Samenvatting Kennistoets 2.1 Verpleegkundige zorg (VZ) + Communicatie & Gedrag (C&G)

VZ 2.1 Vitale functies
Vitale functies: ademhaling, temperatuur, polsslag en bloeddruk

Ademhaling
1) Frequentie en diepte
4 kwaliteiten van de ademhaling
1. frequentie: hoe groot is het aantal in- en uitademingen per minuut
2. diepte: oppervlakkige of diepe ademhaling
3. regelmaat: regelmatig of niet
4. ademhalingspatronen: terugkerend patroon of niet?

Langzame ademhaling zonder benauwdheid is prima
Snelle ademhaling zonder benauwdheid
 Bij opwinding
 Bij hogere temperatuur
 Als diep ademhalen pijnlijk is: gebroken rib/longvliesontsteking

Normale ademfrequentie
 Volwassenen 15-17 keer per minuut
 Tieners 12-20 keer per minuut
 Kinderen (2-12 jaar) 20-30 keer per minuut
 Zuigelingen 30-50 keer per minuut

Rust: oppervlakkige ademhaling
Inspanning: diepe ademhaling

Inspiratie = inademing, expiratie = uitademing

Terminologie voor ademhalingspatronen
 Apneu: afwezigheid ademhaling
 Dyspneu: benauwdheid (moeite met ademhaling, kortademig)
 Hyperventilatie: overademhaling (langdurig te diep ademhalen)
 Kussmaul: zeer diepe, ononderbroken regelmatige ademhaling (bij
ernstig ontregelde diabetes)
 Cheyne-stokes: diepte ademhaling neemt toe, dan af, stopt dan
even (bij verminderde pompfunctie hart, slagaderverkalking
hersenen en stervende patienten
 Zuchtende ademhaling: regelmatige ademhaling met af en toe een
zucht (bij kinderen normaal, v. hersenvliesontsteking of
hersenbeschadiging)
 Happende ademhaling/gasping: diepe inademing waarbij alle
hulpademhalingsspieren aangespannen worden, hoofd achterover
onderkaak zakt naar beneden, mond staat open (bij stervende
patienten of mensen die na ademhalingsstilstand ineens weer gaan
ademen
 Atactische ademhaling: volledig onregelmatig qua diepte en
frequentie (bij slaapmiddel vergiftiging, hersentumor en ontwaken
uit narcose)

,2) Geluid, geur en huidskleur
Normaal: zacht geruis
Stridor: piepend geluid
 inspiratoir = hoog, expiratoir = laag
Hoesten: krachtig uitademen bij een plotseling geopende stemspleet
Hik: plotselinge samentrekking middenrif waarbij stemspleet plotseling
sluit

Normaal geurloos
Foetor ex ore: slechte adem (bijv. slechte gebitsverzorging)
Alcohol-, niervergiftiging, levercirrose en pussende processen in de
longen, acetongeur bij ontregelde diabetes

Veel zuurstof: rood bloed, weinig zuurstof: donkerrood/blauw
Cyanose: blauwe verkleuring van de slijmvliezen
Centrale cyanose: zuurstofarm bloed wordt in aorta gepompt > blauwe
lippen, tong, nagelbed en oren
Perifere cyanose: veel zuurstof uit bloed gehaald omdat het langzaam
door weefsels stroomt > blauwe vingers, tenen en neuspunt

Meetinstrumenten: polsteller, secondewijzer klok/horloge, stopwatch

Circulatie/bloedsomloop: voorziet weefsels van zuurstof en
voedingsstoffen en afvoer van afvalstoffen en koolzuur

4 kwaliteiten van de pols
1) frequentie: aantal slagen per minuut
2) regelmaat: ja of nee
3) gelijkmatigheid: gelijk gevuld
4) kracht: heftig of niet

Polsfrequentie
Rust: 60-100 slagen per minuut
Ouderen: Ongeveer 60 slagen per minuut
Pasgeborene: 120 per minuut
Vanaf 3 jaar: 100 per minuut

Tachycardie: > 100 slagen per minuut
Bradycardie: < 50 slagen per minuut

Stress, koorts, inspanning zorgen voor hogere pols

Regulair: regelmatige pols
Irregulair: onregelmatige pols
Inequale pols: vulling is ongelijk
Equale pols: vulling is gelijk

,Plaatsen om hartslag te bepalen
1) arteria radialis: pols
2) arteria temporalis: lap
3) arteria femoralis: lies
4) arteria brachialis: binnenkant elleboog
5) arteria carotis: hals

Polsslag opnemen 15 seconden lang, eerste slag is nul, vermenigvuldigen
met 4

Bloeddruk meten (tensie)
RR = Riva Rocci > vaak achter gemeten bloeddrukwaarden, staat voor
methode die gebruikt is

Systolische druk: bovendruk
Diastolische druk: onderdruk

Hulpmiddelen bloeddruk meten
 Kwikbloeddrukmeters
 Digitale bloeddrukmeters
 Monometer bloeddrukmeters
 Continue registratie (IC)
 Elektronische bloeddrukmeters/automatische digitale
bloeddrukmeters

Gemeten waarden worden uitgedrukt in millimeter kwik of mmHg.
Bijv. 125/80 mmHg > 125 = bovendruk, 80 = onderdruk

Gemiddelde bloeddruk
 Ouderen (80+) 160/90 mmHg
 Volwassenen 120/80 mmHg
 Kinderen 110/60 mmHg
 Baby’s 90/60 mmHg

Hypertensie: hoge bloeddruk
Hypotensie: lage bloeddruk

Meten bloeddruk RR
Manchet oppompen tot je geen geluid meer hoort, leeg laten lopen. Eerste
geluid = bovendruk. Eerste moment geen geluid meer = onderdruk

Lichaamstemperatuur
Afwijkende lichaamstemperatuur door omgeving, tijdstip dag,
lichaamsactiviteit

Oorzaken verhoogde lichaamstemperatuur
 Lichaam kan niet alle warmte kwijt (bijv. door veel dekens)
 Ziekte
 Temperatuurregulatiecentrum is hoger afgesteld

,