Beginselen strafrecht samenvatting lesboek
Carmen Faber (268773)
2021-2022
Week 1 H1, 2, 11 & 16
HOOFDSTUK 1
OM (OvJ) verantwoordelijk voor vervolgen verdachte stuurt dagvaarding
Eigenrichting = het recht in eigen handen nemen
Schadevergoeding binnen strafrechtelijk systeem
- Of civielrechtelijk dagvaarden om schade te verhalen
2 doelen van straffen:
- Vergelding = leedtoevoeging ter morele genoegdoening
- Preventie = daders willen afschrikken (geen straf willen krijgen)
o Generale preventie = potentiële daders afschrikken
o Speciale preventie = recidive voorkomen
Materieel strafrecht de grenzen van strafrechtelijk aansprakelijkheid
- Strafbepalingen
- Uitsluiting en uitbreiding van strafbaarheid
- Wetboek van Strafrecht
Formeel strafrecht (strafvordering/strafprocesrecht) welke regels moeten worden
gevolgd wanneer een norm van het materiële strafrecht is overtreden
- Wetboek van strafvordering
Sanctierecht heeft betrekking op de voorwaarden waaronder bepaalde straffen mogen
worden opgelegd en ten uitvoer gelegd
- WvS & WvSv
Wet in formele zin = wet die tot stand is gekomen in samenwerking tussen de regering en de
Staten-Generaal
Wet in materiële zin = de betreffende wet bevat algemene, burgerbindende regels
Commune strafrecht = het algemene deel van het strafrecht dat in wetboeken (wetten van
strafrecht en strafprocesrecht) is opgenomen
Bijzondere strafrecht = bijzondere strafwetten (strafbepalingen uit bv wegenverkeerswet,
wet wapens en munitie en opiumwet)
Wetboek van strafrecht:
, - Boek 1 algemene leerstukken
- Boek 2 & 3 strafbepalingen
o Boek 2 misdrijven
o Boek 3 overtredingen
Wetboek van strafvordering:
- Boek 1 algemene bepalingen
- Boek 2 vervolgingsbeslissing & berechting
- Boek 3 rechtsmiddelen
- Boek 6 tenuitvoerlegging
Internationaal recht = recht dat tussen staten geldt
Supranationaalrechtelijk = internationale organisatie legt regels op waar de lidstaten van de
organisatie zich aan moeten houden
- Strafbepalingen doorvoeren
HOOFDSTUK 2
Strafbepaling = delictsomschrijving + kwalificatieaanduiding + strafbedreiging
- Delictsomschrijving = welke ongewenst gedraging heeft de wetgever strafbaar willen
stellen?
- Kwalificatieaanduiding = hoe moet de gedraging in juridisch opzicht worden
benoemd?
o Kan ook als verbod worden geformuleerd
- Strafbedreiging = welk soort straf mag worden opgelegd en wat is de max hierbij?
Strafbaar feit = een menselijke gedraging die binnen de grenzen van een delictsomschrijving
valt, die wederrechtelijk is en aan schuld te wijten.
Vierlagenmodel:
1. Menselijke gedraging (MG)
a. Gedraging moet verricht zijn door een mens
i. Natuurlijke personen & rechtspersonen
b. Gedraging = actief optreden (geen gedachten)
i. Nalaten van handelen
c. Wordt vastgelegd in de tenlastelegging
i. Kan het tenlastegelegde bewezen worden verklaard?
2. Wettelijke delictsomschrijving (DO)
a. Gedragingen zijn pas strafbaar als zij in de wet terug te vinden zijn
i. Interpretatieproblemen interpretatiemethoden bij het maken van
de vertaalslag van een feitelijke gedraging naar een juridische duiding
b. Kwalificatie = de bewezenverklaarde feitelijke gedraging uit de tenlastelegging
wordt juridisch benoemd
i. Welk strafbaar feit levert het bewezen verklaarde volgens de wet op?
3. Wederrechtelijkheid (W)
a. In strijd met het recht is de daad gerechtvaardigd?
, b. Rechtvaardigingsgronden grond om aan te nemen dat de gedraging niet
wederrechtelijk was
4. Schuld (V verwijtbaarheid)
a. Men kan van iemand in redelijkheid vergen dat hij/zij zich anders hoorde te
gedragen dan hij deed.
i. Er was een reëel gedragsalternatief dan het overtreden van de wet
b. Schulduitsluitingsgronden het vervullen van de delictsomschrijving is niet
verwijtbaar
Bewezen verklaren = de rechtbank beraadslaagt op den grondslag der tenlastelegging en
naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting over de vraag of bewezen is dat het
feit door de verdachte is begaan.
