Vennootschapsbelasting
24/09
Voorwoord
Welkom
Wie en waar ben ik ?
E-mail:
Zie ook: www.axelhaelterman.com
Secretariaat Caroline Van Steenbergen (4e verd.)
Doelstellingen van het college :
- Grondige studie
- Oog voor conceptopbouw
o Hoe we normaal les krijgen
- Oog voor techniciteit
o Leer je aan de fiscale hogeschool – hier gaat men meer in op de standpunten van de fiscus en de oplossingen
voor technische vragen – belangrijk in de praktijk, maar een andere vorm van onderwijs dan een conceptuele
manier
o Vb. we gaan veel leren over reserves – omdat dit belangrijk is in de praktijk
- Oog voor praktijk-aanwendingen
Syllabus:
- Boek: “Vennootschapsbelasting doorgelicht 2024”
o Aanpassingen van tussen 2024 en 2025 zijn op Toledo gezet
o Vb. toevoeging van de voorwaarden van financieel vast actief voor de DBI
o Vb. Verdubbeling van de exit-taks voor vennootschappen
o Vb. aanpassing uitkering liquidatiereserve
o Dit zijn de drie wijzigingen van de programmawet van juli 2025
o Voor de rest is dit boek up to date
o In dit boek staat wel een foutje -> 9 bewerkingen -> gekoppeld aan art. 76-78 KB WIB – maar deze bepalingen
zijn nu in art. 206/1-4 WIB geplaatst – dit staat nog fout in het boek (zal hij nog vermelden in de les)
- Slides op Toledo
Varia
Bronnen
- Garabedian
- Van Crombrugge
- Chevalier / Verdingh
Belastingaangifte
- Ook een bron van informatie
- We krijgen de meest recente belastingaangifte vennootschapsbelasting
- Denkkader van de belastingambtenaar
Alsook:
- Website fiscus: www.fisconet.fgov.be en www.ruling.be
o Meest actuele wetteksten
o Rulings
o Administratieve commentaar (Com.IB)
o Fisconet -> ook dubbele belasting verdragen
- Fiscoloog – Fiscale Actualiteit – Rechtspraakoverzicht Fiscaal Recht voor Vennootschappen (TRV)
Voorwoord
Schriftelijk open boek examen…
- Je mag alles meedoen wat je wilt: boek, aantekeningen, slides…
- Twee praktijkvragen – het kan zijn dat er geen juist antwoord is – je moet meedenken
Examen -> Nagenoeg altijd is bijna iedereen geslaagd, maar wel een lastig examen
1
,Inleiding
Belang van de vennootschapsbelasting (Venn.B.): 3,8% van BBP (ongeveer 18 miljard in 2022)
- Vennootschapsbelasting is niet de grootste belasting
- Rendement venb is conjunctureel
o Gaat de conjunctuur naar beneden, dan daalt het rendement
o Gaat de interest omhoog, dan daalt het rendement
o Reden: Interest aftrek – samen met de loonkost – is een van de grootste aftrekposten van de bruto
opbrengsten, dus er moet minder belasting worden betaald
- Belasting op ‘ondernemen’
o Sommige mensen vinden dit niet leuk, maar eigenlijk is 25% wel een redelijk percentage
o Verlaging sinds 2017 van 33% naar 25%
o 25% is een redelijk goed tarief – niet zo hoog – niet zo complex als in FR, NL, UK, USA
Rechtvaardiging van de Venn.B. (nodig want ze leidt tot dubbele belasting (?)) :
- Historische reden: “patentrecht” om onder firma te handelen
Rechtvaardiging van de Venn.B.
- Men ziet de VenB dikwijls als volgt: Voorschot op uiteindelijke personenbelasting cfr. 25% Venn.B. + 30% (bevrijdende)
roerende voorheffing op de overige 75% dividend : uiteindelijk heeft de aandeelhouder zo ook 47,5% belasting betaald
(25 + 22,5)
o Probleem vennb: moeten we het toepassingsgebied van de venb gaan beperkten (momenteel een
doctoraatsonderzoek)
o Basecase - Werken als natuurlijke persoon in een arbeidsovereenkomst:
▪ Contractueel salaris van 100
▪ 20%-25% werkgevers-sociale-zekerheids-bijdrage komt daar bovenop
▪ 13,07 werknemersbijdrage gaat daarvan af
▪ 86,93 blijft over
▪ 50% personenbelasting = 43,5 PB
▪ Wat blijft over voor de werknemer = 43,5
o Basecase optimaliseren met vennootschappen – Dezelfde persoon is actief via een vennootschap en niet in
een arbeidsovereenkomst
▪ Vennootschap ontvangt de tegoeden en stuurt de maandelijkse facturen uit (btw)
▪ Loon – 100
▪ Geen SZ-bijdrage voor de werkgever verschuldigd – die 20-25% die erbovenop komt valt weg
• Als je in de praktijk overgaat van loondienst naar zelfstandige (al dan niet via een
vennootschap): dan gaat men bijna altijd die 25% delen door twee – de helft van feit dat de
werkgever geen werkgeversbijdrage moet betalen, wordt op zak gestoken door de
werkgever (die is dus blij – zie later) – andere helft is voor de werknemer (die ook blij is)
• Waarom gaat de helft naar de werkgever? Werkgever loopt het risico van de herkwalificatie
van het werknemersstatuut in het zelfstandigenstatuut – als de sociale inspectie komt bij de
werkgever, kan het zijn dat zij zeggen dat die persoon geen zelfstandige mag zijn en een
werknemer moet zijn, en dat die terug werknemer moet worden – financiële
aansprakelijkheid ligt bij de werkgever – die zal de achterstallige werkgeverbijdrage moeten
betalen en ook de niet ingehouden werknemersbijdrage
• Waarom gaat de andere helft naar de werknemer? Die wordt zelfstandige – heeft
bijkomende verzekering nodig
o Kleine risico’s zijn gedekt, maar de grote niet meer, dus verzekering tegen grote
risico’s nodig
o Verzekering gewaarborgd inkomen nodig – als je werkt onder een arbeidsovk en je
wordt ziek, dan is er een vergoedingssysteem – als je werkt als zelfstandige en je
wordt ziek, dan heb je geen inkomen meer; eerste 6 maand wordt je dan gedekt
alsof je werknemer bent
o Verzekering voor het feit dat de omzet van de manco zou zakken beneden een
bepaald niveau voor een bepaalde periode
o Dit zijn echter privéverzekeringen die je erbij moet nemen
▪ 25% venb
▪ 75 blijft netto over – dit zit echter nog altijd in de vennootschap
▪ Hoe kan je die 75 uit de vennootschap halen? Dividend: 30% RV -> 75 – 30%*75 = 75 – 22,5 = 52,5 -
Totale belasting: 25 venb en 22,5 RV = 47,5 belastingen
2
, - KMO tot € 100.000: 20 VennB + 24 RV = 44 totale heffing
o Verlaagd tarief vennb – 20% op de eerste 100.000 euro
- VVPR dividenden aan 15%: totale last 25 + 75x15%= 36,25
o Als je onder het VVPR regime valt – slechts 15% RV
o Ingevoerd door Alexander De Croo
o Voorwaarden - kleine vennootschappen, opgericht na 2014, met enkel cash inbreng
o 63,75 = loon
o 36,25 = belasting
- Met Liq reserve: 25 VennB + 7,5 liq R = 32,5 totale heffing…
o Stop de volledige 75 in de liquidatiereserve – 10% belasting (= 7,5)
o Veel mensen doen dit, vooral als ze een huwelijkspartner hebben
o Dit is een van de beter vondsten van Koen Geens – politieke meesterzet
o Je kan uw geld eruit halen aan 32,5%, maar je moet wel vandaag betalen – vermindering van een belasting
maar een anticipatie van belasting- meer belastingopbrengst voor de regering die de maatregel heeft
ingevoerd, ten koste van de opbrengsten van de volgende regering – dus vanop politiek standpunt is dit heel
interessant: een belastingvermindering die op korte termijn geld opbrengt voor de regering
o De laatste belasting die je betaalt bij de liquidatie van een vennootschap – als je zolang kan wachten, dan kan
je eruit halen aan 32,5 – als je het eerder doet, toch weer hoger tarief (36,25)
- Of bij dividend na 3 jaar: 6,5% RV naheffing: totaal 36,8875….
o Echter : geen sociale zekerheidsbijdragen
- =>Dit is de reden van de vervennootschappelijking -> belastingvoordelen
Maar: Venn.B.: politiek gevoelig onderwerp geworden?
