Pedagogiek
Leren:
- Leren en onderwijzen
o Hs 1, 2, 6, 7, 8 en 9
- Ontwikkelingspsychologie voor leerkrachten basisonderwijs
o Hs 2.2.1, 2.2.2, 2.3.1, 2.3.2, 2.4.2, 2.4.3, 2.4.8, 2.4.9 en 4
Leren en onderwijzen
1.1 Wat is kennis, wat zijn vaardigheden?
- Kennis verwijst naar weten.
- Vaardigheden hebben vooral te maken met doen.
Opvattingen over kennis
Thema Opvatting 1 Opvatting 2
Zekerheid van kennis Kennis ligt vast Kennis is beweeglijk en
vloeiend
Eenvoud en complexiteit Kennis is een Kennis is een systeem van
van kennis opeenstapeling van losse samenhangende begrippen
feiten
Bronnen van kennis Kennis krijg je door je te Mensen maken kennis zelf
laven aan bronnen van door de activiteit van hun
buiten brein
Rechtvaardiging van kennis Kennis is waar omdat Of je kennis waar of onwaar
deskundigen dat zeggen vindt, is afhankelijk van je
eigen oordeel
Data, informatie of kennis?
- Data is gegevens
- Informatie bestaat uit een selectie van samenhangende data
- Kennis is wanneer je die informatie eigen maakt (Je moet je kennis kunnen leren,
onthouden en toepassen)
Vaardigheden
- Bij vaardigheden is ook een kenniselement aanwezig
- Soorten vaardigheden:
o Sociale vaardigheden: kennismaken, samenwerken, conflicten oplossen
o Lichamelijke vaardigheden: klimmen, schaatsen, zwemmen, tennissen
o Gereedschap hanteren: schrijven, typen, boogschieten, viool spelen
o Taalvaardigheden: spreken, luisteren, samenvatten, lezen
- Procedurele kennis: je moet weten wat je moet doen.
- Oriëntatiebasis: Het weten wat nodig is om een vaardigheid te leren.
- Oefening baart kunst
, - Vaardigheden maak je je eigen door te doen
- Het leren van vaardigheden kan door:
o Voordoen en vervolgens nadoen
o Feedback ontvangen
o Reflecteren op eigen handelingen
o Herhalen
- Je kunt vaardigheden goed inzetten als je er niet te lang over hoeft na te denken
- Je krijgt ook je eigen stijl wanneer je een vaardigheid goed kan inzetten
Betekenisvolle en zinvolle kennis
- Het gaat pas echt om eigen kennis als je er betekenis aan kunt geven.
o Je kunt kennis gebruiken in de dagelijks leven
o Het past bij een eerder verworven kennis en kan daarmee verbonden worden
o Kennis vormt samen met andere kennis een samenhangend geheel
o De kennis is waardevol voor je
o De kennis maakt je emotioneel
- We noemen kennis zinvol als:
o Ze waardevol zijn in de maatschappij
o Ze van belang zijn voor de uitoefening van een beroep
o Het sleutels zijn voor sociaal-maatschappelijk functioneren
- Kennis moet zinvol zijn en al betekenisvol worden ervaren
Kennis als ontwerp (Boek van Amerikaans onderwijskundige David Perkins)
- Je hebt pas kennis over iets als je kan antwoorden op de volgende 4 vragen:
1. Wat is het doel van deze kennis?
2. Kun je de kennis kort en bondig typeren?
3. Heb je eigen voorbeelden bij deze kennis?
4. Hoe kun je deze kennis gebruiken?
1.2 Drie leertheorieën
1. Behaviorisme: Je kunt mensen iets aanleren
2. Cognitivisme: Het verwerken van aangeboden informatie (zelf leren)
3. Constructivisme: Eigen kennis construeren op grond van informatie en ervaring
Behaviorisme
- Mensen passen hun gedrag aan, aan de omgeving
- Succesvol gedrag wordt herhaald en onsuccesvol gedrag gedoofd.
