Veilig opgroeien
Hoofdstuk 5 de situatie beoordelen vanuit de veiligheid van het kind
In zaken die te maken hebben met de veiligheid van kinderen komt het oordeel gewoonlijk
tot stand op basis van een risicotaxatie en de risico-evaluatie is vaak gericht op twee dingen:
letsel en gevaar.
Wij menen dat een evaluatie van de situatie ook gegevens moet bevatten over acceptabele
opvoeding, de competenties, sterke punten en hulpbronnen voor het gezin en de bestaande
en voor de toekomst voorziene veiligheid.
Het gebruik van geformaliseerde risicotaxatiesystemen is in de jaren 90 een groeiende trend
geworden. Een betrouwbare risicotaxatie moet een automatisch onderdeel zijn van de
kinderbescherming.
In eerste instantie draait het casework (intake en onderzoek) bij jeugdzorg en
kinderbescherming gewoonlijk om het verzamelen van gegevens over risico en de
beschadiging.
De meeste handleidingen van zo’n risico evaluatie zijn vaak te eenzijdig. Ze richten zich maar
op een aantal gebieden. Het lijdt geen enkele twijfel dat het ook heel belangrijk is dat de
professional informatie moet verzamelen over de schade en over de tekortkomingen van het
gezin. Maar het is ook belangrijk dat er gekeken wordt naar de veiligheid, bekwaamheden en
de sterke punten in het gezin. Zo komt er een bredere risico evaluatie.
Een goede risicotaxatie moet een stevige basis leggen voor verdere analyse en de
hulpverleners voorzien van uitgebreide en volledige informatie, zodat zij zich zeker voelen
over de mogelijkheid om de situatie van het kind te verbeteren.
Wanneer een risicotaxatie de vorm krijgt van een onderzoek naar de schade, kan het zijn dat
de gezinsleden zich buiten spel gezet voelen. Ze merken dan dat de informatie alleen wordt
verzameld om de behoeften van hulpverleners te vervullen.
Het is belangrijk te erkennen dat alleen optimale informatie van het gezin kan worden
verkregen in het kader van een optimale relatie tussen hulpverlener en gezin. Bij een
werkwijze die partnerschap tot doel heeft, zal geprobeerd worden om informatie zo ter
verzamelen dat wordt voldaan aan de vereisten van een risicotaxatie en er tegelijkertijd
maximale mogelijkheden ontstaan om een samenwerkingsrelatie aan te gaan met het gezin.
Verandering en veiligheid gaan bij het beschermen van kinderen om de aanwezigheid van
iets nieuws, niet per se om de afwezigheid van risicofactoren. Veiligheid is veel breder. Met
andere woorden: je moet niet alleen zeggen dat het gezin moet ophouden met ‘dit en dat’,
maar je moet ook zeggen dat zij meer ‘zus en zo’ moeten doen. Nieuw gedrag aan leren dat
veiligheid garandeert.
, De Signs of Safety is geïnspireerd op de traditie van de brief therapy. Dit leert ons dat
oplossingen niet altijd zo rechtsreeks of lineair met het probleem verband houden als
hulpverleners graag denken. De oplossingen zijn vaak heel anders als die van het gezin.
Wanneer het gezin echt de kans krijgt om eigen oplossingen aan te dragen, staan de
hulpverleners vaak verbaasd om het opmerkelijke karakter van hun ideeën.
Het is goed om te bedenken dat de hele risicotaxatie een professionele manier is om inzicht
te krijgen in de kwetsbaarheid van het kind binnen een gezin. Dat zal waarschijnlijk
verschillen van de wijze waarop het gezin de situatie ziet, maar aandacht voor de stem van
het gezin wordt vaak ondergesneeuwd door het gezag van de hulpverlener.
De traditionele werkwijze van de risicotaxatie berust op professioneel inzicht en op kennis
die aan onderzoek is ontleend. Als gevolg hiervan kunnen hulpverleners aan hun
professionele kennis een superieure positie toekennen ten opzichte van de kennis die het
gezin heeft. Wanneer dat gebeurd zullen de kansen op samenwerken (en daarmee de kans
voor verandering) afnemen.