Behoud Venn.B. versus transparantie of belasting uitkeringen…
- verdwijning Europees niet denkbaar
o Een Brusselman pleitte voor de afschaffing van de vennootschapsbelasting
o ‘Hoe onnozel kan je zijn?’ – iedereen heeft VenB
De « te lage opbrengst » van de vennootschapsbelasting
- grote ondernemingen zouden « nauwelijks » vennootschapsbelasting betalen (links discours)
o Sommigen vinden dat de grote ondernemingen te weinig belastingen betalen
o Reden
▪ Sommigen nemen AB inbev als voorbeeld – deze keren jaarlijks een dividend uit en betalen VenB van
300.000 euro – sommigen zeggen dat dit veel te weinig is – maar dit klopt niet: AB Inbev in Leuven
heeft geen operationeel inkomen; dat zit allemaal bij afdelingen in andere landen – dat zijn allemaal
reeds belaste inkomsten die als DBI definitief belaste inkomsten naar België komen – er is daar dus
geen belastingen meer
▪ Gemiddeld betaalt AB Inbev in de wereld op hun dividend 12-13% RV
• Er zijn een aantal vrijgestelde dividenden – er zijn een aantal belastingverminderingen in
belastingverdragen – BE betaalt 30%
• Maar dus jaarlijks betaalt AB Inbev enorm veel RV
• AB Inbev betaalt niet veel VenB meer
▪ Schiet dus niet op de kip met gouden eieren wegens onbegrip van een systeem
▪ AB Inbev was bijna vertrokken uit België met hun hoofdzetel naar de UK – toch niet verhuisd wegens
corporate governance regels in de UK
- versus topholdings, HQ activiteiten, reële heffing op KMO’s
De Pillar 2 discussie…..
- vandaag de hot item
- pillar 2 = gelanceerd door Obama – ervoor zorgen dat multinationals, in elk land waar ze gevestigd zijn, een
minimumbelasting van 15% zouden betalen
o OEZO heeft dat uitgewerkt tot een systeem: als je winsten haalt uit een land waar er minder dan 15% belasting
is geweest, dat er dan een ‘top-on-taks’ komt (aanvullende of corrigerende heffing)
o In Europa hebben we dat ingevoerd met een richting om Pillar 2 te implementeren
o Dus als een Belgische vennootschap tot een multinationale groep behoort, moet die groep in alle lande 15%
betalen. En als ze dat niet doen, gaan wij in België bijheffen
- Die bijheffing is nu aangevochten door de Amerikaanse republikeinen -> dat is nu voor het Europees Hof in een
prejudiciële vraag
- Hoe de bijheffing wordt gevraagd, dat is met een verdeelsleutel tussen verschillende landen
3
, o Trump vindt dit een onrecht dat hem wordt aangegaan: ‘als je dit toepast op één van onze vennootschappen,
halen we onze handen weg van Oekraïne’
o Dus de toepassing van dit regime heeft Europa voor Amerikaanse bedrijven on hold gezet, uit angst
o Nu zijn er onderhandelingen met USA
De anti misbruik maatregel bij wijze van inleiding
344,§1 vernieuwd
Bij een advies zijn er verschillende niveau’s in een analyse
- Eerste niveau: techniciteit – wetboek openslaan en interpreteert de wettelijke bepalingen en je stelt u de vraag: werkt
dit technisch? Voldoe ik aan de voorwaarden om?
o Dit is 80% van ons college
- Tweede niveau: Ben je niet aan het veinzen als je iets doet? Wanneer doe ik echt dat ik zeg wat ik doe?
o Is het hier wel echt
o Vb. tussen vennootschap – als je als belg interst betaalt naar land x, met een verdrag waar er 10% RV is – land
x geeft de lening aan een Nederlandse vennootschap; de NL vennootschap geeft een lening aan de Belgische
vennootschap – Belg betaalt de interest aan NL, vrijgesteld van RV (moeder-dochter richtlijn) – Nederlanders
kennen geen RV op interest, dus weer geen RV (internrechtelijk geen RV)
o Is dit geen veinzing?
o Wat wordt gebruikt om na te gaan of de Nederlander er echt tussenstaat? De catastrofe-analyse – je laat de
catastrofe gebeuren en je bekijkt de gevolgen – als ten gevolge van een catastrofe de initieel bedoelde
gevolgen quasi onveranderd zijn, dan heb je het vlagen – catastrofe moet een gevolg tot stand brengen – als er
geen gevolg is: veinzing
o Vb. catastrofe: de Nederlander hierboven gaat failliet – wat gebeurt er dan? De interesten worden door de
Belg betaald in de failliete boedel – de intereststroom naar land x stopt – de structuur ondergaat de gevolgen –
je bent niet aan het veinzen
o Vb. zelfde situatie, maar in het contract stond er ‘als de Nederlander de interest niet doorstort naar land X,
dan moet de Belg dit betalen’ – dan was je wel aan het veinzen – vennootschap in land x ondergaat niet het
solvabiliteitsrisico van de Nederlande vennootschap
o Vb. catastrofe: de Belgische vennootschap gaat failliet – er komt geen interest meer vanuit België, maar de NL
vennootschap moet wel nog de interest betalen aan vennootschap in land x – men ondergaat de gevolgen van
de structuur: geen veinzing
o Vb. zelfde situatie, maar in het contract stond er ‘als de Belg niet meer betaalt aan de NL, dan moet de NL ook
niet meer betalen aan de Belg’ – wel veinzing
o Je wil niet veinzen – dat is fraude – strafrechtelijke aansprakelijkheid
- Derde niveau: je frustreert de wetgever niet
o Er is geen enkele andere manier van werken die er zo dicht zou tegenliggen, dat je de wetgever frustreert en
die tot meer belasting zou aanleiding geven
o Je bent goed bezig
o Als je iets doet dat leidt tot minder belastingen, dan mag je dat niet doen om minder belastingen te betalen
▪ Vb. belasting op professoren die lesgeven en heen en weer lopen – prof gaat zich anders gedragen: hij
geeft nog steeds les maar staat stil/loopt van voor naar achter
o Als je iets doet, niet specifiek om belastingen te vermijden, maar het is wel een gevolg daar van – dan is het
oke
▪ Als je iets doet, specifiek om belastingen te vermijden – dan is het niet oke
Tenzij: uw gedragsaanpassing fundamenteel is – voldoende ver van de getaxeerde situatie – je
frustreert de wetgever niet, je doet iets helemaal anders
▪ Vb. prof die college geeft achter een lezenaar, en dat wordt belast
▪ Wat doet de prof: hij staat naast de lezenaar en kan nog zijn tekst op lezenaar lezen door opzij te
kijken – dat frustreert de wetgever: handelen in strijd met de doelstellingen van een bepaling – het
afwijkend gedrag, dat ervoor zorgt dat ik geen belasting meer moet betalen, is zo gering afwijkend,
dat ik eigenlijk nog de voordelen hebt van ‘achter de lezenaar te staan’ - Men noemt dit ‘de wetgever
frustreren’ – handelen tegen de objectieven van de wetgeving
▪ Wat de prof doet: ver van de lezenaar staan, prof kan de tekst op de lezenaar niet meer lezen en zal
zijn tekst vanbuiten zal moeten leren; het gedrag van de prof is zo verschillend van iemand die achter
de lezenaar zou staan – dat is in orde voor de wetgever, je frustreert de wetgever niet
o Dit is de manier hoe de prof 344 interpreteert
- Vierde niveau: is er een reputatierisico? Wat kan het gevolg zijn van onze sector van een reputatierisico?
4
, o Vraag is ooit nog gesteld door een grote KMO, waar potentieel een groot fiscaal geschil ging komen. Maar de
koning ging net op bezoek komen bij die KMO. KMO vroeg zich af: mogen wij eerst de Koning laten komen,
terwijl er even goed binnen een aantal weken overal in de krant kan staan dat er fiscale fraude was bij ons ->
Maar gezien de aard waarover het geschil ging: Koning mag komen
o Zo’n vragen worden vaak gesteld: Wat als het op de voorpagina van de tijd komt – reputatierisico – wat zal de
reactie van de populatie zijn: ‘Het is niet zo erg’ of ‘Het is juist heel erg’
o Andere vraag: wat is uw product – coca cola, nike, buger king – zij dreigen commercieel nadeel te hebben bij
zoiets
Deze vragen moeten we beantwoorden bij een fiscale planning
Pre-historie
- simulatie
- « onwerkbare » (?) 344,§1
o soortgelijke rechtsgevolgen bij een herkwalificatie
o Cassatie 10 juni 2010
- het parlementair/politiek debat
Huidige tekst Programmawet van 29.03.2012)
Niet tegenstelbaarheid rechtshandeling
Definitie van fiscaal misbruik
- strijd met doelstelling wett bepaling??
« andere motieven »
« herstel » belastbare basis en belastingberekening
Praktische toepassing:
- Is er een rechtshandeling (versus objectief feit)?
o cfr timing van verrichtingen
- Is er fiscaal misbruik?
o Is er een relevante fiscale bepaling
o Wordt deze gefrustreerd?
▪ Is doelstelling kenbaar?
▪ Handelt men in strijd daarmee?
- Andere motieven?
