Samenvatting - Diagnostisch Onderzoek (L.27151)

Diagnostisch onderzoek – Theoretische basis – Samenvatting
Hoofdstuk 1: Diagnostiek-inschatten van mensen
1.1 Besliskunde
Predictieve validiteit: Er wordt een uitspraak gedaan over hoe goed jij als voorspeller functioneert
(weerman die elke dag het weer voorspelt).

Besliskundematrix
 Valid Positive (VP): De voorspelling was positief en bleek later
ook waar. Er is iets voorspeelt en dat is ook gebeurd.
 False Positive (FP): De voorspelling was positief maar bleek niet
te kloppen.
 False Negative (FN): Er werd voorspelt dat iets niet zou gaan
gebeuren, maar dit bleek niet te kloppen.
 Valid Negative (VN): Er werd voorspelt dat iets niet zou gebeuren
en het gebeurde ook niet.

1.2 Correlaties
Correlatiecoëfficiënt: Is een getal tussen de 0 en 1.00 dat de sterkte van de relatie tussen twee
variabelen aangeeft.
 Correlatie 0.00 is er geen relatie tussen twee variabelen.
 Correlatie 0.5 is er een behoorlijke relatie tussen twee variabelen.
Met de correlatiecoëfficiënt kunnen we variabelen inschatten die in de toekomst gaan plaatsvinden
of variabele die nog niet zichtbaar zijn.

1.3 Fouten in ons beoordelingsvermogen
Sociale psychologie: Heeft ons gewezen op structurele mankementen in de manier waarop we tot
inschattingen en voorspellingen komen.
 Goede of verstandige fouten: Ze helpen ons problemen te voorkomen, kan soms een bewuste
en verstandige keuze zijn.
 Overschatting van specifieke kansen: De kans dat bepaalde gebeurtenissen zich voordoen of
de kans dat iemand over een bepaalde eigenschap beschikt, wordt soms verkeerd ingeschat
(base rate)
 Beschikbaarheidsheuristiek: We denken dat dingen vaker voorkomen als we snel voorbeelden
uit ons geheugen kunnen opdiepen. We laten gebeurtenissen (Occurances) veel zwaarder
wegen dan dingen die niet gebeurd zijn (NON-Occurances) zelfs als die daardoor des te
bijzonder zijn.
 Regressie naar het gemiddelde: Wanneer jij op je best of je slechts bent je daarna
hoogstwaarschijnlijk naar het gemiddelde zult trekken (Als je erg ziek bent voel je je
waarschijnlijk daarna beter).
 Eerste en laatste indruk (Primacy – en Recency effect): We onthouden het best wat er aan het
begin en aan het eind gebeurd. In het begin zijn we nog fris en alert, het eind is het geen wat
zich het meest recent heeft voorgedaan waardoor we daarvan minder vergeten.




1

,  Voorbarige reductie van cognitieve dissonantie: Mensen ervaren een ongemakkelijke
spanning of dissonantie wanneer ze tegenstrijdige overtuigingen, waarden of gedragingen
hebben (Roken terwijl je weet dat je er longkanker van kan krijgen)
o Horn en Halo (= stralenkans) effect: Als we op basis van een aantal positieve zaken die
we van iemand hebben gezien aannemen dat hij ook op andere vlakken bijzonder
presteert en omgekeerd.

1.4 Remedies tegen beoordelingsfouten
Je kunt de systematische psychodiagnostiek beschouwen als één grote poging om menselijke
beoordelingsfouten tegen te gaan. Twee methodes:
 Contrary evidence (=Falsificatie): Je bedenkt experimenten die een wetenschappelijk idee
onderuit kunnen halen. Als het niet lukt om een theorie onderuit te halen, dan is dit een
bewijs voor de kracht van die theorie.
 Multi – ratermethode: Meerdere personen in schakelen om tot een eindoordeel te
komen.