Vrijspraak tenlastelegging kan niet bewezen worden verklaard
OVAR (ontslag van alle rechtsvervolging) de tenlastelegging kan bewezen worden
verklaard, maar 1) het bewezenverklaarde kan niet worden gekwalificeerd, 2) er is sprake
van een rechtvaardigingsgrond of 3) er is sprake van een schulduitsluitingsgrond.
Legaliteitsbeginsel = geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan voorafgegane
wettelijke strafbepaling.
- Strafbepalingen moeten in geschreven recht terug te vinden zijn
- Noodzaak kwalificatie
- Verbod van terugwerkende kracht = gedrag is pas strafbaar als het ten tijde van het
begaan van het feit in de wet strafbaar is gesteld
- Bevordert rechtszekerheid omschrijving van wettelijke strafbepalingen moeten
voldoende helder omschreven zijn
o Uit de delictsomschrijving moet duidelijk blijken wat precies verboden is
zodat burgers hun gedrag daarop kunnen afstemmen voorkomt willekeur
en machtsmisbruik
Interpretatiemethoden:
- Wetshistorische interpretatie = er wordt gekeken naar de
totstandkomingsgeschiedenis van de bepaling
- Grammaticale interpretatie = inhoud wet wordt bepaald aan de hand van de
taalkundige betekenis van de woorden in de betreffende bepaling
- Systematische interpretatie = de wet wordt uitgelegd aan de hand van de
systematiek van de wet
- Teleologische interpretatie = er wordt gekeken naar het doel van de wetgever
Strafbaar feit 4 componenten
- Menselijke gedraging
- Delictsomschrijving = bestanddelen
o Alle bestanddelen moeten in de tenlastelegging worden opgenomen
anders probleem met kwalificeren OVAR
- Wederrechtelijkheid & verwijtbaarheid = elementen
, Wederrechtelijk als bestanddeel (i.p.v. element) = wederrechtelijkheid wordt opgenomen in
de delictsomschrijving
- Vrijspraak wanneer een gedraging niet wederrechtelijk was i.p.v. OVAR
2 soorten delicten:
- Misdrijven = bevat de meest ernstige feiten
o Boek 2
- Overtredingen = bevat de minst ernstige feiten
o Boek 3
Verschillen tussen misdrijven en overtredingen:
- Procesrechtelijk absolute competentie = welk soort rechter is bevoegd?
- Materieelrechtelijk poging en medeplichtigheid zijn alleen strafbaar bij misdrijven
en niet bij overtredingen
- Toepassing dwangmiddelen veel alleen bij misdrijven
Formele delicten = een handeling, een specifiek omschreven activiteit dat strafbaar is gesteld
- VB: drugshandel
Materiële delicten (gevolgsdelicten) = het veroorzaken van een gevolg is strafbaar gesteld
- De intreding van het gevolg is hier van belang
o De handeling die ertoe leidde dus niet!
