1
AANDOENINGEN SPIJSVERTERINGSSTELSEL
KAUW- & SLIKSTOORNISSEN (DYSFAGIE)
Ziektebeeld
Moeilijk slikken Verslikken (aspiratie)
Moeite met transport voedsel van Voedsel komt in luchtpijp ipv slokdarm
mond naar maag → risico op aspiratiepneumonie
S: hoesten, borrelende ademhaling,
natte stem, tranende ogen,
onduidelijke spraak
Oorzaken dysfagie:
Gebitsproblemen
Pijnlijke mond, keel, slokdarm (bv. verbranding)
Droge mond (bv. medicatie)
Stoornissen kauw/slikmechanisme (bv. veroudering)
Tumoren en tumorchirurgie in hoofdhalsgebied en slokdarm
Dieetadvies
Doel: preventie aspiratie, ondervoeding & dehydratatie.
Aanpassen consistentie
Juiste houding (rechtop, tafel op juiste hoogte)
Aangepast drinkmateriaal (bv. geen rietje)
Tips bij droge mond Tips bij pijnlijke mond
Drinken na elke hap Te sterk gekruide gerechten,
Voeding zacht & smeuïg alcohol & bruisende dranken
Muntjes, zuurtjes, ijsblokjes zijn vermijden
verfrissend Kouden dranken zijn pijnstillend
Speekselproductie: kauwgom, Pijnlijke lippen: drinken met kort,
zuurtjes, citroensap dik rietje
SLOKDARMAANDOENINGEN
Gastro-oesofageale reflux
Ziektebeeld
Gastro-oesofageale reflux: terugvloeien van zure maaginhoud naar de
slokdarm, hierdoor kan slokdarmwand ontsteken. Uiteindelijk kunnen stoornissen
in motoriek & vernauwingen ontstaan.
S: zuurbranden (pyrosis), oprispingen, pijn achter borstbeen, vol gevoel na
maaltijd, misselijkheid, braken en passageproblemen.
Oorzaken reflux:
Hiatus hernia (middenrifbreuk)
Verhoogde intra-abdominale druk (bv. obesitas, zwangerschap)
Verlaagde spanning thv onderste slokdarmsfincter (bv. roken)
, 2
Dieetadvies reflux
Goed lichaamsgewicht & normaal stoelgangpatroon: zwaarlijvigheid en
obstipatie verhogen intra-abdominale druk → energiebeperkt dieet +
vezelrijke voeding.
Vermijden VM die sfincterspanning verlagen of druk op sfincter verhogen:
o Grote, vetrijke maaltijden
o Cafeïne & alcohol
o Pepermunt, look, ui en kruidnagel
o Koolzuurhoudende dranken
o Gasvormende VM (ui, spruiten, ei)
Vermijden VM die slokdarm kunnen irriteren:
o Citrus, kiwi
o Tomaatbereidingen
o Pikante gerechten
o Alcohol en koolzuurhoudende dranken
o Zeer koude/warme dranken/gerechten
Algemene maatregelen:
o Laatste maaltijd 3u voor slapen
o Hoofdeinde bed verhogen, niet platliggen na maaltijd
o Rookstop
o Geen te strakke kleding
o Gebukte houding & zwaar tillen vermijden
Slokdarmstenosen (vernauwingen slokdarm)
Ziektebeeld
Oorzaken slokdarmstenosen:
Anatomische vernauwingen: slokdarmtumoren, littekenstenose na
operatie, oesofagitis (ontsteking slokdarm)
Motiliteitsstoornissen (gestoorde peristaltiek): spasmen slokdarm,
diabetische neuropathie, achalasie (eten zakt niet goed door naar maag en
stapelt op in slokdarm)
S: meestal pas als vernauwing al even bestaat, passageproblemen kunnen
gepaard gaan met pijn, braken en slikklachten.
