Recht en Kinderrechten
HC 1 01-09-2025
Geheel van alle rechtsregels: wat wel en wat niet mag, ‘hoe dingen geregeld zijn’
Rechtsbronnen:
1. Internationale verdragen (afspraken die we hebben gemaakt met andere landen)
EVRM, IVRK
2. Wetten: burgerlijk wetboek, jeugdwet
3. Jurisprudentie: rechtsregels in uitspraken van rechters
4. Gewoonte: wordt vaak wet, iets wat we normaal vinden in de maatschappij (soort
ongeschreven regels)
● Jeugdwet: gemeente verantwoordelijk voor de jeugdzorg, preventie
● Samenplaatsing van broers en zussen, afbouw gesloten jeugdzorg
1. Richtlijnen van bv. jeugdprofessionals zijn praktische uitvoering van wetten
● Beroepscode sociaal werk
● Richtlijnen in de Jeugdzorg: Privacy, Uithuisplaatsing, Kindermishandeling
Maar wat is dan Jeugdrecht?
Welke rechtsgebieden zijn er:
1. Privaatrechten: alles waar burgers bij betrokken zijn (alimentatie, echtscheiding)
2. Strafrecht: regelt alle strafbare gedraging, vanaf 12 jaar voor de jeugd
3. Bestuursrecht: hoe Nederland bestuurd wordt
4. Staatsrecht: hoe de Staat geregeld is
5. Jeugdrecht: Geen apart rechtsgebied, maar het geheel van rechtsregels dat de
positie van jeugdigen regelt
Formeel recht: proces recht
Materieel recht en Formeel recht
● Materieel: inhoudelijk regels, alle rechten en plichten, bv over omgang en onderwijs
● Formeel: regelt het materieel recht, regelt het rechtsproces, het procesrecht
Procesrecht:
● Procedures rondom besluiten jeugdhulp: algemene wet bestuursrecht (bezwaar bij
de gemeente en in beroep bij de kinderrechter)
● Civiele zaken: Verzoekschrift, rechter —> beschikking (uitspraak van de rechter) (bv:
kinderen terug in huis plaatsen)
● Strafzaken (jeugdstrafrecht) : dagvaarding, rechter —> vonnis (Jeugdige wordt
gedagvaard en moet bij de kinderrechter komen)
,Welke rechter is bevoegd?
● 1e aanleg (laagste rechter): rechtbank > kinderrechter, kantonrechter, politierechter
● Als ze het niet mee eens zijn met de rechter dan kunnen ze in Hoger Beroep bij Hof,
Cassatie bij Hoge Raad
Kinderrechten:
Basis van wetten: (en beleid en praktijk) op gebied van Jeugdrecht
● Rond 1900 1e wetten van ter bescherming van kinderen (1901= in Nederland de
Kinderwetten)
● Mensen- en kinderrechten namen vlucht na WOII, oprichting VN
● Kinderrechtenverdrag 1989 (in NLD sinds 1995) met 54 artikelen
Bijvoorbeeld: Ook aan kinderen werden mensenrechten toegekend EN iedere 5 jaar wordt
getoetst of VN-Verdragsstaten zich houden aan IVRK
4 Basisbeginselen, algemene bepalingen/principes, gelden voor iedereen:
● Artikel 2 Non-discriminatie, het gelijkheidsbeginsel, Wetten gelden voor IEDER kind
● Artikel 3 Belang van het kind
● Artikel 6 Recht op (over)leven en ontwikkeling
● Artikel 12 Participatie/ hoorrecht
3 Functies Kinderrechtenverdrag
1. Juridisch middel: In rechtszaken beroep op kinderrechten
Art. 9: kinderen horen thuis op te groeien, recht op omgang,
1. Sociaal-politiek: Plicht voor overheid en doorwerking in beleid
Kinderrechten zijn onderdeel van de Richtlijnen over Jeugd, van Beleidsplannen, van
verkiezingsprogamma’s
1. Pedagogische boodschap: voor opvoeders/professionals
Hoe ga je om met kinderen in je land? Wat is belangrijk voor jeugdigen om veilig op te
groeien?
