luchtweginfecties
longcarcinoom
- zeldzame oorzaken hoest
Bronchiectasieën, diffuse parenchymateuze longaandoening,
linkerhartfalen, aspiratie
ACE-i vrijzetting neurokinines
1.3.Sputum
- 100ml secreties = beschermende laag trilhaarepitheel + bevochtiging lucht
- productie > klaring sputum (meestal door ontsteking mucosa bovenste
luchtwegen)
- muceus: kleurloos-grijs
- purrulent: geelgroen
- verandering in samenstelling
CF: meer Na reabsorptie minder water aan luchtwegoppervlak
Ontsteking: myloperoxidase, neutraal endopeptidase, polymorfen
verandering mucine genexpressie
dood ontstekingscellen DNA verknoopt met actine
gelatineuze plug
1.4.Hemoptoë
- rood schuimend
- uit luchtwegen of aspiratie van bloeding in neus/proximale digestive tractus
- oorzaken
de novo: mucosale laesie
longkanker, aspergilloom, TBC
perifere longpathologie: lobaire pneumonie roestig
longembolie of infarct rood
bronchiëctasie: recidiverende/massale/fatale hemoptysis
o hypertrofie bronchiale slagaders door recidiverende infecties
vasculitis recidiverende hemoptoë en diffuse alveolaire bloeding
systemische bindweefselziekten: microscopische polyangiitis, lupus
erythematomus
alveolaire bloeding
stollingsstoornissen: warfarine, DOAC, trombocytopenie, coagulopathie
1.5.Thoracale pijn
- meestal door structuren die AHstelsel omgeven
- pariëtale pleura > trachea en grote bronchi > longparenchym en viscerale
pleura (geen pijn)
,- diafragma : dubbele nociceptieve sensorische innervatie
Diafragma + 6 onderste IC zenuwen
Diafragmatische irritatie pijn schouder e bovenbuik
- pleurale pijn: scherp/stekend, erger bij inspiratie, meestal unilateraal, pleurale
wrijving
Plots begin longembolie, longinfarct, pneumothorax
Enkele uren longontsteking, pleuritis
Meerdere dagen empyeem, maligniteit, TBC
- tracheobronchitis: brandende pijn middellijn erger bij AH
- massieve mediastinale lymfadenopathie: onduidelijke zware pijn op centrale
borst
- bronchiëctasie exacerbatie: onopvallende hevige pijn
- pijn borstwand: goed gelokaliseerd, bij beweging, gevoeligheid
Costochondiritis en syndroom van Tietze
Bornholm met Coxackie B virus
- neuralgische pijn: scherp of dof en zwaar, sensorische symptomen
Pijn in dermatomale verdeling herpes zoster?
- bijkomend onderzoek
ECG
RX: consolidatie, pneumothorax, pleurale effusie, botafwijkingen
CT-contrast: longembool, aortadissectie, slokdarmruptuur
MRI: visualisatie zenuwwortels + hart + zachte weefsels mediastinum
Endoscopie: epitheliale inspectie
2. Lichamelijk onderzoek
- inspectie + auscultatie > palpatie + percussie
- inspectie
Verhoogde ademarbeid: hulpademhalingsspieren
COPD: lip-persen, vatvormige thorax
- auscultatie
Bronchiaal: trachea
Verzwakt vesiculair
o ↓stroomsnelheid: COPD, astma, afgesloten bronchus,
diafragmaparalyse
o ↓geluidsgeleiding: adipositas, pneumothorax, pleuravocht of -
zwoerd
Verlengd expirium: bronchusobstructie
Ronchi (continu)
, o Hoogfrequent = wheezing (expiratoir): bronchospasme en
obstructie
o Laagfrequent: verdikte bronchuswanden met vasthangend slijm
Crepitaties (discontinu tijdens inspiratie)
o Hoogfrequent: Interstitiële aantasting: pneumonie, longoedeem,
longfibrose
o Longfibrose: klittenbandfenomeen