Een professionele risicotaxatie moet in balans zijn doordat systematisch ook de zienswijze
van het gezin naar boven wordt gehaald en in de evaluatie is geïntegreerd. Deze balans
wordt met de Signs of Safety (hierna S of S) benadering bereikt.
Eerste stap S of S
De inspanningen van jeugdzorg en kinderbeschermingen gaat tussen absolute veiligheid en
absoluut gevaar. Daarom staat er boven aan het formulier ook een grote pijl tussen deze
beide uiteinden.
Aan de linkerkant onder gevaarlijk zet je alle indicatoren die wijzen op gevaar. Aan de
rechterkant benoem je wat er goed gaat en wat veilig is. wanneer iets niet duidelijk is kan
het in het middel staan. Het is belangrijk te kijken of jouw oordeel overeen komt met die van
de ouders of andere hulpverleners.
Bij een beoordeling met de S of S gaat het in de kern om het inventariseren van gegevens die
op gevaar of veiligheid wijzen. Er moet altijd worden gekeken of er daadwerkelijke
mishandeling of verwaarlozing heeft plaatsgevonden.
Tweede stap S of S
De tweede stap is de veiligheidsschaal. Alle informatie die bij stap 1 staat wordt beoordeelt
met een cijfer van 0 tot 10. Bij 0 wordt het kind beslist opnieuw mishandeld en bij 10 kan de
kinderbescherming de zaak afdoen.
Op de schaal voor context wordt een concreet geval beoordeeld in verhouding tot andere
gevallen waarmee de kinderbescherming te maken heeft en opnieuw wordt een cijfer van
0tot 10 gegeven. 0 staat voor ergste geval waar de kinderbescherming ooit mee te maken
heeft gehad en 10 waar de kinderbescherming geen actie bij zal ondernemen.
Doelen
De kern van S of S is dat de doelen centraal staan. Er wordt zowel gekeken naar de doelen
van het gezin als die van de hulpverlener zelfs voordat het met het gezin wordt besproken.
Hoofdstuk 5 de situatie beoordelen vanuit de veiligheid van het kind
In zaken die te maken hebben met de veiligheid van kinderen komt het oordeel gewoonlijk
tot stand op basis van een risicotaxatie en de risico-evaluatie is vaak gericht op twee dingen:
letsel en gevaar.
Wij menen dat een evaluatie van de situatie ook gegevens moet bevatten over acceptabele
opvoeding, de competenties, sterke punten en hulpbronnen voor het gezin en de bestaande
en voor de toekomst voorziene veiligheid.
Het gebruik van geformaliseerde risicotaxatiesystemen is in de jaren 90 een groeiende trend
geworden. Een betrouwbare risicotaxatie moet een automatisch onderdeel zijn van de
kinderbescherming.
In eerste instantie draait het casework (intake en onderzoek) bij jeugdzorg en
kinderbescherming gewoonlijk om het verzamelen van gegevens over risico en de
beschadiging.
De meeste handleidingen van zo’n risico evaluatie zijn vaak te eenzijdig. Ze richten zich maar
op een aantal gebieden. Het lijdt geen enkele twijfel dat het ook heel belangrijk is dat de
professional informatie moet verzamelen over de schade en over de tekortkomingen van het
gezin. Maar het is ook belangrijk dat er gekeken wordt naar de veiligheid, bekwaamheden en
de sterke punten in het gezin. Zo komt er een bredere risico evaluatie.
Een goede risicotaxatie moet een stevige basis leggen voor verdere analyse en de
hulpverleners voorzien van uitgebreide en volledige informatie, zodat zij zich zeker voelen
over de mogelijkheid om de situatie van het kind te verbeteren.
Wanneer een risicotaxatie de vorm krijgt van een onderzoek naar de schade, kan het zijn dat
de gezinsleden zich buiten spel gezet voelen. Ze merken dan dat de informatie alleen wordt
verzameld om de behoeften van hulpverleners te vervullen.