Anti misbruik bepaling verruimd
- Steeds meer nieuwe toevoegingen aan de anti misbruik bepaling
- Voorbeeld: kunstmatige handelingen met oog op toepassing DBI-aftrek op inkomsten (art 203, §1, 7°)
- De “Danish cases”
5
,6
,Toepassingsgebied
Aan de Venn.B. onderworpen rechtspersonen :
- Artikelen 179 en 2,§1, 5° Wetboek van de inkomstenbelasting 1992 (WIB/92)
- Binnenlandse vennootschappen: art. 2, §1, 5°, a) en b) WIB/92
- Dus:
o 1. Rechtspersoonlijkheid
o 2. Fiscaal domicilie in België
o 3. Bezig met exploitatie of winstgevende verrichtingen
Rechtspersoonlijkheid (RPH)
BE is het enige land in onze regio van de wereld die deze voorwaarde heeft. Zodra iets RPS heeft, is er VenB
- In alle landen rondom ons zijn de onvolkomen RPS (CommV en VOF) fiscaal transparant =niet onderworpen aan VenB;
bij ons zijn deze ook onderworpen aan VenB
- Prof vond dat we dit toepassingsgebied moeten beperkten tot de volkomen RPS, en niet de onvolkomen RPS daarbij –
sommige politieke partijen waren niet akkoord
o Er zijn veel mensen die een CommV of VOF kiezen om zo minder publicatieverplichtingen te hebben – maar
heb je dan het ‘recht’ om VennB te hebben (recht omdat het een lager % is), als je u onttrekt van de
informatieplicht van uw medeburger
- Krachtens Belgisch of buitenlands gemeen (niet fiscaal) recht
o Recht van het land waar statutaire zetel is gelegen (zie artikel 110 Wetboek Internationaal Privaatrecht)
- RPH volgens Belgisch recht: Onderscheid
o Maatschap: geen RPH (art. 1:5, §1 Wetboek Vennootschappen en Verenigingen (WVV)
o VOF, Comm.V., BV, CV, NV, SE (Europese venn.), SCE (Europese coöperatieve vennootschap), EESV (Europees
economisch samenwerkingsverband): wel RPH (art. 1:5, §2 en §3 WVV)
o Verkrijging RPH.:
▪ vanaf neerlegging oprichtingsakte: tot dan: geen RPH
▪ Voor SE, SCE en EESV: vanaf dag inschrijving rechtspersonenregister (onderdeel KBO)
▪ Zie art. 2:6, §1 WVV
- RPH volgens buitenlands gemeen recht
o Begrip RPH bestaat
o Begrip RPH bestaat niet: analyse volgens Belgische maatstaven
▪ Beperkte aansprakelijkheid
▪ Afzonderlijk kapitaal
▪ …
Of geen RPH volgens buitenlands gemeen recht, MAAR rechtsvorm vergelijkbaar met vennootschap met RPH naar Belgisch recht
Dikwijls wordt een keuze gemaakt – ofwel vennootschap oprichten met rps, ofwel eentje zonder, en dat om fiscale redenen
Vb. VTM wordt opgericht – eerste zender die reclame zou kunnen uitzenden op televisie – reclame was tot dan volledig bij de
kranten en tijdschriften – men dacht dat reclame op televisie het reclamebudget van de kranten en tijdschriften zou aanpassen,
is het de geschreven pers die de mogelijkheid kreeg om aandeelhouder te zijn van de nieuwe televisieketen VTM. Men ging
ervan uit dat VTM winstgevend zou zijn door de reclame-inkomsten, en dat de geschreven pers een overgangsperiode zouden
hebben, waar ze misschien even verlieslatend zouden zijn, omdat de reclame-inkomsten naar beneden zouden gaan. Maar prof
zegt: grote belastbare winst bij VTM, en een verlies bij de geschreven pers -> dan kan VTM toch een dividend uitkeren aan de
geschreven pers-aandeelhouders? Ja, maar VTM moet wel vennootschapsbelasting betalen op de winst.
- Dus wat heeft men gedaan: Stille handelsvennootschap oprichten door de geschreven pers, die een
samenwerkingsovereenkomst heeft met VTM. VTM is de zaakvoerder. Een stille handelsvennootschap heeft geen rps,
o Stille handelsvennootschap:
o …een opa geeft iets ter beschikking van de neef. De neef doet de job en geeft x% van de winst aan de opa.
o …bijna zoals een winstdelende lening geven
o … zeggen van: hier is mijn huis, zet er uw winkel in, maar als er winst is, wil ik ook een deel
- De leden van de stille vennootschap gaven geld aan VTM, niet als aandeelhouder, niet als kapitaalverhoging, maar als
contract in het kader van een stille handelsvennootschap. Ze hebben ook hun reclame-regie gratis laten werken voor
VTM (soort van inbreng in natura). Dus VTM doet de televisie, stille vennootschap doet een soort van inbreng, en
geniet mee van de winst.
- Wat is het verschil? Fiscaal dramatisch in de goede zin van het woord:
- Vtm met aandeelhouders: Stel dat aandeelhouders verlies hebben (zoals de geschreven pers), vtm heeft winst. In een
klassieke wereld: vtm betaalt vennootschapsbelasting, netto komt een dividend dat vrijgesteld is (?)
7
, - Vtm met handelsvereniging bij wijze van deelneming: ik heb een contractueel recht op een stuk van de winst van vtm.
De winstdeelneming van de stille vennoot is een kostenpost voor vtm, en komt binnen als een belastbaar resultaat voor
de stille vennoot in de handelsvennootschap die is opgericht.
- Door de fiscale transparantie van de handelsvereniging moesten de stille vennoten niet wachten op een dividend (waar
reeds venB op geweest is), maar hebben ze een recht op een stuk van de winst als een kostenpost voor vtm – de
belastbare winst van vtm daalt, en wordt verplaatst naar de handelsvennootschap.
- Dit is hoe een keuze van rechtsvorm fiscaal gemotiveerd kan zijn
Vb. dokters in Gent hebben ook zoiets gedaan. Zij hadden een onderneming, en die onderneming had een actief (kamions) en
die deed afschrijvingen en interest aftrek op de financiering. Deze activiteit was voor de eerste 5 jaar verlieslatend. Het 6 e jaar
werd het actief verkocht met een grote meerwaarde, die alle verliezen compenseerde
- Wat deden de dokters – zij werden allemaal stille vennoot in een stille handelsvennootschap – zij gaven in het kader
van de stille handelsvennootschap cash om de zaak op te starten in ruil voor x% van de winst. De eerste 5 jaar kregen ze
allemaal x% van het verlies. Dit is fiscaal aftrekbaar voor hun. Het 6e jaar werd een meerwaarde gerealiseerd, waardoor
hun verlies werd weggewerkt. Dit was belastbaar aan 16,5% op dat moment (lange termijn beroepsmeerwaarden)
- Dit is wat men noemt: creatie van soft income = aftrekken vandaag aan de volle pot, die leiden tot belastbaar inkomen
in de toekomst, belast aan een laag tarief
- Dit is ook het gebruik van een stille handelsvennootschap, niet om winsten naar boven te laten schuiven, maar om
verliezen naar boven te laten schuiven.
- Doe dit niet meer! (wat? De verliezen door een transparante entiteit naar boven laten komen)
- Art. 80 WIB heeft dit systeem onderuitgehaald als het gaat om verliezen – je mag dit enkel doen als de maatschappij
ongeveer dezelfde activiteit heeft als jijzelf. Als het gaat om winsten komen weghalen bij de zaakvoerder van een stille
handelsvennootschap: geen probleem.
01/10
Over vorig college nog
Vorige week afgesloten met de vtm-case
- Schoolvoorbeeld van de keuze voor een entiteit met rps vs. zonder rps
Er zijn een aantal elementen van economie die je moet kennen – balans en resultaatrekening
- Als je niet onmiddellijk een balans kan lezen, ben je verloren
- Een bedrijfsjurist moet iets weten van boekhouden
DBI regime
- Aandeelhouder zijn in vennootschap - Als er dan winsten komen in de vennootschap, dan moet je wachten tot de venb
(25%) erop is betaald. Dan pas kan een dividend worden uitgekeerd, waar RV op is geheven.
- Vennootschap betaalt 0% venb in het kader van het DBI-regime – zullen we nog vaak zien in dit college
In naam en voor rekening van….
- Gewone vennootschap zonder stille vennoot
o De vennootschap doet iets in eigen naam en voor eigen rekening
o Geldt komt binnen en wordt een eigen winst en er kan worden beslist voor een dividend, maar dat moet niet
o => In eigen naam en voor eigen rekening
- Agent
o Ik wil iets doen maar ik vind dat lastig
o Ik neem een agent die handelt in mijn naam en voor mijn rekening – alles wat de agent doet zal in mijn naam
worden geplaatst
o => In naam en voor rekening van een ander
- Fiduciare verhoudingen
o Een persoon/entiteit verricht iets of houdt iets aan in eigendom in eigen naam maar op grond van een
onderliggend contract voor rekening van een derde
o Stille vennoot in handelsvennootschap
▪ Stille handelsvennootschap heeft geen rps
▪ Het gaat om een overeenkomst - Iets ter beschikking stellen & in ruil daarvan krijg je een deel van de
opbrengst (x%) door een activiteit die wordt uitgevoerd door de zaakvoerder/actieve vennoot in
eigen naam
▪ => Zaakvoerder handelt in eigen naam,
• Voor x% voor eigen rekening
• maar voor x% ook voor rekening van de stille vennoten
▪ Bij een handelsvennootschap waar er een stille vennoot is moet er worden uitgekeerd (moet ->
contractueel verschuldigd), itt een dividend waarvoor kan worden gekozen bij een gewone
8
, vennootschap zonder stille vennoot. Dit geld komt bij de stille vennoot rechtstreeks binnen als
belastbaar resultaat (winst stille vennoot)
▪ Stukje dat weggaat bij de handelsvennootschap, vermindert het belastbaar inkomen bij de
handelsvennootschap. Dit komt terecht als winst/belastbaar resultaat bij de stille vennootschap.
