De Effectiviteit van Fonologische Instructie voor Leerlingen met Leesproblemen: Een
Leertheoretische Analyse
Chaya Libanon
Pedagogische wetenschappen
Universiteit Leiden
Leren en Cognitie
Docent: A. M. Jetten
Leiden, 2025
Aantal woorden: 1346
, De Effectiviteit van Fonologische Instructie voor Leerlingen met Leesproblemen:
Een Leertheoretische Analyse
Sterke leesvaardigheid vormt een van de belangrijkste voorwaarden voor schoolsucces
en verdere cognitieve ontwikkeling. Toch hebben sommige kinderen moeite om een
voldoende niveau van technisch- en begrijpend lezen te bereiken. In het bijzonder lopen
leerlingen met vroege leesproblemen risico op achterstanden die zich later verder
ontwikkelen. Onderwijsinterventies die gericht zijn op het verbeteren van fonologische
vaardigheden en woordherkenning kunnen deze ontwikkeling mogelijk ondersteunen,
aangezien zwakke fonologische verwerking een kernmechanisme vormt bij leesproblemen
(Snowling & Hulme, 2020).
In deze paper wordt er een recente empirische studie van Lindström-Sandahl et al.
(2023) geëvalueerd, waarin een intensieve letter-klankinterventie wordt onderzocht bij
Zweedse leerlingen in groep 4. De interventie speelt in op centrale leertheoretisch principes
zoals, expliciete instructie, feedback, motivatie en cognitieve verwerking (Ormrod, 2016), die
essentieel zijn voor effectief leren lezen. De onderzoeksvraag luidt: In welke mate sluit de
fonologische interventie aan bij deze theoretische inzichten, en welke verbeterpunten kunnen
worden geformuleerd? De interventie wordt geanalyseerd aan de hand van relevante
leertheorieën uit de cursus Leren en Cognitie, waaronder het behaviorisme, de sociaal-
cognitieve theorie, ontwikkelingsperspectieven en het cognitivisme (Ormrod, 2016). Op basis
hiervan worden suggesties gedaan voor verbetering en de toepasbaarheid in de
onderwijspraktijk te vergroten.
Beschrijving interventie
De letter-klank-interventie van Lindström-Sandahl et al. (2023) richt zich op
leerlingen in groep 4 met beginnende leesproblemen. Het doel van de interventie is het
versterken van fonologisch bewustzijn, letter-klankkoppeling en decoderen.
De interventie bestaat uit een intensief één-op-één programma van negen weken,
uitgevoerd door speciaal opgeleide leerkrachten. Leerlingen krijgen dagelijks gestructureerde
letter-klank-instructie en fonemische training, waarbij zij systematisch leren om klanken om
te zetten in geschreven taal en andersom. De sessies omvatten gerichte oefening, herhaald
lezen van woorden en gerichte ondersteuning om de leesroutines te automatiseren. Leerlingen
krijgen directe feedback en positieve bekrachtiging, zodat fouten gecorrigeerd kunnen worden
en succeservaringen worden onderbouwd. De interventie is erop gericht om de basis van
technisch lezen te versterken en een vloeiende, nauwkeurige leesstijl te ontwikkelen bij
kinderen die risico lopen op leesachterstanden.
Leertheoretische Analyse
Chaya Libanon
Pedagogische wetenschappen
Universiteit Leiden
Leren en Cognitie
Docent: A. M. Jetten
Leiden, 2025
Aantal woorden: 1346
, De Effectiviteit van Fonologische Instructie voor Leerlingen met Leesproblemen:
Een Leertheoretische Analyse
Sterke leesvaardigheid vormt een van de belangrijkste voorwaarden voor schoolsucces
en verdere cognitieve ontwikkeling. Toch hebben sommige kinderen moeite om een
voldoende niveau van technisch- en begrijpend lezen te bereiken. In het bijzonder lopen
leerlingen met vroege leesproblemen risico op achterstanden die zich later verder
ontwikkelen. Onderwijsinterventies die gericht zijn op het verbeteren van fonologische
vaardigheden en woordherkenning kunnen deze ontwikkeling mogelijk ondersteunen,
aangezien zwakke fonologische verwerking een kernmechanisme vormt bij leesproblemen
(Snowling & Hulme, 2020).
In deze paper wordt er een recente empirische studie van Lindström-Sandahl et al.
(2023) geëvalueerd, waarin een intensieve letter-klankinterventie wordt onderzocht bij
Zweedse leerlingen in groep 4. De interventie speelt in op centrale leertheoretisch principes
zoals, expliciete instructie, feedback, motivatie en cognitieve verwerking (Ormrod, 2016), die
essentieel zijn voor effectief leren lezen. De onderzoeksvraag luidt: In welke mate sluit de
fonologische interventie aan bij deze theoretische inzichten, en welke verbeterpunten kunnen
worden geformuleerd? De interventie wordt geanalyseerd aan de hand van relevante
leertheorieën uit de cursus Leren en Cognitie, waaronder het behaviorisme, de sociaal-
cognitieve theorie, ontwikkelingsperspectieven en het cognitivisme (Ormrod, 2016). Op basis
hiervan worden suggesties gedaan voor verbetering en de toepasbaarheid in de
onderwijspraktijk te vergroten.
Beschrijving interventie
De letter-klank-interventie van Lindström-Sandahl et al. (2023) richt zich op
leerlingen in groep 4 met beginnende leesproblemen. Het doel van de interventie is het
versterken van fonologisch bewustzijn, letter-klankkoppeling en decoderen.
De interventie bestaat uit een intensief één-op-één programma van negen weken,
uitgevoerd door speciaal opgeleide leerkrachten. Leerlingen krijgen dagelijks gestructureerde
letter-klank-instructie en fonemische training, waarbij zij systematisch leren om klanken om
te zetten in geschreven taal en andersom. De sessies omvatten gerichte oefening, herhaald
lezen van woorden en gerichte ondersteuning om de leesroutines te automatiseren. Leerlingen
krijgen directe feedback en positieve bekrachtiging, zodat fouten gecorrigeerd kunnen worden
en succeservaringen worden onderbouwd. De interventie is erop gericht om de basis van
technisch lezen te versterken en een vloeiende, nauwkeurige leesstijl te ontwikkelen bij
kinderen die risico lopen op leesachterstanden.
