Taal
Leren:
- Taal en didactiek: Spelling – (Hs. 4, §6.1 t/m §6.3 en Hs. 7)
- Taalonderwijs ontwerpen - (§5.1 t/m §5.3, §6.1.2, §6.2 en §6.4)
- Taal en didactiek - (§2.1 t/m §2.5, §5.3 t/m §5.4 en §6.2)
- www.lesintaal.nl:
o 7.1.1 (literaire smaak)
o 7.1.4 (literaire genres)
o 7.2.3 (voorlees- en verteltechnieken)
o 7.3.2 (narratologie)
o 6.1.1 (Bepalen doel, publiek en tekstsoort)
o 6.2.1 (schrijfopdracht formuleren)
o 6.2.2 (Gerichte aanwijzingen bij stellen)
o 6.2.5 (Stappenplan stellen)
o 6.2.6 (Voorbeeldteksten)
o 6.2.7 (Didactisch model stellen)
- Kinderboeken
Kinderboeken
Titel Mus en kapitein Game Helden De Berries
kwaakbaard
Schrijver Keven Hassing Marcel van Driel Annemarie van der
Eem
Extra En de 5 slangen Tegen de Zombie- Het onmogelijke
Cowboys plan
Taal en Didactiek, aanvankelijk en technisch lezen
2.1 Lezen als informatieverwerking
Het lezen van een tekst is een ingewikkeld proces. Een lezer moet allerlei lijntjes en
kriebeltjes omzetten in woorden en zinnen en daar vervolgens betekenis aan toekennen.
2.2.1 Informatieniveaus
We onderscheiden de volgende niveaus voor informatieverwerking:
- Visueel niveau
o Fonemen: spraakklanken r/oo/s of d/eu/r
o Grafemen: hoe je ze schrijft, i en e = ie, ie is een grafeem
o Klankzuiver: Waar fonemen en grafemen met elkaar overeenkomen.
- Morfologisch niveau
o Wanneer je woorden herkent in een woord (be-, ge-,ver-/-tje -lijk)
- Semantisch niveau
o Je moet de betekenis van woorden begrijpen
- Syntactisch niveau
, o De relatie tussen woorden, woordgroepen en zinnen.
Informatieniveau = een lezer gebruikt verschillende informatieniveaus om een woord of een
tekst te lezen.
- Visueel niveau: Dit houdt in dat de lezer letters herkent aan de speciale vorm van de
letters. Een beginnend lezer leest losse letters, een geoefende lezer leest grotere
gehelen. Ook frequenties van letters speelt een rol. De letter x komt niet zoveel voor,
dus die letter x zal snel herkend worden.
- Morfologisch niveau: Bij het lezen maak je gebruik van je kennis van de opbouw van
woorden. Een lezer zal het woord vertrouwelijk sneller kunnen lezen als hij hierin het
woordje trouw herkent. Als je voorvoegsels als: be-ge-ver of achtervoegsels als -tje
en -lijk in een keer herkent, zal het leerproces sneller verlopen.
- Semantisch niveau: Dit heeft te maken met de betekenis van het woord. Geef hem
een schop. Als je alleen afgaat op het visuele niveau weet je nog steeds niet wat er
staat. Is het een tuinman of een voetballer?
- Syntactisch niveau: Hier gaat het om de relatie tussen woorden, woordgroepen en
zinnen. De volgorde van woorden in een zin is soms bepalend voor de betekenis. Het
zijn dezelfde woorden maar de betekenis van de zin is anders. Jan slaat Marie –
Marie slaat Jan.
2.1.2 Modellen over lezen
Over de manier waarop de verschillende niveaus van informatieverwerking bij het lezen een
rol spelen, bestaan verschillende opvattingen en modellen.
- Bottom-upmodel
o Volgens dit model begint de lezer met het waarnemen op visueel niveau.
Eerst herkent hij de letters, daarna de opbouw van woorden en
woordgroepen en als laatste stap wordt te betekenis aan de zin toegekend.
- Top-downmodel
o Volgens dit model starten de leerprocessen juist op de hoge
informatieniveaus. De waarneming van de afzonderlijke letters en woorden
wordt sterk beïnvloed door de verwachting die een lezer heeft op grond van
zijn kennis van de taal en de werkelijkheid.
- Interactiemodel
o Er is een afwisseling tussen voorspellend lezen en woord voor woord lezen.
- Fonologisch coheremtiemodel
o Dit model geeft aan hoe het geheugen werkt bij het leren lezen. In ons
geheugen ligt verschillende informatie opgeslagen in zenuwcellen die met
elkaar verbonden zijn en een soort netwerk vormen.
o De informatie ligt opgeslagen in eenheden of knopen.
o Bij het lezen spelen drie soorten knopen een rol
Foneemknopen (Kennis van spraakklanken)
Letterknopen (Kennis van letters)
Semantische knopen (De betekenis)
2.2 Leesstrategieën
De ene keer kijkt een lezer heel nauwkeurig, de andere keer meer globaal en hij doet
voorspellingen of maakt aanvullingen.