Pleurawrijven: voetstappen in verse sneeuw
Beeldvorming van de thorax
1. Radiologische onderzoeksmethoden
1.1.Standaardradiografie
- anteroposterior: staande houding met focus-film afstand minimum 2m
Longen en mediastinum: harde straling
Beenderige thorax componenten: weke straling
- profiel
Lokalisatie lobaire of segmentaire lokalisatie afwijking
Lokalisatie intrathoracale afwijking in voor achterwaartse zin
Visualisatie afwijking mediaanlinie
Aanvullende informatie hili
- laterale decubitus
Ontdekken kleine pleura uitstoring
- expiratiestand
Beweging diafragma na ademhaling
Opsporen pneumothorax
1.2.Doorlichting (fluoroscopie) van de thorax
- ademhalingsdynamiek, begeleiding angiografie en transcutane fijn-naald
punctie
1.3.CT
Kliniek
1. Respiratoire symptomen
1.1.Kortademigheid = dyspnoe
- onplezierige gewaarwording bij de ademhaling
- neuroventilatie dissociatie theorie: dispariteit centrale reflexaandrijving en
afferente feedback
- oorzaken
Longaandoening, metabole stoornis, hartafwijking, afwijking AHspieren,
psychisch
- subjectieve gewaarwording
Factoren: chemisch, neuraal, metabool, mechanisch
- emfyseem: dyspnoe bij matige inspanning
- pneumothorax en longfibrose: ernstige ademnood
- goede voorspeller QOL + inspanningstolerantie + mortaliteit
COPD: beter dan longfunctie
Hartaandoening: beter dan angina pectoris
- acute dyspnoe met piepende AH bronchiaal astma of linker hartfalen
- acute dyspnoe met thoracale pijn pneumothorax of longembool
- dyspnoe over uren-dagen met koorts en sputum acute bronchitis of
pneumonie
- dyspnoe met hyperventilatie metabole acidose,
salicylaten/methylalcohol/ethyleenglycol
1.2.Hoesten
- diep inademen sluiten glottis + aanspannen AHspieren hoge
intrathoracale druk
plots openen glottis hoge explosieve luchtstroom
- beschermingsmechanisme
- defect hoestreflex (beroerte of Parkinson) atelectase of infecties
- longziekten: hosten gevolg van abnormale prikkeling of overgevoeligheid aff.
Vagale zenuwen
- acute hoest
Virale bovenste luchtweginfectie: verkoudheid, bacteriële sinusitis,
allergische rhinitis
Pneumonie, COPD exacerbaties, longembool, aspiratie, linkerhartfalen
- chronische hoest: > 8weken
Vrouwen middelbare leeftijd
Secreties in keel, bronchiaal astma, gastro oesofagale reflux
,- COPD
’s ochtends productief hoesten
Exacerbatie: meer hoesten met taaier en groen/geel/bruin slijm
- (ex)-rokers
Hoesten veranderd van karakter of recidiverende luchtweginfecties
longcarcinoom
- zeldzame oorzaken hoest
Bronchiectasieën, diffuse parenchymateuze longaandoening,
linkerhartfalen, aspiratie
ACE-i vrijzetting neurokinines
1.3.Sputum
- 100ml secreties = beschermende laag trilhaarepitheel + bevochtiging lucht
- productie > klaring sputum (meestal door ontsteking mucosa bovenste
luchtwegen)
- muceus: kleurloos-grijs
- purrulent: geelgroen
- verandering in samenstelling
CF: meer Na reabsorptie minder water aan luchtwegoppervlak
Ontsteking: myloperoxidase, neutraal endopeptidase, polymorfen
verandering mucine genexpressie
dood ontstekingscellen DNA verknoopt met actine
gelatineuze plug
1.4.Hemoptoë
- rood schuimend
- uit luchtwegen of aspiratie van bloeding in neus/proximale digestive tractus