- VB: doodslag
Commissiedelict = feiten die een actief handelen veronderstellen
Omissiedelict = feit wordt gepleegd door een nalaten
- Er moet wel duidelijk zijn wie dan wel had moeten handelen en hoe art. 450 Sr
- Oneigenlijk omissiedelict = het delict staat in de wet geformuleerd als een
commissiedelict, maar wordt gepleegd door een nalaten (doodslag door
verwaarlozing)
Bijzondere strafbepaling = delictsomschrijvingen die voortbouwen op andere
delictsomschrijvingen
- Bevat vaak een extra bestanddeel dat ofwel strafverzwarend of strafverlichtend
werkt ten opzichte van het gronddelict
o Gekwalificeerd delict = bijzondere strafbepaling met een strafverzwarend
bestanddeel
o Geprivilegieerd delict = bijzondere strafbepaling met een strafverlichtend
bestanddeel
Causaliteit = de leer van oorzaak en gevolg
- Relatie tussen twee gebeurtenissen causaal/oorzakelijk verband
o Externe factoren
o Meerdere oorzaken
o Medeveroorzaking
o Later opgetreden omstandigheden
Carmen Faber (268773)
2021-2022
Week 1 H1, 2, 11 & 16
HOOFDSTUK 1
OM (OvJ) verantwoordelijk voor vervolgen verdachte stuurt dagvaarding
Eigenrichting = het recht in eigen handen nemen
Schadevergoeding binnen strafrechtelijk systeem
- Of civielrechtelijk dagvaarden om schade te verhalen
2 doelen van straffen:
- Vergelding = leedtoevoeging ter morele genoegdoening
- Preventie = daders willen afschrikken (geen straf willen krijgen)
o Generale preventie = potentiële daders afschrikken
o Speciale preventie = recidive voorkomen
Materieel strafrecht de grenzen van strafrechtelijk aansprakelijkheid
- Strafbepalingen
- Uitsluiting en uitbreiding van strafbaarheid
- Wetboek van Strafrecht
Formeel strafrecht (strafvordering/strafprocesrecht) welke regels moeten worden
gevolgd wanneer een norm van het materiële strafrecht is overtreden
- Wetboek van strafvordering
Sanctierecht heeft betrekking op de voorwaarden waaronder bepaalde straffen mogen
worden opgelegd en ten uitvoer gelegd
- WvS & WvSv
Wet in formele zin = wet die tot stand is gekomen in samenwerking tussen de regering en de
Staten-Generaal
Wet in materiële zin = de betreffende wet bevat algemene, burgerbindende regels
Commune strafrecht = het algemene deel van het strafrecht dat in wetboeken (wetten van
strafrecht en strafprocesrecht) is opgenomen
Bijzondere strafrecht = bijzondere strafwetten (strafbepalingen uit bv wegenverkeerswet,
wet wapens en munitie en opiumwet)
Wetboek van strafrecht:
, - Boek 1 algemene leerstukken
- Boek 2 & 3 strafbepalingen
o Boek 2 misdrijven
o Boek 3 overtredingen
Wetboek van strafvordering:
- Boek 1 algemene bepalingen
- Boek 2 vervolgingsbeslissing & berechting
- Boek 3 rechtsmiddelen
- Boek 6 tenuitvoerlegging
Internationaal recht = recht dat tussen staten geldt
Supranationaalrechtelijk = internationale organisatie legt regels op waar de lidstaten van de
organisatie zich aan moeten houden
- Strafbepalingen doorvoeren
HOOFDSTUK 2
Strafbepaling = delictsomschrijving + kwalificatieaanduiding + strafbedreiging
- Delictsomschrijving = welke ongewenst gedraging heeft de wetgever strafbaar willen
stellen?
- Kwalificatieaanduiding = hoe moet de gedraging in juridisch opzicht worden
benoemd?
o Kan ook als verbod worden geformuleerd
- Strafbedreiging = welk soort straf mag worden opgelegd en wat is de max hierbij?
Strafbaar feit = een menselijke gedraging die binnen de grenzen van een delictsomschrijving
valt, die wederrechtelijk is en aan schuld te wijten.
Vierlagenmodel:
1. Menselijke gedraging (MG)
a. Gedraging moet verricht zijn door een mens
i. Natuurlijke personen & rechtspersonen
b. Gedraging = actief optreden (geen gedachten)
i. Nalaten van handelen
c. Wordt vastgelegd in de tenlastelegging
i. Kan het tenlastegelegde bewezen worden verklaard?
2. Wettelijke delictsomschrijving (DO)
a. Gedragingen zijn pas strafbaar als zij in de wet terug te vinden zijn
i. Interpretatieproblemen interpretatiemethoden bij het maken van
de vertaalslag van een feitelijke gedraging naar een juridische duiding
b. Kwalificatie = de bewezenverklaarde feitelijke gedraging uit de tenlastelegging
wordt juridisch benoemd
i. Welk strafbaar feit levert het bewezen verklaarde volgens de wet op?
3. Wederrechtelijkheid (W)
a. In strijd met het recht is de daad gerechtvaardigd?
, b. Rechtvaardigingsgronden grond om aan te nemen dat de gedraging niet
wederrechtelijk was
4. Schuld (V verwijtbaarheid)
a. Men kan van iemand in redelijkheid vergen dat hij/zij zich anders hoorde te
gedragen dan hij deed.
i. Er was een reëel gedragsalternatief dan het overtreden van de wet
b. Schulduitsluitingsgronden het vervullen van de delictsomschrijving is niet
verwijtbaar
Bewezen verklaren = de rechtbank beraadslaagt op den grondslag der tenlastelegging en
naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting over de vraag of bewezen is dat het
feit door de verdachte is begaan.