Hoofdstuk 1: Interculturele psychodiagnostiek – Zes dimensies
1.2 Theoretisch kader – Vertekening
Drie vormen van vertekening
1. Constructbias: Het construct dat gemeten wordt, kan al crossculture verschillen vertonen
(depressiviteit is niet overal hetzelfde).
o Construct: De trek of vaardigheid die een test bedoelt te meten.
2. Methodebias: Heeft te maken met de methodische aspecten van interculturele diagnostiek.
o Problemen kunnen voortkomen uit specifieke eigenschappen van de culturele
achtergrond van de persoon.
o Persoonlijke eigenschappen kunnen invloed hebben op het testresultaat.
o Verschillen in communicatiepatronen tussen etnische groepen die gemakkelijk voor
methodische bias kunnen zorgen.
3. Itembias: Een situatie waarbij bepaalde items of vragen in ene test of vragenlijst systematisch
bevooroordeeld zijn, wat kan leiden tot ongelijkheid in resultaten.

1.3 Interculturele diagnostiek in Nederland in de afgelopen vijftig jaar
Jaren zestig:
Werd gediscussieerd in Amerika over bruikbaarheid van tests bij verschillende culturele
groeperingen, in Nederland was het nog rustig.
Jaren tachtig:
Vooral probleem identificerend, kennelijk zijn onze bij autochtonen gevalideerde instrumenten niet
altijd goed bruikbaar bij allochtonen.
Jaren negentig:
1. Eerste front: Er zijn studies naar vertekening in instrumenten die in Nederland gebruikt
worden.
2. Tweede front: Er zijn studies waarin nieuwe instrumenten gepresenteerd worden die
ontwikkeld zijn op bruikbaarheid in een interculturele samenleving.




2

, Eerste decennium van deze eeuw:
De ontwikkeling heeft zich nauwelijks voorgezet en de belangstelling van universiteiten voor zowel
het fundamentele als het toegepaste wetenschappelijke onderzoek naar interculturele diagnostiek is
weer wat minder geworden.
 Cross – Culturele Dementiescreening (CCD): Een gevalideerd instrument voor ouderen van
Surinaamse, Turkse en Marokkaanse afkomst. De test meet indicatoren van cognitieve
stoornissen met instructies in de moedertalen van etnische groepen.
Laatste decennium
Toename belangstelling in de praktijk

1.4 Echte en vermeende oplossingen voor interculturele diagnostiek
1. Gebruik cultuurvrije tests: Het gebruiken van tests die zo weinig mogelijke gebruikmaken van
kennis van de taal en cultuur van de testontwerper.
2. Gebruik standaardtests: Het gebruiken van tests die zijn ontworpen om culturele bias te
minimaliseren.
3. Gebruik geen standaardtests en werk enkel met interviews en gedrag observaties: Er is
nauwelijks een psychologische test bruikbaar voor allochtone groepen, zeker waar het om
groepen gaat die niet eerder in een valideringsonderzoek betrokken zijn geweest.
Elk van deze manieren probeert op eigen wijze om te gaan met problemen in de interculturele
diagnostiek. In elk van de drie gevallen is de conclusie dat het een aanpak betreft waarvan de kern
bruikbaar is, maar die indien consequent toegepast, niet tot een adequate oplossing leidt.

De gouden drie
 Interview
 Psychologische tests
 Gedragsobservaties

1.5 Naar verantwoord testgebruik
1. Geldigheid van tests: Tests mogen alleen worden gebruikt bij allochtonen als hun toepasbaarheid
is bewezen.
2. Interpretatie van scores: De bruikbaarheid van scores moet altijd in overweging worden genomen
bij allochtonen.
3. Vraagpartijdigheid: Onderzoek naar vraagpartijdigheid in buitenlandse tests is niet zomaar
toepasbaar op Nederlandse situaties.
4. Woordverschillen en bias: Taalverschillen kunnen tot vertekening van testresultaten leiden.
5. Extra gegevens nodig: Voor een juiste interpretatie zijn aanvullende gegevens nodig, zoals
verblijfsduur en acculturatie.
6. Minder bruikbare tests: Als tests minder goed bruikbaar zijn bij allochtonen, moet dat in de
rapportage worden vermeld.
7. Testkeuze: Het is beter om tests te gebruiken die specifiek bij allochtonen zijn onderzocht.
8. Gelijke kansen: Voor gelijke kansen in werk en onderwijs moeten tests aan zowel
psychometrische als maatschappelijke voorwaarden voldoen.
9. Rol in integratie: Tests kunnen bijdragen aan de integratie van allochtonen als ze op een juiste
manier worden ingezet.


3