▪ Essentie van de gedachte bij de VTM-case – stille vennoten draaiden verlies en konden op die manier
winst en verlies met elkaar compenseren
o => Eigen naam – voor rekening van een andere
o Fiscaal kunnen we dit ook handig gebruiken
Balans
- Fiscaal vertaalde balans gaan we constant bekijken
- Actief links, passief rechts
- Bijna altijd is het passief belangrijker om te kennen dan het actief
Actief: een gebouw, een computer, een auto, voorraad, een beetje geld op de bankrekening, geldbeleggingen,
schuldvorderingen (klanten die nog niet hebben betaald) – dit is allemaal redelijk voorspelbaar
- Actief zegt waar mijn centen in vastzitten, waar de middelen naartoe gegaan zijn
- Actief is niet zo interessant, zeker als het een managementvennootschap is…
- …tenzij je gaat activeren (zie hieronder)
Passief: waar komen de centen vandaan? Drie bronnen:
- 1. Kapitaal – verkregen werkmiddelen, door de ADH ingebracht, die in ruil daarvoor aandelen heeft gekregen –
toename van het eigen vermogen: kapitaalverhoging (niet belastbaar)
o Een kapitaalverhoging is de enige manier om geld in de vennootschap te steken zonder belastingen te betalen
(of af en toe ook tijdelijke vrijstellingen van belasting voor andere dingen)
o Een kapitaalverlaging is de enige manier om geld uit de vennootschap te halen zonder belastingen te betalen
o Vereffening van vennootschap:
▪ Kapitaal wordt terugbetaald zonder venb, zonder RV
▪ Belaste reserves worden terugbetaald zonder venb, met RV
▪ Vrijgestelde reserves worden terugbetaald met venb, met RV
- 2. Autofinanciering = reserves in de vennootschap = het positieve resultaat aan het einde van het jaar waarvan men
beslist heeft om het niet uit te keren aan de aandeelhouders, maar om het zelf bij te houden
o Belangrijk concept in venb – veel verschillende soorten reserves voor de venb
o Reserves = winsten die ik mag bijhouden – staan op het passief
- 3. Schulden aangaan bij derden
Passief: Tussencategorie bij passief: provisies en voorzieningen
- = een stuk van de winst die je opzij zet omdat je denkt dat je in de toekomst kosten zal hebben
- Vb. je ziet dat het dak er niet meer goed uitziet, dus maak je een provisie omdat dit volgend jaar een kost zal worden
- Tussencategorie tussen ofwel een schuld die zal komen ofwel de winst die ik voorlopig even bijhoud
o De meeste provisies zijn fiscaal niet meer aftrekbaar sinds de wijzigingen van 2017
o Bepaalde provisies zijn bij wet verplicht – die zijn fiscaal aftrekbaar – meer schuld achtige dingen
o Bepaalde provisies die niet bij wet verplicht zijn – niet fiscaal aftrekbaar – soort reserve
Resultaatrekening
- Resultaatrekening: positieve resultaat = een aanleg/verhoging van reserve -> dus een positief resultaat is eigenlijk een
passiefpost (autofinanciering)
o In mijn resultaatrekening komen mijn opbrengsten binnen – opbrengsten die binnenkomen zijn een bron van
financiering, dus passief
- Resultaatrekening: negatief resultaat = je moet het verlies van vb. 20, dan moet je dit voorfinancieren (met een schuld
of met kapitaal), je moet geld vinden om dat te financieren -> dus een negatief resultaat is eigenlijk een actiefpost
o Een verlies is iets dat mij centen kost, waar centen in vastzitten, een aanwending van middelen – actiefpost
▪ Machine kopen (actief) – lening/schuld aangaan om machine te kopen (passief)
▪ Verlies hebben (actief) – lening/schuld aangaan om verlies te dragen (passief)
- Toch: sinds 1975 werd er beslist dat een verliespost als een negatief iets bij het passief komt, niet als een iets dat bij het
actief komt
o Totaal onlogisch in de redenering van boekhouden
o Want passief is een oorsprong van middelen
9
, o Reden: als uw verlies met een min op het passief staat, dan daalt het totale bedrag van het passief -> de
omvang van de balans zal dan dalen -> en de omvang van de balans is nu juist iets om te bepalen welke
grootte een vennootschap heeft
▪ Unizo: verantwoordelijk voor kleine vennootschappen heeft dat aangevraagd, omdat ze zo meer
kleine vennootschappen zouden kunnen houden onder hun bevoegdheid
Activeren van kosten:
- Stel: er staat 100 op de bankrekening. Met die 100 betaal ik mijn lonen aan 5 werknemers die een bepaald product zijn
aan het ontwikkelen, en dit product zal ik 5 jaar kunnen gebruiken om opbrengsten te genereren en dan zal ik daar
meer geld mee kunnen verdienen
o Dus ik betaal nu geld aan mijn werknemers (kosten vandaag - loon), maar daaraan is een opbrengstprofiel aan
verbonden, verspreid over 5 jaar in de tijd
o Hoe boeken? 100 wegdoen bij bank (credit op de 5 rekening) – 100 als een kostenpost noteren bij de
resultaatrekening (debet op de 6 rekening)
- Maar als ik die 100 vandaag volledig in kosten neem, is dat niet correct. Ik ga de volgende jaren 5 jaar teren op een
product die opbrengsten levert. Als een uitgave leidt tot een (im)materieel bestanddeel met een nuttige economische
waarde met een lange termijn, dan ga ik die kost niet wegboeken, want dan toon ik mij te arm in dat eerste jaar. Als
een je een kost kan spreiden over meerdere jaren, dan moet je dat over de komen de 5 jaar in kosten nemen
o Dus ik ga die 100 (5 rekening) boeken naar een softwarerekening (immaterieel vast goed, dit is het product in
ons voorbeeld) (2 rekening) = activeren en dan mijn kosten spreiden over de komende 5 jaar.
▪ Zelfde redenering alsof ik een gebouw koop: 100.000 weg op 5 rekening, en plaatsen op 2 rekening –
investering in MVA
o Hoe boeken? Elk jaar 20 uit de 2 rekening halen en op een kostenrekening zetten (6 rekening) = afschrijving
van het immaterieel vast goed over 5 jaar
- = activeren van kosten
- Dit staat nog los van tax assets/liabilities (zie verder)
We gaan niet zoveel kijken naar debet en credit en dubbel boekhouden, minder relevant
- Dubbel boekhouden - Alles moet geboekt zijn van een omzet naar een bankrekening / bankrekening naar een kost
- Daartussen zitten klanten en leveranciers
- Voor een actiefrekening betekent debet ‘verhoging’ en credit ‘verlaging
- Voor een passiefrekening betekent debet ‘verlaging’ en credit ‘verhoging’
- Op die manier heb je een goed zicht op wie nog moet betalen en wie je nog moet betalen
Fiscaal domicilie
Hiervoor: eerste voorwaarde: rechtspersoonlijkheid
Nu: tweede voorwaarde: fiscaal domicilie – zetel in België
Verder: derde voorwaarde: winstgevende verrichtingen
3 soorten vennootschappen
- Belgische vennootschappen
o Art. 2, §2, 5°, b) WIB/92: “binnenlandse” venn.
o Entiteiten met RPS en werkelijke zetel in België
o In België: plaats van
▪ Voornaamste inrichting, of
• Internationaal privaatrecht (IPR): vestiging van administratieve hoofdzetel (werkelijke
leiding)
▪ Zetel van bestuur of beheer
• Synoniemen
• Zelfde betekenis als “voornaamste inrichting”
• DOEL: rekening houden met plaats van reële zetel van leiding
• CFR substance check-list gebruikt door de rulingdienst op Toledo
o Binnenlandse venn.: onderworpen aan Venn.B.
- Buitenlandse vennootschappen
o Niet in België gevestigd
o Buitenlandse venn.: Belasting der niet-inwoners (venn) (BNI)
o Art. 227 WIB/92
- Intra-Europese vennootschappen
o Buitenlandse vennootschappen gevestigd in de lidstaten van de EU/EER
o Deelcategorie van de buitenlandse vennootschappen
- Vb. Nederland = zowel Intra-Europees als buitenlandse vennootschap, afhankelijk van het regime waar het onder valt
10
24/09
Voorwoord
Welkom
Wie en waar ben ik ?
