Inhoudsopgave
PROI Les 1: Hoofdstuk 1 t/m 3........................................................................................................................ 2
Aantekeningen aan de hand van ingesproken powerpoint..................................................................................2
Aantekeningen online college Joris en Rachel:...................................................................................................14
Casus de Hema...................................................................................................................................................14
PROI les 2 – Hoofdstuk 4 en 5....................................................................................................................... 18
Aantekeningen aan de hand van de ingesproken PowerPoint...........................................................................18
PROI les 2 – Hoofdstuk 6 en 7....................................................................................................................... 25
Aantekeningen aan de hand van de ingesproken powerpoint...........................................................................25
Aantekeningen online college Joris en Rachel....................................................................................................33
Casus FM Haaglanden........................................................................................................................................36
PROI les 3 – Hoofdstuk 8.............................................................................................................................. 39
Aantekeningen aan de hand van de ingesproken powerpoint...........................................................................39
PROI les 3 – Hoofdstuk 9 t/m 10................................................................................................................... 47
Aantekeningen aan de hand van de ingesproken powerpoint...........................................................................47
Aantekeningen online college Joris en Rachel....................................................................................................52
Casus HWW Zorg................................................................................................................................................57
PROI les 4 – Hoofdstuk 11 t/m 12................................................................................................................. 61
Aantekeningen aan de hand van de ingesproken powerpoint...........................................................................61
Vragen tijdens de les:.........................................................................................................................................68
Aantekeningen online college Joris en Rachel....................................................................................................68
Casus Bol.com.....................................................................................................................................................71
PROI les 5 – Hoofdstuk 13............................................................................................................................ 73
Aantekeningen aan de hand van de ingesproken powerpoint...........................................................................73
Casus Rijksoverheid............................................................................................................................................79
PROI Les 6: Hoofdstuk 14............................................................................................................................. 80
Aantekeningen aan de hand van ingesproken PowerPoint...............................................................................80
PROI Les 6: Hoofdstuk 15............................................................................................................................. 85
Aantekeningen aan de hand van ingesproken PowerPoint...............................................................................85
Casus...................................................................................................................................................................89
,PROI Les 1: Hoofdstuk 1 t/m 3
Aantekeningen aan de hand van ingesproken powerpoint
Racewagenmodel
Het model staat voor:
Links Interne klanten
Rechts Leveranciers (markt)
Stuur: de inkoopafdeling.
Je zou dus kunnen zeggen dat de inkoopafdeling ervoor zorgt dat de interne klanten van jou
organisatie. Wat jij doet: is op zoek gaan naar de juiste leverancier voor de juiste spullen. Om
dat goed te doen, op de juiste manier, op de juiste prijs. Inkoop moet dan zo soepel mogelijk
gaan. Daar is de inkoopafdeling voor.
Inkoopbeleid: de richting van het stuurtje, is afgeleid van het organisatiebeleid. Daar begint
het eigenlijk altijd mee (missie, visie, doelstellingen en strategie).
Inkoopstappen: die bestaan uit zes onderdelen. Specificeren (wat heb je nodig), selecteren
(op zoek naar leverancier), contracteren (in onderhandeling, contract afsluiten), bestellen,
bewaken (controle wat we binnen krijgen) en nazorg (vragen, behandelen van het contract).
Worden ook wel het inkoopproces van van Weele genoemd.
Vertrekpunt
Het vertrekpunt van de module is de groene ambitie die wij als Nederland hebben.
Nederland heeft de ambitie om volledig circulair te zijn in 2050. Klimaatdoelstellingen zijn
gemaakt. Op basis daarvan zijn er ontzettend veel nieuwe ambities en initiatieven gekomen.
Welke rol heeft inkoop? Die rol is enorm groot. Dat is een enorme uitdaging. Het vertrekpunt
is oog hebben voor deze doelstellingen.
Inkopen met impact
Eigenlijk een term vanuit de Overheid. Betekend eigenlijk, wij gaan kijken naar inkoop, niet
alleen maar als ik heb spullen nodig. Maar met inkoop willen we ook impact hebben op de
directe omgeving, op onze organisatie, op onze hele leefomgeving. Dat bekend dat we dus
met een iets andere bril naar inkoop kijken. Als vertrekpunt heeft de VN 17 sustainable
development goals gemaakt. Hoe kan inkoop hieraan bijdragen? Een hele complexe vraag en
de vraag die nu bij elke inkoopafdeling ligt. Hoe kunnen we duurzaam inkopen?
