Handboek voor Leraren
Hoofdstuk 1
Leren is een proces dat zich in het hoofd van de leerling afspeelt.
§1.1 Wat is leren
Leren: Mentaal proces waarbij als gevolg van leeractiviteiten een
relatief stabiele gedragsverandering tot stand komt.
- Mentaal proces: intern proces waarbij nieuwe kennis, vaardigheden,
houdingen, motieven en het vermogen om beter te kunnen worden, wordt
gevormd.
- Gevolg: Geeft aan dat er sprake is van een oorzakelijke relatie: resultaat.
- Leeractiviteiten: Verwijst naar activiteit van de leerling waardoor leren
optreedt.
- Relatief stabiele gedragsverandering: Is het gevolg van innerlijke
leerresultaten die we in het gevolg vaak binnen terug zien. Basis om in
verschillende situaties verschillend te kunnen reageren.
-
Transfer: We spreken hiervan als zijnde het vermogen om in een nieuwe situatie
gebruik te maken van leerresultaten die in eerdere, veelal iets afwijkende
leersituatie, zijn verworven.
Impliciet leren: Leren zonder vooropgezette bedoeling.
Intentioneel leren: Doelgericht leren.
§1.2 De werking van het geheugen
Leren gaat altijd gepaard met onthouden. Er zijn 3 soorten menselijk
geheugen:
1) Zintuigelijk geheugen
2) Korte termijngeheugen
3) Lange termijngeheugen
§1.2.1 Het zintuigelijke geheugen: de poortwachter functie
Informatie in eerste instantie via zintuigen binnen. Zien, horen, ruiken,
proeven en voelen.
Dit gebeurt in de meest ruwe onbewerkte vorm en duurt maar erg kort.
+ kort vasthouden van de ruwe info die wordt aangeboden, met het doel om
deze te vergelijken met al aanwezige informatie.
Onbewust niveau: We horen en zien allerlei dingen waar we aandacht aan
besteden (filtering).
§1.2.2 Het korte termijngeheugen: het werkgeheugen
Informatie die door het zintuigelijke geheugen is doorgekomen, komt terecht in
het korte termijngeheugen.
- Informatie wordt verwerkt: nieuwe info wordt in contact gebracht met al
bestaande informatie uit het lange termijngeheugen.
- Beperkte capaciteit: Er kan ongeveer 7 info-eenheden voor korte tijd onder
aandacht gehouden worden.
,Chunking: Het hercoderen van een letterreeks tot een eenheid (max. tijd: 30
seconden).
Controle processen: herhaling & codering
, §1.2.3 Van kort naar lang: herhaling, herhaling, herhaling
Onderhoudsherhaling: Helpt je om info langer vast te houden in het korte
termijngeheugen. (Bijvoorbeeld ene telefoonnummer). Het is dus niet voldoende
herhaling voor het lange termijngeheugen.
Uitgewerkte herhaling: Zijn herhalingen waarbij niet alleen gerepeteerd wordt
maar waarbij de nieuwe info ook gekoppeld wordt aan al bestaande informatie uit
het lange termijngeheugen.
Bewerken (aanknopingspunten) begrijpen (samenhang ontdekken)
Mnemonische techniek: Een regel of systeem om het geheugen te
ondersteunen. (ezelsbruggetje)
- Loci-methode: Begrippen koppelen aan visuele voorstellingen,
bijvoorbeeld: aan een bekende straat.
- Mindmapping: Begrippen in getekende vorm op papier met pijlen om
onderlinge relaties aan te geven.
§1.2.4 Het lange termijngeheugen
- Begrippen en woorden zijn los van elkaar opgeslagen.
- Hoe dichter de begrippen bij elkaar liggen, hoe sneller ze te herinneren
zijn.
Kenmerken Lange termijngeheugen Korte termijngeheugen
Capaciteit Onbeperkt Circa 7 elementen
Duur Ongelimiteerd 18 tot 30 seconden
Vorm van Betekenissen Spraakklanken
opslag
Vergeten Interferentie Spontane verwatering
Mentale Zoekprocessen Selectie / herhaling
operaties
Egocentrisch tintje: Ons eigen verleden herinneren we ons met onszelf in de
hoofdrol.
Sleutelbegrip: Herinneringen aan het verleden worden vaak geactiveerd door
een sleutelbegrip, bijv. een bepaald woord. Kern van het verhaal, waar
beschrijvende details aan toegevoegd worden.
Persoonlijke lens: herinneringen zijn gekleurd door de persoonlijke ‘lens’ waar
de verteller door kijkt.
Laatste versie geproduceerd: Elke keer dat iemand zijn verhaal verteld wordt
de laatste versie gereproduceerd en niet het origineel.
§1.3 De leerling en het leerproces
De leerling zal als lerende zelf de leerstof moeten verwerken & leeractiviteiten
moeten verrichten.
§1.3.1 Leeractiviteit van de leerling in 5 categorieën
1) Leren door directe ervaring
- Door de directe ervaring te ondergaan
Hoofdstuk 1
Leren is een proces dat zich in het hoofd van de leerling afspeelt.