E-mail:
Zie ook: www.axelhaelterman.com
Secretariaat Caroline Van Steenbergen (4e verd.)
Doelstellingen van het college :
- Grondige studie
- Oog voor conceptopbouw
o Hoe we normaal les krijgen
- Oog voor techniciteit
o Leer je aan de fiscale hogeschool – hier gaat men meer in op de standpunten van de fiscus en de oplossingen
voor technische vragen – belangrijk in de praktijk, maar een andere vorm van onderwijs dan een conceptuele
manier
o Vb. we gaan veel leren over reserves – omdat dit belangrijk is in de praktijk
- Oog voor praktijk-aanwendingen
Syllabus:
- Boek: “Vennootschapsbelasting doorgelicht 2024”
o Aanpassingen van tussen 2024 en 2025 zijn op Toledo gezet
o Vb. toevoeging van de voorwaarden van financieel vast actief voor de DBI
o Vb. Verdubbeling van de exit-taks voor vennootschappen
o Vb. aanpassing uitkering liquidatiereserve
o Dit zijn de drie wijzigingen van de programmawet van juli 2025
o Voor de rest is dit boek up to date
o In dit boek staat wel een foutje -> 9 bewerkingen -> gekoppeld aan art. 76-78 KB WIB – maar deze bepalingen
zijn nu in art. 206/1-4 WIB geplaatst – dit staat nog fout in het boek (zal hij nog vermelden in de les)
- Slides op Toledo
Varia
Bronnen
- Garabedian
- Van Crombrugge
- Chevalier / Verdingh
Belastingaangifte
- Ook een bron van informatie
- We krijgen de meest recente belastingaangifte vennootschapsbelasting
- Denkkader van de belastingambtenaar
Alsook:
- Website fiscus: www.fisconet.fgov.be en www.ruling.be
o Meest actuele wetteksten
o Rulings
o Administratieve commentaar (Com.IB)
o Fisconet -> ook dubbele belasting verdragen
- Fiscoloog – Fiscale Actualiteit – Rechtspraakoverzicht Fiscaal Recht voor Vennootschappen (TRV)
Voorwoord
Schriftelijk open boek examen…
- Je mag alles meedoen wat je wilt: boek, aantekeningen, slides…
- Twee praktijkvragen – het kan zijn dat er geen juist antwoord is – je moet meedenken
Examen -> Nagenoeg altijd is bijna iedereen geslaagd, maar wel een lastig examen
1
,Inleiding
Belang van de vennootschapsbelasting (Venn.B.): 3,8% van BBP (ongeveer 18 miljard in 2022)
- Vennootschapsbelasting is niet de grootste belasting
- Rendement venb is conjunctureel
o Gaat de conjunctuur naar beneden, dan daalt het rendement
o Gaat de interest omhoog, dan daalt het rendement
o Reden: Interest aftrek – samen met de loonkost – is een van de grootste aftrekposten van de bruto
opbrengsten, dus er moet minder belasting worden betaald
- Belasting op ‘ondernemen’
o Sommige mensen vinden dit niet leuk, maar eigenlijk is 25% wel een redelijk percentage
o Verlaging sinds 2017 van 33% naar 25%
o 25% is een redelijk goed tarief – niet zo hoog – niet zo complex als in FR, NL, UK, USA
Rechtvaardiging van de Venn.B. (nodig want ze leidt tot dubbele belasting (?)) :
- Historische reden: “patentrecht” om onder firma te handelen
Rechtvaardiging van de Venn.B.
- Men ziet de VenB dikwijls als volgt: Voorschot op uiteindelijke personenbelasting cfr. 25% Venn.B. + 30% (bevrijdende)
roerende voorheffing op de overige 75% dividend : uiteindelijk heeft de aandeelhouder zo ook 47,5% belasting betaald
(25 + 22,5)
o Probleem vennb: moeten we het toepassingsgebied van de venb gaan beperkten (momenteel een
doctoraatsonderzoek)
o Basecase - Werken als natuurlijke persoon in een arbeidsovereenkomst:
▪ Contractueel salaris van 100
▪ 20%-25% werkgevers-sociale-zekerheids-bijdrage komt daar bovenop
▪ 13,07 werknemersbijdrage gaat daarvan af
▪ 86,93 blijft over
▪ 50% personenbelasting = 43,5 PB
▪ Wat blijft over voor de werknemer = 43,5
o Basecase optimaliseren met vennootschappen – Dezelfde persoon is actief via een vennootschap en niet in
een arbeidsovereenkomst
▪ Vennootschap ontvangt de tegoeden en stuurt de maandelijkse facturen uit (btw)
▪ Loon – 100
▪ Geen SZ-bijdrage voor de werkgever verschuldigd – die 20-25% die erbovenop komt valt weg
• Als je in de praktijk overgaat van loondienst naar zelfstandige (al dan niet via een
vennootschap): dan gaat men bijna altijd die 25% delen door twee – de helft van feit dat de
werkgever geen werkgeversbijdrage moet betalen, wordt op zak gestoken door de
werkgever (die is dus blij – zie later) – andere helft is voor de werknemer (die ook blij is)
• Waarom gaat de helft naar de werkgever? Werkgever loopt het risico van de herkwalificatie
van het werknemersstatuut in het zelfstandigenstatuut – als de sociale inspectie komt bij de
werkgever, kan het zijn dat zij zeggen dat die persoon geen zelfstandige mag zijn en een
werknemer moet zijn, en dat die terug werknemer moet worden – financiële
aansprakelijkheid ligt bij de werkgever – die zal de achterstallige werkgeverbijdrage moeten
betalen en ook de niet ingehouden werknemersbijdrage
• Waarom gaat de andere helft naar de werknemer? Die wordt zelfstandige – heeft
bijkomende verzekering nodig
o Kleine risico’s zijn gedekt, maar de grote niet meer, dus verzekering tegen grote
risico’s nodig
o Verzekering gewaarborgd inkomen nodig – als je werkt onder een arbeidsovk en je
wordt ziek, dan is er een vergoedingssysteem – als je werkt als zelfstandige en je
wordt ziek, dan heb je geen inkomen meer; eerste 6 maand wordt je dan gedekt
alsof je werknemer bent
o Verzekering voor het feit dat de omzet van de manco zou zakken beneden een
bepaald niveau voor een bepaalde periode
o Dit zijn echter privéverzekeringen die je erbij moet nemen
▪ 25% venb
▪ 75 blijft netto over – dit zit echter nog altijd in de vennootschap
▪ Hoe kan je die 75 uit de vennootschap halen? Dividend: 30% RV -> 75 – 30%*75 = 75 – 22,5 = 52,5 -
Totale belasting: 25 venb en 22,5 RV = 47,5 belastingen
2
, - KMO tot € 100.000: 20 VennB + 24 RV = 44 totale heffing
o Verlaagd tarief vennb – 20% op de eerste 100.000 euro
- VVPR dividenden aan 15%: totale last 25 + 75x15%= 36,25
o Als je onder het VVPR regime valt – slechts 15% RV
o Ingevoerd door Alexander De Croo
o Voorwaarden - kleine vennootschappen, opgericht na 2014, met enkel cash inbreng
o 63,75 = loon
o 36,25 = belasting
- Met Liq reserve: 25 VennB + 7,5 liq R = 32,5 totale heffing…
o Stop de volledige 75 in de liquidatiereserve – 10% belasting (= 7,5)
o Veel mensen doen dit, vooral als ze een huwelijkspartner hebben
o Dit is een van de beter vondsten van Koen Geens – politieke meesterzet
o Je kan uw geld eruit halen aan 32,5%, maar je moet wel vandaag betalen – vermindering van een belasting
maar een anticipatie van belasting- meer belastingopbrengst voor de regering die de maatregel heeft
ingevoerd, ten koste van de opbrengsten van de volgende regering – dus vanop politiek standpunt is dit heel
interessant: een belastingvermindering die op korte termijn geld opbrengt voor de regering
o De laatste belasting die je betaalt bij de liquidatie van een vennootschap – als je zolang kan wachten, dan kan
je eruit halen aan 32,5 – als je het eerder doet, toch weer hoger tarief (36,25)
- Of bij dividend na 3 jaar: 6,5% RV naheffing: totaal 36,8875….
o Echter : geen sociale zekerheidsbijdragen
- =>Dit is de reden van de vervennootschappelijking -> belastingvoordelen
Maar: Venn.B.: politiek gevoelig onderwerp geworden?