Trends & ontwikkelingen
Voor de circulaire economie is een prioriteitsladder ontwikkeld, waarbij 1 (minder
grondstoffen/producten gebruiken) het hoogst scoort en 10 het laagst (terugwinning, bv.
door een energie verbrandinginstallatie). In de circulaire economie worden materialen zo
hoogwaardig mogelijk hergebruikt. In het ideale geval wordt het gehele product hergebruikt.
Is dat niet mogelijk, dan onderdelen van het product en tot slot de grondstoffen of
materialen die uit een product komen.
,Als we kijken naar de trends, parallel aan de term MVI. Hebben we het over de circulaire
economie (economie zonder afval). Er komt straks een schaarste in grondstoffen, de impact
voor het produceren van spullen is nog groot, dat willen we minimaliseren. Dus zullen we
dat anders moeten aanpakken. Een uitgangspunt daarbij is: streven naar een circulaire
economie. De overheid heeft daarvoor de R ladder ontwikkeld. Een model over welke
strategieën je kan volgen om te komen tot circulariteit. Bestaat uit 9 stappen, een soort
prioriteitslader. Waarbij de eerste stap het makkelijkste is. Het wordt lastiger.
De eerste stap is refuse en rethink: bepaalde dingen uberhaupt niet produceren, gewoon
van afzien. Ik wil geen producten meer ingepakt in 16 lagen plastic. Het afwijzen van
bepaalde producten.
Tweede stap: reduce. Producten efficienter fabriceren of efficienter gebruik maken in het
gebruik. Dus je zou kunnen zeggen: ik ga minder grondstoffen minder, of minder vaak een
nieuw product aanschaffen. Wat je vervolgens ziet in deze volgende stappen, je gaat steeds
een stapje verder.
De volgende stap, stap 3: re-use. Dus het hergebruiken van een product. We kunnen door
kleine aanpassingen het product opnieuw gebruiken.
De vierde stap (repair) is dat we producten steeds meer gaan repareren, remanufacturing.
Eigenlijk een beetje ombouwen.
En vervolgens in stap vijf willen we het recycelen. We willen echt dat het materiaal kunnen
hergebruiken.
En de laatste stap zou nog kunnen zijn: energie terugwinnen uit materialen.
Hoe staat inkoop er als vakgebied voor?
Van Weele: heeft eigenlijk aangegeven, inkoop heeft zich snel ontwikkeld. Inkoop is van
origine een operationele organisatie. Het heeft zich steeds meer ontwikkeld naar strategisch.
Echt een bijdrage heeft geleverd aan de organisatie. En de verwachting is dat het in de
toekomst alleen maar meer wordt. De groene ambitie bijvoorbeeld. Het inkoop vakgebied is
ontzettend snel ontwikkeld, volwassen geworden, groter geworden. Er is nog veel winst te
behalen.
Inkoop is complex, voor de publieke sector. Daar zitten heel vele ingewikkelde wet en
regelgeving aan vast. Dat maakt het intressant, het is in opkomst, en tegelijktijd complex.
Zeker ook bij stap 3: dat circulaire streven nemen we mee in onze wensen en te bereiken
doelen. We gaan voor 100% circulair inkopen, dat betekend nog al wat.
En tegelijktijdig stap 4: het ontwikkeld snel, het is complex, moeilijke vraagstukken,
tegelijkertijd is een tekort aan goede inkopers. Die aan de slag willen met deze vraagstukken.
, 1e gedeelte van het boek (h1 – h3)
Meenemen in de klassieke inkoop. Staat een beetje zoals inkoop zoals het was. En zoals
Rietveld het niet meer wil. Hij schrijft het best zwart wit, dat doet hij natuurlijk ook om op
basis daarvan de discussie aan te gaan.
Het kostenperspectief inkoop
Inkoop werd (wordt?) gezien als mogelijkheid om kosten te besparen. Daardoor kwam
inkoop ook in opmars. De bestuurders van de organisaties zagen de
kostenbesparingspotentieel op inkoopgebied. In eerste instantie werkt dit ook. Tot je een
keer de maximum grens bereikt en de kwaliteit er onder gaat leiden.
