4.1. Hechten – Literatuur
Inhoudsopgave
Van der Horst et al. (2024) Hechten......................................................................................................................3
H1: Inleiding en basis..............................................................................................................................................3
De trap van menselijke emoties, relaties en ontwikkeling...................................................................................5
H2: Geschiedenis van de gehechtheidstheorie......................................................................................................7
H3 - Lost in Translation? Kernbegrippen uit de Gehechtheidstheorie............................................................12
H9. Paradox in de Jeugdhulpverlening: Continuïteit versus Onveiligheid.....................................................18
H4 Kritische vragen over de veronderstelde universaliteit van de gehechtheidstheorie................................21
H7: Kwaliteit van de gehechtheidsrelatie tussen moeder en kind bij ernstige psychiatrische problematiek
.................................................................................................................................................................................24
Duschinsky et al. (2024)........................................................................................................................................28
H1: Ethologisch-evolutionaire gehechtheidstheorie (Bowlby)..........................................................................28
4 wetenschappelijke tradities.............................................................................................................................28
Bowlby’s gehechtheidstheorie............................................................................................................................32
Kernpunten van Bowlby’s definitie (1980, Loss)...............................................................................................33
H2: De normatieve principes van de hechtingstheorie......................................................................................35
Kernidee van Bowlby’s werk..............................................................................................................................35
Ontwikkeling van hechting.................................................................................................................................36
H3 individual differences in infant attachment patterns van Ainsworth.........................................................37
Achtergrond van Ainsworths onderzoek............................................................................................................37
De Strange Situation Procedure (SSP)..............................................................................................................38
Context en kritiek...............................................................................................................................................40
H4: Disorganized Attachment en Hechting na de Vroege Jaren......................................................................42
Hechting als gedragsysteem...............................................................................................................................42
Ontwikkeling en verandering.............................................................................................................................43
Madigan et al. (2023) “The First 20,000 Strange Situation Procedures: A Meta-Analytic Review”............46
Meta-analyse van 20.720 dyaden uit 285 studies..............................................................................................46
Belangrijkste bevindingen..................................................................................................................................47
Belangrijkste trends en moderatoren................................................................................................................49
Doel van de huidige studie.................................................................................................................................50
Methode..............................................................................................................................................................50
Resultaten...........................................................................................................................................................52
Discussie............................................................................................................................................................53
, Belangrijkste moderatoren (factoren die hechtingsverdeling beïnvloeden)......................................................54
Onderzochte factoren.........................................................................................................................................55
Regionale verschillen.........................................................................................................................................56
Beperkingen van de studie.................................................................................................................................57
Toekomstig onderzoek en aanbevelingen......................................................................................................57
Conclusie.......................................................................................................................................................57
Madigan et al. (2024) Ouderlijke Sensitiviteit en Kindhechting – Meta-analyse............................................58
Mesman & Emmen (2021): Culturele perspectieven op opvoeding.................................................................74
,Van der Horst et al. (2024) Hechten
H1: Inleiding en basis
Balans tussen verbondenheid en autonomie
Kernidee: Het vinden van een evenwicht tussen verbondenheid met
anderen en autonomie (zelfstandigheid) is cruciaal voor de ontwikkeling
van kinderen, jongeren én volwassenen.
Toepassing: Deze balans speelt een rol in:
o De ontwikkeling van kinderen,
o Het aangaan van intieme relaties,
o Het leren omgaan met emoties.
Psychologische stromingen: Veel stromingen beschrijven dit
spanningsveld. Freud maakte al onderscheid tussen libido
(verbondenheid/levensdrift) en agressie (autonomie/zelfhandhaving).
Ontwikkeling in de kindertijd
Eenkennigheidsfase (eind 1e levensjaar):
o Kinderen richten zich meer op één specifieke verzorger.
o Via vraagkijken (social referencing) leren ze sociale situaties
inschatten.
Veilige basis & veilige haven:
o De opvoeder fungeert als:
Veilige basis → om te verkennen en leren.
Veilige haven → om steun te zoeken bij spanning.
o Dit kan leiden tot een veilige gehechtheidsrelatie.
Intern werkmodel:
o Vroege ervaringen met verzorgers worden geïnternaliseerd.
o Hierin liggen verwachtingen over anderen en overtuigingen over
het eigen zelfbeeld vast.
Emotieregulatie en sociale interactie
Dyadische regulatie:
o Emoties reguleren gebeurt niet alleen individueel, maar ook in
interactie met anderen.
o Dit komt voort uit de gehechtheidstheorie.
Levenslang relevant:
o Niet alleen bij kinderen, maar ook bij volwassenen in hechte
relaties (partner, vrienden) en bredere sociale netwerken.
, Invloed van gehechtheidstheorie
De gehechtheidstheorie benadrukt dat verbondenheid en
autonomie universele menselijke behoeften zijn.
Ze vormt nog steeds een belangrijk kader in het hedendaagse denken
over relaties en emoties.
In het kort: De ontwikkeling van kinderen en volwassenen draait
voortdurend om het vinden van een balans tussen verbondenheid en
autonomie. Gehechtheidsrelaties in de kindertijd leggen de basis voor hoe
mensen later omgaan met emoties, relaties en hun eigen zelfbeeld.