Behoud Venn.B. versus transparantie of belasting uitkeringen…
- verdwijning Europees niet denkbaar
o Een Brusselman pleitte voor de afschaffing van de vennootschapsbelasting
o ‘Hoe onnozel kan je zijn?’ – iedereen heeft VenB
De « te lage opbrengst » van de vennootschapsbelasting
- grote ondernemingen zouden « nauwelijks » vennootschapsbelasting betalen (links discours)
o Sommigen vinden dat de grote ondernemingen te weinig belastingen betalen
o Reden
▪ Sommigen nemen AB inbev als voorbeeld – deze keren jaarlijks een dividend uit en betalen VenB van
300.000 euro – sommigen zeggen dat dit veel te weinig is – maar dit klopt niet: AB Inbev in Leuven
heeft geen operationeel inkomen; dat zit allemaal bij afdelingen in andere landen – dat zijn allemaal
reeds belaste inkomsten die als DBI definitief belaste inkomsten naar België komen – er is daar dus
geen belastingen meer
▪ Gemiddeld betaalt AB Inbev in de wereld op hun dividend 12-13% RV
• Er zijn een aantal vrijgestelde dividenden – er zijn een aantal belastingverminderingen in
belastingverdragen – BE betaalt 30%
• Maar dus jaarlijks betaalt AB Inbev enorm veel RV
• AB Inbev betaalt niet veel VenB meer
▪ Schiet dus niet op de kip met gouden eieren wegens onbegrip van een systeem
▪ AB Inbev was bijna vertrokken uit België met hun hoofdzetel naar de UK – toch niet verhuisd wegens
corporate governance regels in de UK
- versus topholdings, HQ activiteiten, reële heffing op KMO’s
De Pillar 2 discussie…..
- vandaag de hot item
- pillar 2 = gelanceerd door Obama – ervoor zorgen dat multinationals, in elk land waar ze gevestigd zijn, een
minimumbelasting van 15% zouden betalen
o OEZO heeft dat uitgewerkt tot een systeem: als je winsten haalt uit een land waar er minder dan 15% belasting
is geweest, dat er dan een ‘top-on-taks’ komt (aanvullende of corrigerende heffing)
o In Europa hebben we dat ingevoerd met een richting om Pillar 2 te implementeren
o Dus als een Belgische vennootschap tot een multinationale groep behoort, moet die groep in alle lande 15%
betalen. En als ze dat niet doen, gaan wij in België bijheffen
- Die bijheffing is nu aangevochten door de Amerikaanse republikeinen -> dat is nu voor het Europees Hof in een
prejudiciële vraag
- Hoe de bijheffing wordt gevraagd, dat is met een verdeelsleutel tussen verschillende landen
3
, o Trump vindt dit een onrecht dat hem wordt aangegaan: ‘als je dit toepast op één van onze vennootschappen,
halen we onze handen weg van Oekraïne’
o Dus de toepassing van dit regime heeft Europa voor Amerikaanse bedrijven on hold gezet, uit angst
o Nu zijn er onderhandelingen met USA
De anti misbruik maatregel bij wijze van inleiding
344,§1 vernieuwd
Bij een advies zijn er verschillende niveau’s in een analyse
- Eerste niveau: techniciteit – wetboek openslaan en interpreteert de wettelijke bepalingen en je stelt u de vraag: werkt
dit technisch? Voldoe ik aan de voorwaarden om?
o Dit is 80% van ons college
- Tweede niveau: Ben je niet aan het veinzen als je iets doet? Wanneer doe ik echt dat ik zeg wat ik doe?
o Is het hier wel echt
o Vb. tussen vennootschap – als je als belg interst betaalt naar land x, met een verdrag waar er 10% RV is – land
x geeft de lening aan een Nederlandse vennootschap; de NL vennootschap geeft een lening aan de Belgische
vennootschap – Belg betaalt de interest aan NL, vrijgesteld van RV (moeder-dochter richtlijn) – Nederlanders
kennen geen RV op interest, dus weer geen RV (internrechtelijk geen RV)
o Is dit geen veinzing?
o Wat wordt gebruikt om na te gaan of de Nederlander er echt tussenstaat? De catastrofe-analyse – je laat de
catastrofe gebeuren en je bekijkt de gevolgen – als ten gevolge van een catastrofe de initieel bedoelde
gevolgen quasi onveranderd zijn, dan heb je het vlagen – catastrofe moet een gevolg tot stand brengen – als er
geen gevolg is: veinzing
o Vb. catastrofe: de Nederlander hierboven gaat failliet – wat gebeurt er dan? De interesten worden door de
Belg betaald in de failliete boedel – de intereststroom naar land x stopt – de structuur ondergaat de gevolgen –
je bent niet aan het veinzen
o Vb. zelfde situatie, maar in het contract stond er ‘als de Nederlander de interest niet doorstort naar land X,
dan moet de Belg dit betalen’ – dan was je wel aan het veinzen – vennootschap in land x ondergaat niet het
solvabiliteitsrisico van de Nederlande vennootschap
o Vb. catastrofe: de Belgische vennootschap gaat failliet – er komt geen interest meer vanuit België, maar de NL
vennootschap moet wel nog de interest betalen aan vennootschap in land x – men ondergaat de gevolgen van
de structuur: geen veinzing
o Vb. zelfde situatie, maar in het contract stond er ‘als de Belg niet meer betaalt aan de NL, dan moet de NL ook
niet meer betalen aan de Belg’ – wel veinzing
o Je wil niet veinzen – dat is fraude – strafrechtelijke aansprakelijkheid
- Derde niveau: je frustreert de wetgever niet
o Er is geen enkele andere manier van werken die er zo dicht zou tegenliggen, dat je de wetgever frustreert en
die tot meer belasting zou aanleiding geven
o Je bent goed bezig
o Als je iets doet dat leidt tot minder belastingen, dan mag je dat niet doen om minder belastingen te betalen
▪ Vb. belasting op professoren die lesgeven en heen en weer lopen – prof gaat zich anders gedragen: hij
geeft nog steeds les maar staat stil/loopt van voor naar achter
o Als je iets doet, niet specifiek om belastingen te vermijden, maar het is wel een gevolg daar van – dan is het
oke
▪ Als je iets doet, specifiek om belastingen te vermijden – dan is het niet oke
Tenzij: uw gedragsaanpassing fundamenteel is – voldoende ver van de getaxeerde situatie – je
frustreert de wetgever niet, je doet iets helemaal anders
▪ Vb. prof die college geeft achter een lezenaar, en dat wordt belast
▪ Wat doet de prof: hij staat naast de lezenaar en kan nog zijn tekst op lezenaar lezen door opzij te
kijken – dat frustreert de wetgever: handelen in strijd met de doelstellingen van een bepaling – het
afwijkend gedrag, dat ervoor zorgt dat ik geen belasting meer moet betalen, is zo gering afwijkend,
dat ik eigenlijk nog de voordelen hebt van ‘achter de lezenaar te staan’ - Men noemt dit ‘de wetgever
frustreren’ – handelen tegen de objectieven van de wetgeving
▪ Wat de prof doet: ver van de lezenaar staan, prof kan de tekst op de lezenaar niet meer lezen en zal
zijn tekst vanbuiten zal moeten leren; het gedrag van de prof is zo verschillend van iemand die achter
de lezenaar zou staan – dat is in orde voor de wetgever, je frustreert de wetgever niet
o Dit is de manier hoe de prof 344 interpreteert
- Vierde niveau: is er een reputatierisico? Wat kan het gevolg zijn van onze sector van een reputatierisico?
4
, o Vraag is ooit nog gesteld door een grote KMO, waar potentieel een groot fiscaal geschil ging komen. Maar de
koning ging net op bezoek komen bij die KMO. KMO vroeg zich af: mogen wij eerst de Koning laten komen,
terwijl er even goed binnen een aantal weken overal in de krant kan staan dat er fiscale fraude was bij ons ->
Maar gezien de aard waarover het geschil ging: Koning mag komen
o Zo’n vragen worden vaak gesteld: Wat als het op de voorpagina van de tijd komt – reputatierisico – wat zal de
reactie van de populatie zijn: ‘Het is niet zo erg’ of ‘Het is juist heel erg’
o Andere vraag: wat is uw product – coca cola, nike, buger king – zij dreigen commercieel nadeel te hebben bij
zoiets
Deze vragen moeten we beantwoorden bij een fiscale planning
Pre-historie
- simulatie
- « onwerkbare » (?) 344,§1
o soortgelijke rechtsgevolgen bij een herkwalificatie
o Cassatie 10 juni 2010
- het parlementair/politiek debat
Huidige tekst Programmawet van 29.03.2012)
Niet tegenstelbaarheid rechtshandeling
Definitie van fiscaal misbruik
- strijd met doelstelling wett bepaling??
« andere motieven »
« herstel » belastbare basis en belastingberekening
Praktische toepassing:
- Is er een rechtshandeling (versus objectief feit)?
o cfr timing van verrichtingen
- Is er fiscaal misbruik?
o Is er een relevante fiscale bepaling
o Wordt deze gefrustreerd?
▪ Is doelstelling kenbaar?
▪ Handelt men in strijd daarmee?
- Andere motieven?