Belang van het Kind
● De wet is soms zwart/wit, soms grijs
● Jeugdrecht (grijze term): belang van het kind moet worden ingevuld
Best Interest of the Child Model = BIC- model
Jeugdzorg in Kinderrechtenperspectief:
● Artikel 2 Alle rechten gelden voor alle kinderen
, ● Artikel 9 Kinderen horen in beginsel thuis op te groeien, recht op omgang
● Artikel 12 Participatie: Kinderen betrekken bij besluiten, wijs hen op de rechten
● Artikel 5 en 18 Ouders eerst verantwoordelijk, overheid helpt indien nodig
● Artikel 19 Bescherming tegen kindermishandeling
● Artikel 20 Kinderen in gezinnen, netwerk-pleegzorg
● Artikel 28 Recht op goed onderwijs
● Artikel 37 Kinderen in gevangenissen alleen als laatste redmiddel
● Artikel 39 Bijzondere zorg aan slachtoffers
● Artikel 40 Jeugdstrafrecht vanaf 12 jaar
Hoe doet Nederland het?
● Kinderrechtencomite in Genève houdt toezicht op naleving IVRK
● Eens per 5 jaar rapporteert Nederland over stand van zaken
Schaduw rapportages NGO’s, zoals Unicef
Sessies bij VN, volgende is gepland begin 2027
● Concluding Observations VN Comité in Nederland
Ouderschap & gezag jeugdwet
HC 2 02-09-2025
Wettelijk kader; Familierecht en staat in het Burgerlijk Wetboek I
● zaken die gaan over familie recht (bv: echtscheiding, gezag, omgang, alimentatie…)
Juridisch ouderschap
● Een juridisch ouder geeft kind rechten mee, en krigt zelf ook rechten en plichten (bv:
naamrecht, erfrecht)
Gezag: is de allersterkste vorm
● Formele zeggenschap over een kind; beslissingsbevoegdheid
● Volgens de wet verantwoordelijk voor kind, wettelijke vertegenwoordiger (Bv:
toestemming geven voor de jeugdhulp)
Wetgever gaat mee met z’n tijd (gewoonterecht)
BV: Ook mannen kunnen trouwen en kinderen krijgen
Juridisch ouderschap
● Juridische moeder= ‘Uit wie het kind geboren is”. Sterkste wettelijke positie, is er
altijd volgens de wet
HC 1 01-09-2025
Geheel van alle rechtsregels: wat wel en wat niet mag, ‘hoe dingen geregeld zijn’
Rechtsbronnen:
1. Internationale verdragen (afspraken die we hebben gemaakt met andere landen)
EVRM, IVRK
2. Wetten: burgerlijk wetboek, jeugdwet
3. Jurisprudentie: rechtsregels in uitspraken van rechters
4. Gewoonte: wordt vaak wet, iets wat we normaal vinden in de maatschappij (soort
ongeschreven regels)
● Jeugdwet: gemeente verantwoordelijk voor de jeugdzorg, preventie
● Samenplaatsing van broers en zussen, afbouw gesloten jeugdzorg
1. Richtlijnen van bv. jeugdprofessionals zijn praktische uitvoering van wetten
● Beroepscode sociaal werk
● Richtlijnen in de Jeugdzorg: Privacy, Uithuisplaatsing, Kindermishandeling
Maar wat is dan Jeugdrecht?
Welke rechtsgebieden zijn er:
1. Privaatrechten: alles waar burgers bij betrokken zijn (alimentatie, echtscheiding)
2. Strafrecht: regelt alle strafbare gedraging, vanaf 12 jaar voor de jeugd
3. Bestuursrecht: hoe Nederland bestuurd wordt
4. Staatsrecht: hoe de Staat geregeld is
5. Jeugdrecht: Geen apart rechtsgebied, maar het geheel van rechtsregels dat de
positie van jeugdigen regelt
Formeel recht: proces recht
Materieel recht en Formeel recht
● Materieel: inhoudelijk regels, alle rechten en plichten, bv over omgang en onderwijs
● Formeel: regelt het materieel recht, regelt het rechtsproces, het procesrecht
Procesrecht:
● Procedures rondom besluiten jeugdhulp: algemene wet bestuursrecht (bezwaar bij
de gemeente en in beroep bij de kinderrechter)
● Civiele zaken: Verzoekschrift, rechter —> beschikking (uitspraak van de rechter) (bv:
kinderen terug in huis plaatsen)
● Strafzaken (jeugdstrafrecht) : dagvaarding, rechter —> vonnis (Jeugdige wordt
gedagvaard en moet bij de kinderrechter komen)
,Welke rechter is bevoegd?