- oorzaken
de novo: mucosale laesie
longkanker, aspergilloom, TBC
perifere longpathologie: lobaire pneumonie roestig
longembolie of infarct rood
bronchiëctasie: recidiverende/massale/fatale hemoptysis
o hypertrofie bronchiale slagaders door recidiverende infecties
vasculitis recidiverende hemoptoë en diffuse alveolaire bloeding
systemische bindweefselziekten: microscopische polyangiitis, lupus
erythematomus
alveolaire bloeding
stollingsstoornissen: warfarine, DOAC, trombocytopenie, coagulopathie
1.5.Thoracale pijn
- meestal door structuren die AHstelsel omgeven
- pariëtale pleura > trachea en grote bronchi > longparenchym en viscerale
pleura (geen pijn)
,- diafragma : dubbele nociceptieve sensorische innervatie
Diafragma + 6 onderste IC zenuwen
Diafragmatische irritatie pijn schouder e bovenbuik
- pleurale pijn: scherp/stekend, erger bij inspiratie, meestal unilateraal, pleurale
wrijving
Plots begin longembolie, longinfarct, pneumothorax
Enkele uren longontsteking, pleuritis
Meerdere dagen empyeem, maligniteit, TBC
- tracheobronchitis: brandende pijn middellijn erger bij AH
- massieve mediastinale lymfadenopathie: onduidelijke zware pijn op centrale
borst
- bronchiëctasie exacerbatie: onopvallende hevige pijn
- pijn borstwand: goed gelokaliseerd, bij beweging, gevoeligheid
Costochondiritis en syndroom van Tietze
Bornholm met Coxackie B virus
- neuralgische pijn: scherp of dof en zwaar, sensorische symptomen
Pijn in dermatomale verdeling herpes zoster?
- bijkomend onderzoek
ECG
RX: consolidatie, pneumothorax, pleurale effusie, botafwijkingen
CT-contrast: longembool, aortadissectie, slokdarmruptuur
MRI: visualisatie zenuwwortels + hart + zachte weefsels mediastinum
Endoscopie: epitheliale inspectie
2. Lichamelijk onderzoek
- inspectie + auscultatie > palpatie + percussie
- inspectie
Verhoogde ademarbeid: hulpademhalingsspieren
COPD: lip-persen, vatvormige thorax
- auscultatie
Bronchiaal: trachea
Verzwakt vesiculair
o ↓stroomsnelheid: COPD, astma, afgesloten bronchus,
diafragmaparalyse
o ↓geluidsgeleiding: adipositas, pneumothorax, pleuravocht of -
zwoerd
Verlengd expirium: bronchusobstructie
Ronchi (continu)
, o Hoogfrequent = wheezing (expiratoir): bronchospasme en
obstructie
o Laagfrequent: verdikte bronchuswanden met vasthangend slijm
Crepitaties (discontinu tijdens inspiratie)
o Hoogfrequent: Interstitiële aantasting: pneumonie, longoedeem,
longfibrose
o Longfibrose: klittenbandfenomeen
Pleurawrijven: voetstappen in verse sneeuw
Beeldvorming van de thorax
1. Radiologische onderzoeksmethoden
1.1.Standaardradiografie
- anteroposterior: staande houding met focus-film afstand minimum 2m
Longen en mediastinum: harde straling
Beenderige thorax componenten: weke straling
- profiel
Lokalisatie lobaire of segmentaire lokalisatie afwijking
Lokalisatie intrathoracale afwijking in voor achterwaartse zin
Visualisatie afwijking mediaanlinie
Aanvullende informatie hili
- laterale decubitus
Ontdekken kleine pleura uitstoring
- expiratiestand
Beweging diafragma na ademhaling
Opsporen pneumothorax
1.2.Doorlichting (fluoroscopie) van de thorax
- ademhalingsdynamiek, begeleiding angiografie en transcutane fijn-naald
punctie
1.3.CT
