Samenvatting kennisbasis taal

Taalonderwijs en taal
Schooltaal
Woorden die je op school gebruikt zoals thema, samenvatting, persoonsvorm

Traditioneel taalonderwijs -> lesgeven m.b.v. een methode

3 domeinen van taalonderwijs
- Mondeling onderwijs
- Schriftelijk onderwijs
- Taalbeschouwing

Beginnende geletterdheid
Wat in de kleutergroepen doet aan de schriftelijke taalontwikkeling

Mondelinge taalvaardigheid
Spreken en luisteren, het voeren van mondelinge gespreksvormen

Woordenschat -> het aanleren van de betekenis van nieuwe woorden, uitdrukkingen, zegswijzen en
spreekwoorden
3
3 stadia van geletterdheid
- Ontluikende
- Beginnende
- Gevorderde

Stadia van geletterdheid
Het vermogen om schriftelijke taal te begrijpen en te gebruiken

Ontluikende geletterdheid
Voorschoolse periode 0-4 jaar

Beginnende geletterdheid
Ontwikkeling van geletterdheid in de groepen 1-3

Gevorderde geletterdheid
De periode na groep 3

Aanvankelijk lezen -> een belangrijk onderdeel binnen beginnende geletterdheid. Dit is het leren
lezen in groep 3

Voortgezet technisch lezen -> de vaardigheid van het decoderen van teksten te vergroten. Het gaat
om vlot en nauwkeurig lezen van de tekst

Begrijpend lezen -> het gaat om het begrijpen van de tekst. Dit kan gecontroleerd worden door
vragen te stellen over de tekst, uitdrukkingen of woorden

Stellen -> het schrijven van teksten

Taalbeschouwing
Kinderen leren reflecteren op de taalvorm, de manier waarop iets is verwoord

,6 niveaus van taal
- Fonologisch niveau
- Morfologisch niveau
- Syntactisch niveau
- Semantisch niveau
- Pragmatisch niveau
- Orthografisch niveau

Fonologisch niveau
Uitspraak

Morfologisch niveau
Opbouw van woorden

Syntactisch niveau
Volgorde van woorden

Semantisch niveau
Betekenis

Pragmatisch niveau
Het gebruik van de taal

Orthografisch niveau
Spelling

3 functies van taal
- Communicatieve functie / sociale functie
- Conceptualiserende functie
- Expressieve functie

Communicatieve functie / sociale functie
We gebruiken de taal als communicatiemiddel, interactie tussen mensen

Voorbeelden communicatieve / sociale functie
- Zelfhandhaving -> opkomen voor wat je zelf wil
- Zelfsturing -> met woorden handelen en aankondigen wat je plannen zijn
- Sturing van anderen -> met woorden het gedrag van anderen beïnvloeden
- Structurering van het gesprek -> taal gebruiken om het gespreksverloop te beïnvloeden

3 Conceptualiserende functies
- Rapporteren
- Redeneren
- Projecteren

Rapporteren
Verslag doen van iets wat in de werkelijkheid is gebeurd

Redeneren
Je bewerkt de gebeurtenis door een extra denkstap in te bouwen

, Projecteren
Je probeert je te verplaatsen in de gedachten en gevoelens van iemand anders

Expressieve functie
De taal wordt gebruikt als expressiemiddel

Mondelinge taalvaardigheid
3 manieren van taalverwerving
- Behaviorisme
- Creatieve constructietheorie
- Interactionele benadering

Behaviorisme
Kinderen leren taal door imitatie

Creatieve constructietheorie
Kinderen imiteren de taal niet, maar beschikken over een aangeboren taalvermogen waarmee zij op
creatieve manier zinnen kunnen opbouwen

Interactionele benadering
Aangeboren taalleervermogen, maar het taalaanbod van de omgeving en interactie is belangrijk bij
het leren van de taal

5 niveaus taalontwikkeling
- Fonologisch
- Morfologisch
- Semantisch
- Syntactisch
- Pragmatisch

Fonologisch niveau
Het kind vormt spraakklanken

Morfologisch niveau
Het gaat om de manier waarop woorden worden gevormd

Semantisch niveau
Het gaat om de betekenis van woorden

Syntactisch niveau
Kinderen leren de regels voor het combineren van woorden

Pragmatisch niveau
Het kind maakt zich de regels eigen voor het gebruik van taal

2 perioden taalverwervingsproces
- Prelinguale periode 0-1 jaar
- Linguale periode 1-9 jaar

Prelinguale periode
Het kind begint met vocaliseren, het produceren van klanken