Anti misbruik bepaling verruimd
- Steeds meer nieuwe toevoegingen aan de anti misbruik bepaling
- Voorbeeld: kunstmatige handelingen met oog op toepassing DBI-aftrek op inkomsten (art 203, §1, 7°)
- De “Danish cases”
5
,6
,Toepassingsgebied
Aan de Venn.B. onderworpen rechtspersonen :
- Artikelen 179 en 2,§1, 5° Wetboek van de inkomstenbelasting 1992 (WIB/92)
- Binnenlandse vennootschappen: art. 2, §1, 5°, a) en b) WIB/92
- Dus:
o 1. Rechtspersoonlijkheid
o 2. Fiscaal domicilie in België
o 3. Bezig met exploitatie of winstgevende verrichtingen
Rechtspersoonlijkheid (RPH)
BE is het enige land in onze regio van de wereld die deze voorwaarde heeft. Zodra iets RPS heeft, is er VenB
- In alle landen rondom ons zijn de onvolkomen RPS (CommV en VOF) fiscaal transparant =niet onderworpen aan VenB;
bij ons zijn deze ook onderworpen aan VenB
- Prof vond dat we dit toepassingsgebied moeten beperkten tot de volkomen RPS, en niet de onvolkomen RPS daarbij –
sommige politieke partijen waren niet akkoord
o Er zijn veel mensen die een CommV of VOF kiezen om zo minder publicatieverplichtingen te hebben – maar
heb je dan het ‘recht’ om VennB te hebben (recht omdat het een lager % is), als je u onttrekt van de
informatieplicht van uw medeburger
- Krachtens Belgisch of buitenlands gemeen (niet fiscaal) recht
o Recht van het land waar statutaire zetel is gelegen (zie artikel 110 Wetboek Internationaal Privaatrecht)
- RPH volgens Belgisch recht: Onderscheid
o Maatschap: geen RPH (art. 1:5, §1 Wetboek Vennootschappen en Verenigingen (WVV)
o VOF, Comm.V., BV, CV, NV, SE (Europese venn.), SCE (Europese coöperatieve vennootschap), EESV (Europees
economisch samenwerkingsverband): wel RPH (art. 1:5, §2 en §3 WVV)
o Verkrijging RPH.:
▪ vanaf neerlegging oprichtingsakte: tot dan: geen RPH
▪ Voor SE, SCE en EESV: vanaf dag inschrijving rechtspersonenregister (onderdeel KBO)
▪ Zie art. 2:6, §1 WVV
- RPH volgens buitenlands gemeen recht
o Begrip RPH bestaat
o Begrip RPH bestaat niet: analyse volgens Belgische maatstaven
▪ Beperkte aansprakelijkheid
▪ Afzonderlijk kapitaal
▪ …
Of geen RPH volgens buitenlands gemeen recht, MAAR rechtsvorm vergelijkbaar met vennootschap met RPH naar Belgisch recht
Dikwijls wordt een keuze gemaakt – ofwel vennootschap oprichten met rps, ofwel eentje zonder, en dat om fiscale redenen
Vb. VTM wordt opgericht – eerste zender die reclame zou kunnen uitzenden op televisie – reclame was tot dan volledig bij de
kranten en tijdschriften – men dacht dat reclame op televisie het reclamebudget van de kranten en tijdschriften zou aanpassen,
is het de geschreven pers die de mogelijkheid kreeg om aandeelhouder te zijn van de nieuwe televisieketen VTM. Men ging
ervan uit dat VTM winstgevend zou zijn door de reclame-inkomsten, en dat de geschreven pers een overgangsperiode zouden
hebben, waar ze misschien even verlieslatend zouden zijn, omdat de reclame-inkomsten naar beneden zouden gaan. Maar prof
zegt: grote belastbare winst bij VTM, en een verlies bij de geschreven pers -> dan kan VTM toch een dividend uitkeren aan de
geschreven pers-aandeelhouders? Ja, maar VTM moet wel vennootschapsbelasting betalen op de winst.
- Dus wat heeft men gedaan: Stille handelsvennootschap oprichten door de geschreven pers, die een
samenwerkingsovereenkomst heeft met VTM. VTM is de zaakvoerder. Een stille handelsvennootschap heeft geen rps,
o Stille handelsvennootschap:
o …een opa geeft iets ter beschikking van de neef. De neef doet de job en geeft x% van de winst aan de opa.
o …bijna zoals een winstdelende lening geven
o … zeggen van: hier is mijn huis, zet er uw winkel in, maar als er winst is, wil ik ook een deel
- De leden van de stille vennootschap gaven geld aan VTM, niet als aandeelhouder, niet als kapitaalverhoging, maar als
contract in het kader van een stille handelsvennootschap. Ze hebben ook hun reclame-regie gratis laten werken voor
VTM (soort van inbreng in natura). Dus VTM doet de televisie, stille vennootschap doet een soort van inbreng, en
geniet mee van de winst.
- Wat is het verschil? Fiscaal dramatisch in de goede zin van het woord:
- Vtm met aandeelhouders: Stel dat aandeelhouders verlies hebben (zoals de geschreven pers), vtm heeft winst. In een
klassieke wereld: vtm betaalt vennootschapsbelasting, netto komt een dividend dat vrijgesteld is (?)
7
, - Vtm met handelsvereniging bij wijze van deelneming: ik heb een contractueel recht op een stuk van de winst van vtm.
De winstdeelneming van de stille vennoot is een kostenpost voor vtm, en komt binnen als een belastbaar resultaat voor
de stille vennoot in de handelsvennootschap die is opgericht.
- Door de fiscale transparantie van de handelsvereniging moesten de stille vennoten niet wachten op een dividend (waar
reeds venB op geweest is), maar hebben ze een recht op een stuk van de winst als een kostenpost voor vtm – de
belastbare winst van vtm daalt, en wordt verplaatst naar de handelsvennootschap.
- Dit is hoe een keuze van rechtsvorm fiscaal gemotiveerd kan zijn
Vb. dokters in Gent hebben ook zoiets gedaan. Zij hadden een onderneming, en die onderneming had een actief (kamions) en
die deed afschrijvingen en interest aftrek op de financiering. Deze activiteit was voor de eerste 5 jaar verlieslatend. Het 6 e jaar
werd het actief verkocht met een grote meerwaarde, die alle verliezen compenseerde
- Wat deden de dokters – zij werden allemaal stille vennoot in een stille handelsvennootschap – zij gaven in het kader
van de stille handelsvennootschap cash om de zaak op te starten in ruil voor x% van de winst. De eerste 5 jaar kregen ze
allemaal x% van het verlies. Dit is fiscaal aftrekbaar voor hun. Het 6e jaar werd een meerwaarde gerealiseerd, waardoor
hun verlies werd weggewerkt. Dit was belastbaar aan 16,5% op dat moment (lange termijn beroepsmeerwaarden)
- Dit is wat men noemt: creatie van soft income = aftrekken vandaag aan de volle pot, die leiden tot belastbaar inkomen
in de toekomst, belast aan een laag tarief
- Dit is ook het gebruik van een stille handelsvennootschap, niet om winsten naar boven te laten schuiven, maar om
verliezen naar boven te laten schuiven.
- Doe dit niet meer! (wat? De verliezen door een transparante entiteit naar boven laten komen)
- Art. 80 WIB heeft dit systeem onderuitgehaald als het gaat om verliezen – je mag dit enkel doen als de maatschappij
ongeveer dezelfde activiteit heeft als jijzelf. Als het gaat om winsten komen weghalen bij de zaakvoerder van een stille
handelsvennootschap: geen probleem.
01/10
Over vorig college nog
Vorige week afgesloten met de vtm-case
- Schoolvoorbeeld van de keuze voor een entiteit met rps vs. zonder rps
Er zijn een aantal elementen van economie die je moet kennen – balans en resultaatrekening
- Als je niet onmiddellijk een balans kan lezen, ben je verloren
- Een bedrijfsjurist moet iets weten van boekhouden
DBI regime
- Aandeelhouder zijn in vennootschap - Als er dan winsten komen in de vennootschap, dan moet je wachten tot de venb
(25%) erop is betaald. Dan pas kan een dividend worden uitgekeerd, waar RV op is geheven.
- Vennootschap betaalt 0% venb in het kader van het DBI-regime – zullen we nog vaak zien in dit college
In naam en voor rekening van….
- Gewone vennootschap zonder stille vennoot
o De vennootschap doet iets in eigen naam en voor eigen rekening
o Geldt komt binnen en wordt een eigen winst en er kan worden beslist voor een dividend, maar dat moet niet
o => In eigen naam en voor eigen rekening
- Agent
o Ik wil iets doen maar ik vind dat lastig
o Ik neem een agent die handelt in mijn naam en voor mijn rekening – alles wat de agent doet zal in mijn naam
worden geplaatst
o => In naam en voor rekening van een ander
- Fiduciare verhoudingen
o Een persoon/entiteit verricht iets of houdt iets aan in eigendom in eigen naam maar op grond van een
onderliggend contract voor rekening van een derde
o Stille vennoot in handelsvennootschap
▪ Stille handelsvennootschap heeft geen rps
▪ Het gaat om een overeenkomst - Iets ter beschikking stellen & in ruil daarvan krijg je een deel van de
opbrengst (x%) door een activiteit die wordt uitgevoerd door de zaakvoerder/actieve vennoot in
eigen naam
▪ => Zaakvoerder handelt in eigen naam,
• Voor x% voor eigen rekening
• maar voor x% ook voor rekening van de stille vennoten
▪ Bij een handelsvennootschap waar er een stille vennoot is moet er worden uitgekeerd (moet ->
contractueel verschuldigd), itt een dividend waarvoor kan worden gekozen bij een gewone
8
, vennootschap zonder stille vennoot. Dit geld komt bij de stille vennoot rechtstreeks binnen als
belastbaar resultaat (winst stille vennoot)
▪ Stukje dat weggaat bij de handelsvennootschap, vermindert het belastbaar inkomen bij de
handelsvennootschap. Dit komt terecht als winst/belastbaar resultaat bij de stille vennootschap.