- Kenmerken:
o Nauwkeurig omschreven leerinhouden
o Stap voor stap leren
o Een sterke sturende rol voor de docent
o Directe feedback
o Toetsen
o Meten is weten
, o Beloningssystemen
o Nadruk op oefenen
- Het versterken en verzwakken van het leergedrag ziet er vaak uit als een straf en
beloning
o Cijfers geven
o Beloningen in de vorm van een sticker
o Nablijven en overschrijven
Kritiek op behavioristisch onderwijs
Te veel Te weinig
Zichtbaar gedrag Diep begrip
Toepasbaarheid alleen in de leersituatie Transfer naar andere situaties
Gehoorzaamheid en beheersing Eigen verantwoordelijkheid en motivatie
Opgedeeld in kleine stappen Voor de leerling betekenisvolle gehelen
Toetsen Toepassen
Eenzaam leren Samenwerken en interactie
Zaak Persoon
Voorbeelden van behavioristisch leren zijn:
- Leren opzeggen van tafels
- Leren aanwijzen van plaatsnamen op een blinde kaart
- Leren van definities van geologische verschijnselen
- Leren van handelingen om gestandaardiseerde producten af te leveren
- Leren van netjes eten
- Leren van de regels van werkwoordspelling
Cognitivisme
- In tegenstelling tot het behaviorisme is het cognitivisme vooral geïnteresseerd in de
processen die tot leren leiden.
- De vraag is hier veel meer hoe iemand leert een probleem op te lossen dan hoe
iemand bepaald gedrag aanleert
- In het cognitivistische denken worden vragen gesteld als:
o Hoe onthoud je iets het best?
o Wat zijn goede strategieën om problemen op te lossen?
o Hoe verloopt het denken van een mens?
o Kun je leren denken?
o Hoe krijg je grip op complexe informatie en concepten?
- In het cognitivisme wordt het menselijk leren en denken vaak vergeleken met de
computer.
- Onderscheid tussen twee:
o Het werkgeheugen (Leerproces)
o Het langetermijngeheugen (Het resultaat van het leerproces wordt hier
opgeslagen)
- Het gebruiken van ezelsbruggetjes helpt bij het verwerken en opslaan van informatie
Leren:
- Leren en onderwijzen
o Hs 1, 2, 6, 7, 8 en 9
- Ontwikkelingspsychologie voor leerkrachten basisonderwijs
o Hs 2.2.1, 2.2.2, 2.3.1, 2.3.2, 2.4.2, 2.4.3, 2.4.8, 2.4.9 en 4
Leren en onderwijzen
1.1 Wat is kennis, wat zijn vaardigheden?
- Kennis verwijst naar weten.
- Vaardigheden hebben vooral te maken met doen.
Opvattingen over kennis
Thema Opvatting 1 Opvatting 2
Zekerheid van kennis Kennis ligt vast Kennis is beweeglijk en
vloeiend
Eenvoud en complexiteit Kennis is een Kennis is een systeem van
van kennis opeenstapeling van losse samenhangende begrippen
feiten
Bronnen van kennis Kennis krijg je door je te Mensen maken kennis zelf
laven aan bronnen van door de activiteit van hun
buiten brein
Rechtvaardiging van kennis Kennis is waar omdat Of je kennis waar of onwaar
deskundigen dat zeggen vindt, is afhankelijk van je
eigen oordeel
Data, informatie of kennis?
- Data is gegevens
- Informatie bestaat uit een selectie van samenhangende data
- Kennis is wanneer je die informatie eigen maakt (Je moet je kennis kunnen leren,
onthouden en toepassen)
Vaardigheden
- Bij vaardigheden is ook een kenniselement aanwezig
- Soorten vaardigheden:
o Sociale vaardigheden: kennismaken, samenwerken, conflicten oplossen
o Lichamelijke vaardigheden: klimmen, schaatsen, zwemmen, tennissen
o Gereedschap hanteren: schrijven, typen, boogschieten, viool spelen
o Taalvaardigheden: spreken, luisteren, samenvatten, lezen
- Procedurele kennis: je moet weten wat je moet doen.
- Oriëntatiebasis: Het weten wat nodig is om een vaardigheid te leren.