Vrijspraak tenlastelegging kan niet bewezen worden verklaard
OVAR (ontslag van alle rechtsvervolging) de tenlastelegging kan bewezen worden
verklaard, maar 1) het bewezenverklaarde kan niet worden gekwalificeerd, 2) er is sprake
van een rechtvaardigingsgrond of 3) er is sprake van een schulduitsluitingsgrond.
Legaliteitsbeginsel = geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan voorafgegane
wettelijke strafbepaling.
- Strafbepalingen moeten in geschreven recht terug te vinden zijn
- Noodzaak kwalificatie
- Verbod van terugwerkende kracht = gedrag is pas strafbaar als het ten tijde van het
begaan van het feit in de wet strafbaar is gesteld
- Bevordert rechtszekerheid omschrijving van wettelijke strafbepalingen moeten
voldoende helder omschreven zijn
o Uit de delictsomschrijving moet duidelijk blijken wat precies verboden is
zodat burgers hun gedrag daarop kunnen afstemmen voorkomt willekeur
en machtsmisbruik
Interpretatiemethoden:
- Wetshistorische interpretatie = er wordt gekeken naar de
totstandkomingsgeschiedenis van de bepaling
- Grammaticale interpretatie = inhoud wet wordt bepaald aan de hand van de
taalkundige betekenis van de woorden in de betreffende bepaling
- Systematische interpretatie = de wet wordt uitgelegd aan de hand van de
systematiek van de wet
- Teleologische interpretatie = er wordt gekeken naar het doel van de wetgever
Strafbaar feit 4 componenten
- Menselijke gedraging
- Delictsomschrijving = bestanddelen
o Alle bestanddelen moeten in de tenlastelegging worden opgenomen
anders probleem met kwalificeren OVAR
- Wederrechtelijkheid & verwijtbaarheid = elementen
, Wederrechtelijk als bestanddeel (i.p.v. element) = wederrechtelijkheid wordt opgenomen in
de delictsomschrijving
- Vrijspraak wanneer een gedraging niet wederrechtelijk was i.p.v. OVAR
2 soorten delicten:
- Misdrijven = bevat de meest ernstige feiten
o Boek 2
- Overtredingen = bevat de minst ernstige feiten
o Boek 3
Verschillen tussen misdrijven en overtredingen:
- Procesrechtelijk absolute competentie = welk soort rechter is bevoegd?
- Materieelrechtelijk poging en medeplichtigheid zijn alleen strafbaar bij misdrijven
en niet bij overtredingen
- Toepassing dwangmiddelen veel alleen bij misdrijven
Formele delicten = een handeling, een specifiek omschreven activiteit dat strafbaar is gesteld
- VB: drugshandel
Materiële delicten (gevolgsdelicten) = het veroorzaken van een gevolg is strafbaar gesteld
- De intreding van het gevolg is hier van belang
o De handeling die ertoe leidde dus niet!
- VB: doodslag
Commissiedelict = feiten die een actief handelen veronderstellen
Omissiedelict = feit wordt gepleegd door een nalaten
- Er moet wel duidelijk zijn wie dan wel had moeten handelen en hoe art. 450 Sr
- Oneigenlijk omissiedelict = het delict staat in de wet geformuleerd als een
commissiedelict, maar wordt gepleegd door een nalaten (doodslag door
verwaarlozing)
Bijzondere strafbepaling = delictsomschrijvingen die voortbouwen op andere
delictsomschrijvingen
- Bevat vaak een extra bestanddeel dat ofwel strafverzwarend of strafverlichtend
werkt ten opzichte van het gronddelict
o Gekwalificeerd delict = bijzondere strafbepaling met een strafverzwarend
bestanddeel
o Geprivilegieerd delict = bijzondere strafbepaling met een strafverlichtend
bestanddeel
Causaliteit = de leer van oorzaak en gevolg
- Relatie tussen twee gebeurtenissen causaal/oorzakelijk verband
o Externe factoren
o Meerdere oorzaken
o Medeveroorzaking
o Later opgetreden omstandigheden