▪ Essentie van de gedachte bij de VTM-case – stille vennoten draaiden verlies en konden op die manier
winst en verlies met elkaar compenseren
o => Eigen naam – voor rekening van een andere
o Fiscaal kunnen we dit ook handig gebruiken
Balans
- Fiscaal vertaalde balans gaan we constant bekijken
- Actief links, passief rechts
- Bijna altijd is het passief belangrijker om te kennen dan het actief
Actief: een gebouw, een computer, een auto, voorraad, een beetje geld op de bankrekening, geldbeleggingen,
schuldvorderingen (klanten die nog niet hebben betaald) – dit is allemaal redelijk voorspelbaar
- Actief zegt waar mijn centen in vastzitten, waar de middelen naartoe gegaan zijn
- Actief is niet zo interessant, zeker als het een managementvennootschap is…
- …tenzij je gaat activeren (zie hieronder)
Passief: waar komen de centen vandaan? Drie bronnen:
- 1. Kapitaal – verkregen werkmiddelen, door de ADH ingebracht, die in ruil daarvoor aandelen heeft gekregen –
toename van het eigen vermogen: kapitaalverhoging (niet belastbaar)
o Een kapitaalverhoging is de enige manier om geld in de vennootschap te steken zonder belastingen te betalen
(of af en toe ook tijdelijke vrijstellingen van belasting voor andere dingen)
o Een kapitaalverlaging is de enige manier om geld uit de vennootschap te halen zonder belastingen te betalen
o Vereffening van vennootschap:
▪ Kapitaal wordt terugbetaald zonder venb, zonder RV
▪ Belaste reserves worden terugbetaald zonder venb, met RV
▪ Vrijgestelde reserves worden terugbetaald met venb, met RV
- 2. Autofinanciering = reserves in de vennootschap = het positieve resultaat aan het einde van het jaar waarvan men
beslist heeft om het niet uit te keren aan de aandeelhouders, maar om het zelf bij te houden
o Belangrijk concept in venb – veel verschillende soorten reserves voor de venb
o Reserves = winsten die ik mag bijhouden – staan op het passief
- 3. Schulden aangaan bij derden
Passief: Tussencategorie bij passief: provisies en voorzieningen
- = een stuk van de winst die je opzij zet omdat je denkt dat je in de toekomst kosten zal hebben
- Vb. je ziet dat het dak er niet meer goed uitziet, dus maak je een provisie omdat dit volgend jaar een kost zal worden
- Tussencategorie tussen ofwel een schuld die zal komen ofwel de winst die ik voorlopig even bijhoud
o De meeste provisies zijn fiscaal niet meer aftrekbaar sinds de wijzigingen van 2017
o Bepaalde provisies zijn bij wet verplicht – die zijn fiscaal aftrekbaar – meer schuld achtige dingen
o Bepaalde provisies die niet bij wet verplicht zijn – niet fiscaal aftrekbaar – soort reserve
Resultaatrekening
- Resultaatrekening: positieve resultaat = een aanleg/verhoging van reserve -> dus een positief resultaat is eigenlijk een
passiefpost (autofinanciering)
o In mijn resultaatrekening komen mijn opbrengsten binnen – opbrengsten die binnenkomen zijn een bron van
financiering, dus passief
- Resultaatrekening: negatief resultaat = je moet het verlies van vb. 20, dan moet je dit voorfinancieren (met een schuld
of met kapitaal), je moet geld vinden om dat te financieren -> dus een negatief resultaat is eigenlijk een actiefpost
o Een verlies is iets dat mij centen kost, waar centen in vastzitten, een aanwending van middelen – actiefpost
▪ Machine kopen (actief) – lening/schuld aangaan om machine te kopen (passief)
▪ Verlies hebben (actief) – lening/schuld aangaan om verlies te dragen (passief)
- Toch: sinds 1975 werd er beslist dat een verliespost als een negatief iets bij het passief komt, niet als een iets dat bij het
actief komt
o Totaal onlogisch in de redenering van boekhouden
o Want passief is een oorsprong van middelen
9
, o Reden: als uw verlies met een min op het passief staat, dan daalt het totale bedrag van het passief -> de
omvang van de balans zal dan dalen -> en de omvang van de balans is nu juist iets om te bepalen welke
grootte een vennootschap heeft
▪ Unizo: verantwoordelijk voor kleine vennootschappen heeft dat aangevraagd, omdat ze zo meer
kleine vennootschappen zouden kunnen houden onder hun bevoegdheid
Activeren van kosten:
- Stel: er staat 100 op de bankrekening. Met die 100 betaal ik mijn lonen aan 5 werknemers die een bepaald product zijn
aan het ontwikkelen, en dit product zal ik 5 jaar kunnen gebruiken om opbrengsten te genereren en dan zal ik daar
meer geld mee kunnen verdienen
o Dus ik betaal nu geld aan mijn werknemers (kosten vandaag - loon), maar daaraan is een opbrengstprofiel aan
verbonden, verspreid over 5 jaar in de tijd
o Hoe boeken? 100 wegdoen bij bank (credit op de 5 rekening) – 100 als een kostenpost noteren bij de
resultaatrekening (debet op de 6 rekening)
- Maar als ik die 100 vandaag volledig in kosten neem, is dat niet correct. Ik ga de volgende jaren 5 jaar teren op een
product die opbrengsten levert. Als een uitgave leidt tot een (im)materieel bestanddeel met een nuttige economische
waarde met een lange termijn, dan ga ik die kost niet wegboeken, want dan toon ik mij te arm in dat eerste jaar. Als
een je een kost kan spreiden over meerdere jaren, dan moet je dat over de komen de 5 jaar in kosten nemen
o Dus ik ga die 100 (5 rekening) boeken naar een softwarerekening (immaterieel vast goed, dit is het product in
ons voorbeeld) (2 rekening) = activeren en dan mijn kosten spreiden over de komende 5 jaar.
▪ Zelfde redenering alsof ik een gebouw koop: 100.000 weg op 5 rekening, en plaatsen op 2 rekening –
investering in MVA
o Hoe boeken? Elk jaar 20 uit de 2 rekening halen en op een kostenrekening zetten (6 rekening) = afschrijving
van het immaterieel vast goed over 5 jaar
- = activeren van kosten
- Dit staat nog los van tax assets/liabilities (zie verder)
We gaan niet zoveel kijken naar debet en credit en dubbel boekhouden, minder relevant
- Dubbel boekhouden - Alles moet geboekt zijn van een omzet naar een bankrekening / bankrekening naar een kost
- Daartussen zitten klanten en leveranciers
- Voor een actiefrekening betekent debet ‘verhoging’ en credit ‘verlaging
- Voor een passiefrekening betekent debet ‘verlaging’ en credit ‘verhoging’
- Op die manier heb je een goed zicht op wie nog moet betalen en wie je nog moet betalen
Fiscaal domicilie
Hiervoor: eerste voorwaarde: rechtspersoonlijkheid
Nu: tweede voorwaarde: fiscaal domicilie – zetel in België
Verder: derde voorwaarde: winstgevende verrichtingen
3 soorten vennootschappen
- Belgische vennootschappen
o Art. 2, §2, 5°, b) WIB/92: “binnenlandse” venn.
o Entiteiten met RPS en werkelijke zetel in België
o In België: plaats van
▪ Voornaamste inrichting, of
• Internationaal privaatrecht (IPR): vestiging van administratieve hoofdzetel (werkelijke
leiding)
▪ Zetel van bestuur of beheer
• Synoniemen
• Zelfde betekenis als “voornaamste inrichting”
• DOEL: rekening houden met plaats van reële zetel van leiding
• CFR substance check-list gebruikt door de rulingdienst op Toledo
o Binnenlandse venn.: onderworpen aan Venn.B.
- Buitenlandse vennootschappen
o Niet in België gevestigd
o Buitenlandse venn.: Belasting der niet-inwoners (venn) (BNI)
o Art. 227 WIB/92
- Intra-Europese vennootschappen
o Buitenlandse vennootschappen gevestigd in de lidstaten van de EU/EER
o Deelcategorie van de buitenlandse vennootschappen
- Vb. Nederland = zowel Intra-Europees als buitenlandse vennootschap, afhankelijk van het regime waar het onder valt
10