Dieetadvies slokdarmstenosen
Consistentie aanpassen: zachte, eventueel gemixte voeding
Goed kauwen & veel drinken bij maaltijd
Als vernauwing toeneemt → halfvloeibare/vloeibare voeding
Bij zeer ernstige stenose → sondevoeding
Bij oesofagitis → vermijden VM die slokdarm irriteren
AANDOENINGEN SPIJSVERTERINGSSTELSEL
KAUW- & SLIKSTOORNISSEN (DYSFAGIE)
Ziektebeeld
Moeilijk slikken Verslikken (aspiratie)
Moeite met transport voedsel van Voedsel komt in luchtpijp ipv slokdarm
mond naar maag → risico op aspiratiepneumonie
S: hoesten, borrelende ademhaling,
natte stem, tranende ogen,
onduidelijke spraak
Oorzaken dysfagie:
Gebitsproblemen
Pijnlijke mond, keel, slokdarm (bv. verbranding)
Droge mond (bv. medicatie)
Stoornissen kauw/slikmechanisme (bv. veroudering)
Tumoren en tumorchirurgie in hoofdhalsgebied en slokdarm
Dieetadvies
Doel: preventie aspiratie, ondervoeding & dehydratatie.
Aanpassen consistentie
Juiste houding (rechtop, tafel op juiste hoogte)
Aangepast drinkmateriaal (bv. geen rietje)
Tips bij droge mond Tips bij pijnlijke mond
Drinken na elke hap Te sterk gekruide gerechten,
Voeding zacht & smeuïg alcohol & bruisende dranken
Muntjes, zuurtjes, ijsblokjes zijn vermijden
verfrissend Kouden dranken zijn pijnstillend
Speekselproductie: kauwgom, Pijnlijke lippen: drinken met kort,
zuurtjes, citroensap dik rietje
SLOKDARMAANDOENINGEN
Gastro-oesofageale reflux
Ziektebeeld
Gastro-oesofageale reflux: terugvloeien van zure maaginhoud naar de
slokdarm, hierdoor kan slokdarmwand ontsteken. Uiteindelijk kunnen stoornissen
in motoriek & vernauwingen ontstaan.
S: zuurbranden (pyrosis), oprispingen, pijn achter borstbeen, vol gevoel na
maaltijd, misselijkheid, braken en passageproblemen.
Oorzaken reflux:
Hiatus hernia (middenrifbreuk)
Verhoogde intra-abdominale druk (bv. obesitas, zwangerschap)
Verlaagde spanning thv onderste slokdarmsfincter (bv. roken)
, 2
Dieetadvies reflux
Goed lichaamsgewicht & normaal stoelgangpatroon: zwaarlijvigheid en
obstipatie verhogen intra-abdominale druk → energiebeperkt dieet +
vezelrijke voeding.
Vermijden VM die sfincterspanning verlagen of druk op sfincter verhogen:
o Grote, vetrijke maaltijden
o Cafeïne & alcohol
o Pepermunt, look, ui en kruidnagel
o Koolzuurhoudende dranken
o Gasvormende VM (ui, spruiten, ei)
Vermijden VM die slokdarm kunnen irriteren:
o Citrus, kiwi
o Tomaatbereidingen
o Pikante gerechten
o Alcohol en koolzuurhoudende dranken
o Zeer koude/warme dranken/gerechten
Algemene maatregelen:
o Laatste maaltijd 3u voor slapen
o Hoofdeinde bed verhogen, niet platliggen na maaltijd
o Rookstop
o Geen te strakke kleding
o Gebukte houding & zwaar tillen vermijden
Slokdarmstenosen (vernauwingen slokdarm)
Ziektebeeld
Oorzaken slokdarmstenosen:
Anatomische vernauwingen: slokdarmtumoren, littekenstenose na
operatie, oesofagitis (ontsteking slokdarm)
Motiliteitsstoornissen (gestoorde peristaltiek): spasmen slokdarm,
diabetische neuropathie, achalasie (eten zakt niet goed door naar maag en
stapelt op in slokdarm)
S: meestal pas als vernauwing al even bestaat, passageproblemen kunnen
gepaard gaan met pijn, braken en slikklachten.
Dieetadvies slokdarmstenosen
Consistentie aanpassen: zachte, eventueel gemixte voeding
Goed kauwen & veel drinken bij maaltijd
Als vernauwing toeneemt → halfvloeibare/vloeibare voeding
Bij zeer ernstige stenose → sondevoeding
Bij oesofagitis → vermijden VM die slokdarm irriteren