De klassieke invalshoek van inkoop was eigenlijk dat de directie de inkoopafdeling vooral zag
als afdeling die kon bijdragen aan het realiseren van kosten besparingen. Inkoop zet in op
kostenbesparing (jongens kunnen wij zo goedkoop mogelijk en zo snel mogelijk producten
en diensten inkoop, zodat we op basis daarvan een voorsprong kunnen krijgen). Rietveld
noemt dit het kostenperspectief. Hij geeft aan dat dit een verkeerd vertrekpunt is van het
kijken naar inkoop. Dit is echt een klassieke manier van kijken naar inkoop. Inkoop is niet
opgezet om te leiden tot kostenbesparingen. Kostenbesparingen is dus eigenlijk naar zo
goedkoop mogelijk een product krijgen, is het uitknijpen van de leverancier. Lijdt tot: markt
reageert met goedkope producten en diensten. Als jij een leverancier bent, en je biedt een
product aan, dan heb je een verkoopprijs. En in die verkoopprijs zal een marge zitten om
winst te kunnen maken. Maar daar omheen maak jij ook kosten, als daar steeds meer marge
vanaf moet. Dan kan je dat niet meer bolwerken, dan kan je het niet aanbieden tegen
dezelfde kwaliteit. Dit zorgt ervoor dat het product minder wordt, de diensten worden
minder.
De focus om inkoop te gebruiken om kosten te besparen voor het bedrijf. Daar zie je vaak
dat dat tegen de grenzen aan loopt. Het heeft een averechts effect.
Effecten uitknijpen leveranciers
‘Vechtcontracten’ Een vechtcontract is een contract dat is ontstaan door felle concurrentie
tussen opdrachtnemers. Opdrachtnemers voelen zich genoodzaakt om door de (te) felle
concurrentie en beperkte aantal opdrachten een te lage prijs te bieden en veel risico’s op zich
te nemen om toch het werk naar zich toe te trekken. Vervolgens moet het bedrijf nog wel zijn
bestaansrecht verdienen en probeert daarom de lage prijzen te compenseren. Na sluiting van
het contract proberen ze een marge te krijgen door de contracten te heronderhandelen en
meerwerk te declareren.
Hier een voorbeeld als we het hebben over het uitknijpen van de leveranciers.
Behoorlijk actueel, de schoonmaakbranche. Bijna alle bedrijven hebben de schoonmaak
uitbesteed. Grote bedrijven als ISS, CSU of het GOM er zijn er nog veel meer. Grote markt in
Nederland. Alle bedrijven hebben vaak een contract met een schoonmaak organisatie, die
loopt een aantal jaar. En als die afloopt, gaan ze weer opnieuw aanbesteden. Wie kan mij
een nieuwe aanbieding doen? De aanbiedende organisaties komen met een voorstel. De
organisatie die een uitvraag deed, vooral op basis van prijs een keuze maakte voor de
leverancier. Die bedrijven weten dat, dus ze worden gedwongen om de prijs steeds meer te
PROI Les 1: Hoofdstuk 1 t/m 3........................................................................................................................ 2
Aantekeningen aan de hand van ingesproken powerpoint..................................................................................2
Aantekeningen online college Joris en Rachel:...................................................................................................14
Casus de Hema...................................................................................................................................................14
PROI les 2 – Hoofdstuk 4 en 5....................................................................................................................... 18
Aantekeningen aan de hand van de ingesproken PowerPoint...........................................................................18
PROI les 2 – Hoofdstuk 6 en 7....................................................................................................................... 25
Aantekeningen aan de hand van de ingesproken powerpoint...........................................................................25
Aantekeningen online college Joris en Rachel....................................................................................................33
Casus FM Haaglanden........................................................................................................................................36
PROI les 3 – Hoofdstuk 8.............................................................................................................................. 39
Aantekeningen aan de hand van de ingesproken powerpoint...........................................................................39
PROI les 3 – Hoofdstuk 9 t/m 10................................................................................................................... 47
Aantekeningen aan de hand van de ingesproken powerpoint...........................................................................47
Aantekeningen online college Joris en Rachel....................................................................................................52
Casus HWW Zorg................................................................................................................................................57
PROI les 4 – Hoofdstuk 11 t/m 12................................................................................................................. 61
Aantekeningen aan de hand van de ingesproken powerpoint...........................................................................61
Vragen tijdens de les:.........................................................................................................................................68
Aantekeningen online college Joris en Rachel....................................................................................................68
Casus Bol.com.....................................................................................................................................................71
PROI les 5 – Hoofdstuk 13............................................................................................................................ 73
Aantekeningen aan de hand van de ingesproken powerpoint...........................................................................73
Casus Rijksoverheid............................................................................................................................................79
PROI Les 6: Hoofdstuk 14............................................................................................................................. 80
Aantekeningen aan de hand van ingesproken PowerPoint...............................................................................80
PROI Les 6: Hoofdstuk 15............................................................................................................................. 85
Aantekeningen aan de hand van ingesproken PowerPoint...............................................................................85
Casus...................................................................................................................................................................89
,PROI Les 1: Hoofdstuk 1 t/m 3
Aantekeningen aan de hand van ingesproken powerpoint
Racewagenmodel
Het model staat voor:
Links Interne klanten
Rechts Leveranciers (markt)
Stuur: de inkoopafdeling.