§1.1 Wat is leren
Leren: Mentaal proces waarbij als gevolg van leeractiviteiten een
relatief stabiele gedragsverandering tot stand komt.
- Mentaal proces: intern proces waarbij nieuwe kennis, vaardigheden,
houdingen, motieven en het vermogen om beter te kunnen worden, wordt
gevormd.
- Gevolg: Geeft aan dat er sprake is van een oorzakelijke relatie: resultaat.
- Leeractiviteiten: Verwijst naar activiteit van de leerling waardoor leren
optreedt.
- Relatief stabiele gedragsverandering: Is het gevolg van innerlijke
leerresultaten die we in het gevolg vaak binnen terug zien. Basis om in
verschillende situaties verschillend te kunnen reageren.
-
Transfer: We spreken hiervan als zijnde het vermogen om in een nieuwe situatie
gebruik te maken van leerresultaten die in eerdere, veelal iets afwijkende
leersituatie, zijn verworven.
Impliciet leren: Leren zonder vooropgezette bedoeling.
Intentioneel leren: Doelgericht leren.
§1.2 De werking van het geheugen
Leren gaat altijd gepaard met onthouden. Er zijn 3 soorten menselijk
geheugen:
1) Zintuigelijk geheugen
2) Korte termijngeheugen
3) Lange termijngeheugen
§1.2.1 Het zintuigelijke geheugen: de poortwachter functie
Informatie in eerste instantie via zintuigen binnen. Zien, horen, ruiken,
proeven en voelen.
Dit gebeurt in de meest ruwe onbewerkte vorm en duurt maar erg kort.
+ kort vasthouden van de ruwe info die wordt aangeboden, met het doel om
deze te vergelijken met al aanwezige informatie.
Onbewust niveau: We horen en zien allerlei dingen waar we aandacht aan
besteden (filtering).
§1.2.2 Het korte termijngeheugen: het werkgeheugen
Informatie die door het zintuigelijke geheugen is doorgekomen, komt terecht in
het korte termijngeheugen.
- Informatie wordt verwerkt: nieuwe info wordt in contact gebracht met al
bestaande informatie uit het lange termijngeheugen.
- Beperkte capaciteit: Er kan ongeveer 7 info-eenheden voor korte tijd onder
aandacht gehouden worden.
,Chunking: Het hercoderen van een letterreeks tot een eenheid (max. tijd: 30
seconden).
Controle processen: herhaling & codering
, §1.2.3 Van kort naar lang: herhaling, herhaling, herhaling
Onderhoudsherhaling: Helpt je om info langer vast te houden in het korte
termijngeheugen. (Bijvoorbeeld ene telefoonnummer). Het is dus niet voldoende
herhaling voor het lange termijngeheugen.
Uitgewerkte herhaling: Zijn herhalingen waarbij niet alleen gerepeteerd wordt
maar waarbij de nieuwe info ook gekoppeld wordt aan al bestaande informatie uit
het lange termijngeheugen.
Bewerken (aanknopingspunten) begrijpen (samenhang ontdekken)
Mnemonische techniek: Een regel of systeem om het geheugen te
ondersteunen. (ezelsbruggetje)
- Loci-methode: Begrippen koppelen aan visuele voorstellingen,
bijvoorbeeld: aan een bekende straat.
- Mindmapping: Begrippen in getekende vorm op papier met pijlen om
onderlinge relaties aan te geven.
§1.2.4 Het lange termijngeheugen
- Begrippen en woorden zijn los van elkaar opgeslagen.
- Hoe dichter de begrippen bij elkaar liggen, hoe sneller ze te herinneren
zijn.
Kenmerken Lange termijngeheugen Korte termijngeheugen
Capaciteit Onbeperkt Circa 7 elementen
Duur Ongelimiteerd 18 tot 30 seconden
Vorm van Betekenissen Spraakklanken
opslag
Vergeten Interferentie Spontane verwatering
Mentale Zoekprocessen Selectie / herhaling
operaties
Egocentrisch tintje: Ons eigen verleden herinneren we ons met onszelf in de
hoofdrol.
Sleutelbegrip: Herinneringen aan het verleden worden vaak geactiveerd door
een sleutelbegrip, bijv. een bepaald woord. Kern van het verhaal, waar
beschrijvende details aan toegevoegd worden.
Persoonlijke lens: herinneringen zijn gekleurd door de persoonlijke ‘lens’ waar
de verteller door kijkt.
Laatste versie geproduceerd: Elke keer dat iemand zijn verhaal verteld wordt
de laatste versie gereproduceerd en niet het origineel.
§1.3 De leerling en het leerproces
De leerling zal als lerende zelf de leerstof moeten verwerken & leeractiviteiten
moeten verrichten.
§1.3.1 Leeractiviteit van de leerling in 5 categorieën
1) Leren door directe ervaring
- Door de directe ervaring te ondergaan