- Oefening baart kunst
, - Vaardigheden maak je je eigen door te doen
- Het leren van vaardigheden kan door:
o Voordoen en vervolgens nadoen
o Feedback ontvangen
o Reflecteren op eigen handelingen
o Herhalen
- Je kunt vaardigheden goed inzetten als je er niet te lang over hoeft na te denken
- Je krijgt ook je eigen stijl wanneer je een vaardigheid goed kan inzetten
Betekenisvolle en zinvolle kennis
- Het gaat pas echt om eigen kennis als je er betekenis aan kunt geven.
o Je kunt kennis gebruiken in de dagelijks leven
o Het past bij een eerder verworven kennis en kan daarmee verbonden worden
o Kennis vormt samen met andere kennis een samenhangend geheel
o De kennis is waardevol voor je
o De kennis maakt je emotioneel
- We noemen kennis zinvol als:
o Ze waardevol zijn in de maatschappij
o Ze van belang zijn voor de uitoefening van een beroep
o Het sleutels zijn voor sociaal-maatschappelijk functioneren
- Kennis moet zinvol zijn en al betekenisvol worden ervaren
Kennis als ontwerp (Boek van Amerikaans onderwijskundige David Perkins)
- Je hebt pas kennis over iets als je kan antwoorden op de volgende 4 vragen:
1. Wat is het doel van deze kennis?
2. Kun je de kennis kort en bondig typeren?
3. Heb je eigen voorbeelden bij deze kennis?
4. Hoe kun je deze kennis gebruiken?
1.2 Drie leertheorieën
1. Behaviorisme: Je kunt mensen iets aanleren
2. Cognitivisme: Het verwerken van aangeboden informatie (zelf leren)
3. Constructivisme: Eigen kennis construeren op grond van informatie en ervaring
Behaviorisme
- Mensen passen hun gedrag aan, aan de omgeving
- Succesvol gedrag wordt herhaald en onsuccesvol gedrag gedoofd.
- Kenmerken:
o Nauwkeurig omschreven leerinhouden
o Stap voor stap leren
o Een sterke sturende rol voor de docent
o Directe feedback
o Toetsen
o Meten is weten
, o Beloningssystemen
o Nadruk op oefenen
- Het versterken en verzwakken van het leergedrag ziet er vaak uit als een straf en
beloning
o Cijfers geven
o Beloningen in de vorm van een sticker
o Nablijven en overschrijven
Kritiek op behavioristisch onderwijs
Te veel Te weinig
Zichtbaar gedrag Diep begrip
Toepasbaarheid alleen in de leersituatie Transfer naar andere situaties
Gehoorzaamheid en beheersing Eigen verantwoordelijkheid en motivatie
Opgedeeld in kleine stappen Voor de leerling betekenisvolle gehelen
Toetsen Toepassen
Eenzaam leren Samenwerken en interactie
Zaak Persoon
Voorbeelden van behavioristisch leren zijn:
- Leren opzeggen van tafels
- Leren aanwijzen van plaatsnamen op een blinde kaart
- Leren van definities van geologische verschijnselen
- Leren van handelingen om gestandaardiseerde producten af te leveren
- Leren van netjes eten
- Leren van de regels van werkwoordspelling
Cognitivisme
- In tegenstelling tot het behaviorisme is het cognitivisme vooral geïnteresseerd in de
processen die tot leren leiden.
- De vraag is hier veel meer hoe iemand leert een probleem op te lossen dan hoe
iemand bepaald gedrag aanleert
- In het cognitivistische denken worden vragen gesteld als:
o Hoe onthoud je iets het best?
o Wat zijn goede strategieën om problemen op te lossen?
o Hoe verloopt het denken van een mens?
o Kun je leren denken?
o Hoe krijg je grip op complexe informatie en concepten?
- In het cognitivisme wordt het menselijk leren en denken vaak vergeleken met de
computer.
- Onderscheid tussen twee:
o Het werkgeheugen (Leerproces)
o Het langetermijngeheugen (Het resultaat van het leerproces wordt hier
opgeslagen)
- Het gebruiken van ezelsbruggetjes helpt bij het verwerken en opslaan van informatie