Je zou dus kunnen zeggen dat de inkoopafdeling ervoor zorgt dat de interne klanten van jou
organisatie. Wat jij doet: is op zoek gaan naar de juiste leverancier voor de juiste spullen. Om
dat goed te doen, op de juiste manier, op de juiste prijs. Inkoop moet dan zo soepel mogelijk
gaan. Daar is de inkoopafdeling voor.
Inkoopbeleid: de richting van het stuurtje, is afgeleid van het organisatiebeleid. Daar begint
het eigenlijk altijd mee (missie, visie, doelstellingen en strategie).
Inkoopstappen: die bestaan uit zes onderdelen. Specificeren (wat heb je nodig), selecteren
(op zoek naar leverancier), contracteren (in onderhandeling, contract afsluiten), bestellen,
bewaken (controle wat we binnen krijgen) en nazorg (vragen, behandelen van het contract).
Worden ook wel het inkoopproces van van Weele genoemd.
Vertrekpunt
Het vertrekpunt van de module is de groene ambitie die wij als Nederland hebben.
Nederland heeft de ambitie om volledig circulair te zijn in 2050. Klimaatdoelstellingen zijn
gemaakt. Op basis daarvan zijn er ontzettend veel nieuwe ambities en initiatieven gekomen.
Welke rol heeft inkoop? Die rol is enorm groot. Dat is een enorme uitdaging. Het vertrekpunt
is oog hebben voor deze doelstellingen.
Inkopen met impact
Eigenlijk een term vanuit de Overheid. Betekend eigenlijk, wij gaan kijken naar inkoop, niet
alleen maar als ik heb spullen nodig. Maar met inkoop willen we ook impact hebben op de
directe omgeving, op onze organisatie, op onze hele leefomgeving. Dat bekend dat we dus
met een iets andere bril naar inkoop kijken. Als vertrekpunt heeft de VN 17 sustainable
development goals gemaakt. Hoe kan inkoop hieraan bijdragen? Een hele complexe vraag en
de vraag die nu bij elke inkoopafdeling ligt. Hoe kunnen we duurzaam inkopen?
Trends & ontwikkelingen
Voor de circulaire economie is een prioriteitsladder ontwikkeld, waarbij 1 (minder
grondstoffen/producten gebruiken) het hoogst scoort en 10 het laagst (terugwinning, bv.
door een energie verbrandinginstallatie). In de circulaire economie worden materialen zo
hoogwaardig mogelijk hergebruikt. In het ideale geval wordt het gehele product hergebruikt.
Is dat niet mogelijk, dan onderdelen van het product en tot slot de grondstoffen of
materialen die uit een product komen.
,Als we kijken naar de trends, parallel aan de term MVI. Hebben we het over de circulaire
economie (economie zonder afval). Er komt straks een schaarste in grondstoffen, de impact
voor het produceren van spullen is nog groot, dat willen we minimaliseren. Dus zullen we
dat anders moeten aanpakken. Een uitgangspunt daarbij is: streven naar een circulaire
economie. De overheid heeft daarvoor de R ladder ontwikkeld. Een model over welke
strategieën je kan volgen om te komen tot circulariteit. Bestaat uit 9 stappen, een soort
prioriteitslader. Waarbij de eerste stap het makkelijkste is. Het wordt lastiger.
De eerste stap is refuse en rethink: bepaalde dingen uberhaupt niet produceren, gewoon
van afzien. Ik wil geen producten meer ingepakt in 16 lagen plastic. Het afwijzen van
bepaalde producten.
Tweede stap: reduce. Producten efficienter fabriceren of efficienter gebruik maken in het
gebruik. Dus je zou kunnen zeggen: ik ga minder grondstoffen minder, of minder vaak een
nieuw product aanschaffen. Wat je vervolgens ziet in deze volgende stappen, je gaat steeds
een stapje verder.
De volgende stap, stap 3: re-use. Dus het hergebruiken van een product. We kunnen door
kleine aanpassingen het product opnieuw gebruiken.
De vierde stap (repair) is dat we producten steeds meer gaan repareren, remanufacturing.
Eigenlijk een beetje ombouwen.
En vervolgens in stap vijf willen we het recycelen. We willen echt dat het materiaal kunnen
hergebruiken.
En de laatste stap zou nog kunnen zijn: energie terugwinnen uit materialen.
Hoe staat inkoop er als vakgebied voor?
Van Weele: heeft eigenlijk aangegeven, inkoop heeft zich snel ontwikkeld. Inkoop is van
origine een operationele organisatie. Het heeft zich steeds meer ontwikkeld naar strategisch.