Het is belangrijk te erkennen dat alleen optimale informatie van het gezin kan worden
verkregen in het kader van een optimale relatie tussen hulpverlener en gezin. Bij een
werkwijze die partnerschap tot doel heeft, zal geprobeerd worden om informatie zo ter
verzamelen dat wordt voldaan aan de vereisten van een risicotaxatie en er tegelijkertijd
maximale mogelijkheden ontstaan om een samenwerkingsrelatie aan te gaan met het gezin.
Verandering en veiligheid gaan bij het beschermen van kinderen om de aanwezigheid van
iets nieuws, niet per se om de afwezigheid van risicofactoren. Veiligheid is veel breder. Met
andere woorden: je moet niet alleen zeggen dat het gezin moet ophouden met ‘dit en dat’,
maar je moet ook zeggen dat zij meer ‘zus en zo’ moeten doen. Nieuw gedrag aan leren dat
veiligheid garandeert.
, De Signs of Safety is geïnspireerd op de traditie van de brief therapy. Dit leert ons dat
oplossingen niet altijd zo rechtsreeks of lineair met het probleem verband houden als
hulpverleners graag denken. De oplossingen zijn vaak heel anders als die van het gezin.
Wanneer het gezin echt de kans krijgt om eigen oplossingen aan te dragen, staan de
hulpverleners vaak verbaasd om het opmerkelijke karakter van hun ideeën.
Het is goed om te bedenken dat de hele risicotaxatie een professionele manier is om inzicht
te krijgen in de kwetsbaarheid van het kind binnen een gezin. Dat zal waarschijnlijk
verschillen van de wijze waarop het gezin de situatie ziet, maar aandacht voor de stem van
het gezin wordt vaak ondergesneeuwd door het gezag van de hulpverlener.
De traditionele werkwijze van de risicotaxatie berust op professioneel inzicht en op kennis
die aan onderzoek is ontleend. Als gevolg hiervan kunnen hulpverleners aan hun
professionele kennis een superieure positie toekennen ten opzichte van de kennis die het
gezin heeft. Wanneer dat gebeurd zullen de kansen op samenwerken (en daarmee de kans
voor verandering) afnemen.
Een professionele risicotaxatie moet in balans zijn doordat systematisch ook de zienswijze
van het gezin naar boven wordt gehaald en in de evaluatie is geïntegreerd. Deze balans
wordt met de Signs of Safety (hierna S of S) benadering bereikt.
Eerste stap S of S
De inspanningen van jeugdzorg en kinderbeschermingen gaat tussen absolute veiligheid en
absoluut gevaar. Daarom staat er boven aan het formulier ook een grote pijl tussen deze
beide uiteinden.
Aan de linkerkant onder gevaarlijk zet je alle indicatoren die wijzen op gevaar. Aan de
rechterkant benoem je wat er goed gaat en wat veilig is. wanneer iets niet duidelijk is kan
het in het middel staan. Het is belangrijk te kijken of jouw oordeel overeen komt met die van
de ouders of andere hulpverleners.
Bij een beoordeling met de S of S gaat het in de kern om het inventariseren van gegevens die
op gevaar of veiligheid wijzen. Er moet altijd worden gekeken of er daadwerkelijke
mishandeling of verwaarlozing heeft plaatsgevonden.
Tweede stap S of S
De tweede stap is de veiligheidsschaal. Alle informatie die bij stap 1 staat wordt beoordeelt
met een cijfer van 0 tot 10. Bij 0 wordt het kind beslist opnieuw mishandeld en bij 10 kan de
kinderbescherming de zaak afdoen.
Op de schaal voor context wordt een concreet geval beoordeeld in verhouding tot andere
gevallen waarmee de kinderbescherming te maken heeft en opnieuw wordt een cijfer van
0tot 10 gegeven. 0 staat voor ergste geval waar de kinderbescherming ooit mee te maken
heeft gehad en 10 waar de kinderbescherming geen actie bij zal ondernemen.
Doelen
De kern van S of S is dat de doelen centraal staan. Er wordt zowel gekeken naar de doelen
van het gezin als die van de hulpverlener zelfs voordat het met het gezin wordt besproken.