● 1e aanleg (laagste rechter): rechtbank > kinderrechter, kantonrechter, politierechter
● Als ze het niet mee eens zijn met de rechter dan kunnen ze in Hoger Beroep bij Hof,
Cassatie bij Hoge Raad
Kinderrechten:
Basis van wetten: (en beleid en praktijk) op gebied van Jeugdrecht
● Rond 1900 1e wetten van ter bescherming van kinderen (1901= in Nederland de
Kinderwetten)
● Mensen- en kinderrechten namen vlucht na WOII, oprichting VN
● Kinderrechtenverdrag 1989 (in NLD sinds 1995) met 54 artikelen
Bijvoorbeeld: Ook aan kinderen werden mensenrechten toegekend EN iedere 5 jaar wordt
getoetst of VN-Verdragsstaten zich houden aan IVRK
4 Basisbeginselen, algemene bepalingen/principes, gelden voor iedereen:
● Artikel 2 Non-discriminatie, het gelijkheidsbeginsel, Wetten gelden voor IEDER kind
● Artikel 3 Belang van het kind
● Artikel 6 Recht op (over)leven en ontwikkeling
● Artikel 12 Participatie/ hoorrecht
3 Functies Kinderrechtenverdrag
1. Juridisch middel: In rechtszaken beroep op kinderrechten
Art. 9: kinderen horen thuis op te groeien, recht op omgang,
1. Sociaal-politiek: Plicht voor overheid en doorwerking in beleid
Kinderrechten zijn onderdeel van de Richtlijnen over Jeugd, van Beleidsplannen, van
verkiezingsprogamma’s
1. Pedagogische boodschap: voor opvoeders/professionals
Hoe ga je om met kinderen in je land? Wat is belangrijk voor jeugdigen om veilig op te
groeien?
Belang van het Kind
● De wet is soms zwart/wit, soms grijs
● Jeugdrecht (grijze term): belang van het kind moet worden ingevuld
Best Interest of the Child Model = BIC- model
Jeugdzorg in Kinderrechtenperspectief:
● Artikel 2 Alle rechten gelden voor alle kinderen
, ● Artikel 9 Kinderen horen in beginsel thuis op te groeien, recht op omgang
● Artikel 12 Participatie: Kinderen betrekken bij besluiten, wijs hen op de rechten
● Artikel 5 en 18 Ouders eerst verantwoordelijk, overheid helpt indien nodig
● Artikel 19 Bescherming tegen kindermishandeling
● Artikel 20 Kinderen in gezinnen, netwerk-pleegzorg
● Artikel 28 Recht op goed onderwijs
● Artikel 37 Kinderen in gevangenissen alleen als laatste redmiddel
● Artikel 39 Bijzondere zorg aan slachtoffers
● Artikel 40 Jeugdstrafrecht vanaf 12 jaar
Hoe doet Nederland het?
● Kinderrechtencomite in Genève houdt toezicht op naleving IVRK
● Eens per 5 jaar rapporteert Nederland over stand van zaken
Schaduw rapportages NGO’s, zoals Unicef
Sessies bij VN, volgende is gepland begin 2027
● Concluding Observations VN Comité in Nederland
Ouderschap & gezag jeugdwet
HC 2 02-09-2025
Wettelijk kader; Familierecht en staat in het Burgerlijk Wetboek I
● zaken die gaan over familie recht (bv: echtscheiding, gezag, omgang, alimentatie…)
Juridisch ouderschap
● Een juridisch ouder geeft kind rechten mee, en krigt zelf ook rechten en plichten (bv:
naamrecht, erfrecht)
Gezag: is de allersterkste vorm
● Formele zeggenschap over een kind; beslissingsbevoegdheid
● Volgens de wet verantwoordelijk voor kind, wettelijke vertegenwoordiger (Bv:
toestemming geven voor de jeugdhulp)
Wetgever gaat mee met z’n tijd (gewoonterecht)
BV: Ook mannen kunnen trouwen en kinderen krijgen
Juridisch ouderschap
● Juridische moeder= ‘Uit wie het kind geboren is”. Sterkste wettelijke positie, is er
altijd volgens de wet