Echt een bijdrage heeft geleverd aan de organisatie. En de verwachting is dat het in de
toekomst alleen maar meer wordt. De groene ambitie bijvoorbeeld. Het inkoop vakgebied is
ontzettend snel ontwikkeld, volwassen geworden, groter geworden. Er is nog veel winst te
behalen.
Inkoop is complex, voor de publieke sector. Daar zitten heel vele ingewikkelde wet en
regelgeving aan vast. Dat maakt het intressant, het is in opkomst, en tegelijktijd complex.
Zeker ook bij stap 3: dat circulaire streven nemen we mee in onze wensen en te bereiken
doelen. We gaan voor 100% circulair inkopen, dat betekend nog al wat.
En tegelijktijdig stap 4: het ontwikkeld snel, het is complex, moeilijke vraagstukken,
tegelijkertijd is een tekort aan goede inkopers. Die aan de slag willen met deze vraagstukken.
, 1e gedeelte van het boek (h1 – h3)
Meenemen in de klassieke inkoop. Staat een beetje zoals inkoop zoals het was. En zoals
Rietveld het niet meer wil. Hij schrijft het best zwart wit, dat doet hij natuurlijk ook om op
basis daarvan de discussie aan te gaan.
Het kostenperspectief inkoop
Inkoop werd (wordt?) gezien als mogelijkheid om kosten te besparen. Daardoor kwam
inkoop ook in opmars. De bestuurders van de organisaties zagen de
kostenbesparingspotentieel op inkoopgebied. In eerste instantie werkt dit ook. Tot je een
keer de maximum grens bereikt en de kwaliteit er onder gaat leiden.
De klassieke invalshoek van inkoop was eigenlijk dat de directie de inkoopafdeling vooral zag
als afdeling die kon bijdragen aan het realiseren van kosten besparingen. Inkoop zet in op
kostenbesparing (jongens kunnen wij zo goedkoop mogelijk en zo snel mogelijk producten
en diensten inkoop, zodat we op basis daarvan een voorsprong kunnen krijgen). Rietveld
noemt dit het kostenperspectief. Hij geeft aan dat dit een verkeerd vertrekpunt is van het
kijken naar inkoop. Dit is echt een klassieke manier van kijken naar inkoop. Inkoop is niet
opgezet om te leiden tot kostenbesparingen. Kostenbesparingen is dus eigenlijk naar zo
goedkoop mogelijk een product krijgen, is het uitknijpen van de leverancier. Lijdt tot: markt
reageert met goedkope producten en diensten. Als jij een leverancier bent, en je biedt een
product aan, dan heb je een verkoopprijs. En in die verkoopprijs zal een marge zitten om
winst te kunnen maken. Maar daar omheen maak jij ook kosten, als daar steeds meer marge
vanaf moet. Dan kan je dat niet meer bolwerken, dan kan je het niet aanbieden tegen
dezelfde kwaliteit. Dit zorgt ervoor dat het product minder wordt, de diensten worden
minder.
De focus om inkoop te gebruiken om kosten te besparen voor het bedrijf. Daar zie je vaak
dat dat tegen de grenzen aan loopt. Het heeft een averechts effect.
Effecten uitknijpen leveranciers
‘Vechtcontracten’ Een vechtcontract is een contract dat is ontstaan door felle concurrentie
tussen opdrachtnemers. Opdrachtnemers voelen zich genoodzaakt om door de (te) felle
concurrentie en beperkte aantal opdrachten een te lage prijs te bieden en veel risico’s op zich
te nemen om toch het werk naar zich toe te trekken. Vervolgens moet het bedrijf nog wel zijn
bestaansrecht verdienen en probeert daarom de lage prijzen te compenseren. Na sluiting van
het contract proberen ze een marge te krijgen door de contracten te heronderhandelen en
meerwerk te declareren.
Hier een voorbeeld als we het hebben over het uitknijpen van de leveranciers.
Behoorlijk actueel, de schoonmaakbranche. Bijna alle bedrijven hebben de schoonmaak
uitbesteed. Grote bedrijven als ISS, CSU of het GOM er zijn er nog veel meer. Grote markt in
Nederland. Alle bedrijven hebben vaak een contract met een schoonmaak organisatie, die
loopt een aantal jaar. En als die afloopt, gaan ze weer opnieuw aanbesteden. Wie kan mij
een nieuwe aanbieding doen? De aanbiedende organisaties komen met een voorstel. De
organisatie die een uitvraag deed, vooral op basis van prijs een keuze maakte voor de
leverancier. Die bedrijven weten dat, dus ze worden gedwongen om de prijs steeds meer te