Inhoudsopgave
Van der Horst et al. (2024) Hechten......................................................................................................................3
H1: Inleiding en basis..............................................................................................................................................3
De trap van menselijke emoties, relaties en ontwikkeling...................................................................................5
H2: Geschiedenis van de gehechtheidstheorie......................................................................................................7
H3 - Lost in Translation? Kernbegrippen uit de Gehechtheidstheorie............................................................12
H9. Paradox in de Jeugdhulpverlening: Continuïteit versus Onveiligheid.....................................................18
H4 Kritische vragen over de veronderstelde universaliteit van de gehechtheidstheorie................................21
H7: Kwaliteit van de gehechtheidsrelatie tussen moeder en kind bij ernstige psychiatrische problematiek
.................................................................................................................................................................................24
Duschinsky et al. (2024)........................................................................................................................................28
H1: Ethologisch-evolutionaire gehechtheidstheorie (Bowlby)..........................................................................28
4 wetenschappelijke tradities.............................................................................................................................28
Bowlby’s gehechtheidstheorie............................................................................................................................32
Kernpunten van Bowlby’s definitie (1980, Loss)...............................................................................................33
H2: De normatieve principes van de hechtingstheorie......................................................................................35
Kernidee van Bowlby’s werk..............................................................................................................................35
Ontwikkeling van hechting.................................................................................................................................36
H3 individual differences in infant attachment patterns van Ainsworth.........................................................37
Achtergrond van Ainsworths onderzoek............................................................................................................37
De Strange Situation Procedure (SSP)..............................................................................................................38
Context en kritiek...............................................................................................................................................40
H4: Disorganized Attachment en Hechting na de Vroege Jaren......................................................................42
Hechting als gedragsysteem...............................................................................................................................42
Ontwikkeling en verandering.............................................................................................................................43
Madigan et al. (2023) “The First 20,000 Strange Situation Procedures: A Meta-Analytic Review”............46
Meta-analyse van 20.720 dyaden uit 285 studies..............................................................................................46
Belangrijkste bevindingen..................................................................................................................................47
Belangrijkste trends en moderatoren................................................................................................................49
Doel van de huidige studie.................................................................................................................................50
Methode..............................................................................................................................................................50
Resultaten...........................................................................................................................................................52
Discussie............................................................................................................................................................53
, Belangrijkste moderatoren (factoren die hechtingsverdeling beïnvloeden)......................................................54
Onderzochte factoren.........................................................................................................................................55
Regionale verschillen.........................................................................................................................................56
Beperkingen van de studie.................................................................................................................................57
Toekomstig onderzoek en aanbevelingen......................................................................................................57
Conclusie.......................................................................................................................................................57
Madigan et al. (2024) Ouderlijke Sensitiviteit en Kindhechting – Meta-analyse............................................58
Mesman & Emmen (2021): Culturele perspectieven op opvoeding.................................................................74
,Van der Horst et al. (2024) Hechten
H1: Inleiding en basis
Balans tussen verbondenheid en autonomie
Kernidee: Het vinden van een evenwicht tussen verbondenheid met
anderen en autonomie (zelfstandigheid) is cruciaal voor de ontwikkeling
van kinderen, jongeren én volwassenen.
Toepassing: Deze balans speelt een rol in:
o De ontwikkeling van kinderen,
o Het aangaan van intieme relaties,
o Het leren omgaan met emoties.
Psychologische stromingen: Veel stromingen beschrijven dit
spanningsveld. Freud maakte al onderscheid tussen libido
(verbondenheid/levensdrift) en agressie (autonomie/zelfhandhaving).
Ontwikkeling in de kindertijd
Eenkennigheidsfase (eind 1e levensjaar):
o Kinderen richten zich meer op één specifieke verzorger.
o Via vraagkijken (social referencing) leren ze sociale situaties
inschatten.
Veilige basis & veilige haven:
o De opvoeder fungeert als:
Veilige basis → om te verkennen en leren.
Veilige haven → om steun te zoeken bij spanning.
o Dit kan leiden tot een veilige gehechtheidsrelatie.
Intern werkmodel:
o Vroege ervaringen met verzorgers worden geïnternaliseerd.
o Hierin liggen verwachtingen over anderen en overtuigingen over
het eigen zelfbeeld vast.
Emotieregulatie en sociale interactie
Dyadische regulatie:
o Emoties reguleren gebeurt niet alleen individueel, maar ook in
interactie met anderen.
o Dit komt voort uit de gehechtheidstheorie.
Levenslang relevant:
o Niet alleen bij kinderen, maar ook bij volwassenen in hechte
relaties (partner, vrienden) en bredere sociale netwerken.
, Invloed van gehechtheidstheorie
De gehechtheidstheorie benadrukt dat verbondenheid en
autonomie universele menselijke behoeften zijn.
Ze vormt nog steeds een belangrijk kader in het hedendaagse denken
over relaties en emoties.
In het kort: De ontwikkeling van kinderen en volwassenen draait
voortdurend om het vinden van een balans tussen verbondenheid en
autonomie. Gehechtheidsrelaties in de kindertijd leggen de basis voor hoe
mensen later omgaan met emoties, relaties en hun eigen zelfbeeld.