Leren:
- Taal en didactiek: Spelling – (Hs. 4, §6.1 t/m §6.3 en Hs. 7)
- Taalonderwijs ontwerpen - (§5.1 t/m §5.3, §6.1.2, §6.2 en §6.4)
- Taal en didactiek - (§2.1 t/m §2.5, §5.3 t/m §5.4 en §6.2)
- www.lesintaal.nl:
o 7.1.1 (literaire smaak)
o 7.1.4 (literaire genres)
o 7.2.3 (voorlees- en verteltechnieken)
o 7.3.2 (narratologie)
o 6.1.1 (Bepalen doel, publiek en tekstsoort)
o 6.2.1 (schrijfopdracht formuleren)
o 6.2.2 (Gerichte aanwijzingen bij stellen)
o 6.2.5 (Stappenplan stellen)
o 6.2.6 (Voorbeeldteksten)
o 6.2.7 (Didactisch model stellen)
- Kinderboeken
Kinderboeken
Titel Mus en kapitein Game Helden De Berries
kwaakbaard
Schrijver Keven Hassing Marcel van Driel Annemarie van der
Eem
Extra En de 5 slangen Tegen de Zombie- Het onmogelijke
Cowboys plan
Taal en Didactiek, aanvankelijk en technisch lezen
2.1 Lezen als informatieverwerking
Het lezen van een tekst is een ingewikkeld proces. Een lezer moet allerlei lijntjes en
kriebeltjes omzetten in woorden en zinnen en daar vervolgens betekenis aan toekennen.
2.2.1 Informatieniveaus
We onderscheiden de volgende niveaus voor informatieverwerking:
- Visueel niveau
o Fonemen: spraakklanken r/oo/s of d/eu/r
o Grafemen: hoe je ze schrijft, i en e = ie, ie is een grafeem
o Klankzuiver: Waar fonemen en grafemen met elkaar overeenkomen.
- Morfologisch niveau
o Wanneer je woorden herkent in een woord (be-, ge-,ver-/-tje -lijk)
- Semantisch niveau
o Je moet de betekenis van woorden begrijpen
- Syntactisch niveau
, o De relatie tussen woorden, woordgroepen en zinnen.
Informatieniveau = een lezer gebruikt verschillende informatieniveaus om een woord of een
tekst te lezen.
- Visueel niveau: Dit houdt in dat de lezer letters herkent aan de speciale vorm van de
letters. Een beginnend lezer leest losse letters, een geoefende lezer leest grotere
gehelen. Ook frequenties van letters speelt een rol. De letter x komt niet zoveel voor,
dus die letter x zal snel herkend worden.
- Morfologisch niveau: Bij het lezen maak je gebruik van je kennis van de opbouw van
woorden. Een lezer zal het woord vertrouwelijk sneller kunnen lezen als hij hierin het
woordje trouw herkent. Als je voorvoegsels als: be-ge-ver of achtervoegsels als -tje
en -lijk in een keer herkent, zal het leerproces sneller verlopen.
- Semantisch niveau: Dit heeft te maken met de betekenis van het woord. Geef hem
een schop. Als je alleen afgaat op het visuele niveau weet je nog steeds niet wat er
staat. Is het een tuinman of een voetballer?
- Syntactisch niveau: Hier gaat het om de relatie tussen woorden, woordgroepen en
zinnen. De volgorde van woorden in een zin is soms bepalend voor de betekenis. Het
zijn dezelfde woorden maar de betekenis van de zin is anders. Jan slaat Marie –
Marie slaat Jan.
2.1.2 Modellen over lezen
Over de manier waarop de verschillende niveaus van informatieverwerking bij het lezen een
rol spelen, bestaan verschillende opvattingen en modellen.
- Bottom-upmodel
o Volgens dit model begint de lezer met het waarnemen op visueel niveau.
Eerst herkent hij de letters, daarna de opbouw van woorden en
woordgroepen en als laatste stap wordt te betekenis aan de zin toegekend.
- Top-downmodel
o Volgens dit model starten de leerprocessen juist op de hoge
informatieniveaus. De waarneming van de afzonderlijke letters en woorden
wordt sterk beïnvloed door de verwachting die een lezer heeft op grond van
zijn kennis van de taal en de werkelijkheid.
- Interactiemodel
o Er is een afwisseling tussen voorspellend lezen en woord voor woord lezen.
- Fonologisch coheremtiemodel
o Dit model geeft aan hoe het geheugen werkt bij het leren lezen. In ons
geheugen ligt verschillende informatie opgeslagen in zenuwcellen die met
elkaar verbonden zijn en een soort netwerk vormen.
o De informatie ligt opgeslagen in eenheden of knopen.
o Bij het lezen spelen drie soorten knopen een rol
Foneemknopen (Kennis van spraakklanken)
Letterknopen (Kennis van letters)
Semantische knopen (De betekenis)
2.2 Leesstrategieën
De ene keer kijkt een lezer heel nauwkeurig, de andere keer meer globaal en hij doet
voorspellingen of maakt aanvullingen.
