Samenvatting 3.1 Gezinnen Van Nu Probleem 16

Gezinnen Van Nu – Probleem 16
Literatuur: artikelen Smouter, van den Broek, Kleijnen, Ince & Bevaart
Hebben allochtone en autochtone kinderen dezelfde behoeftes wat betreft hulpverlening en
maken ze hier even veel gebruik van?
Artikel Van den Broek et al. “Diversiteit in het jeugdbeleid”
Migrantenjeugd in Nederland = in 2010 wonen er ruim 800.000 jeugdigen van niet-westerse
afkomst in Nederland, met de grootste groepen van Marokkaanse en Turkse afkomst. De
meeste niet-westerse migranten onder de 25 jaar zijn in Nederland geboren en behoren tot
de tweede generatie. Het aantal kinderen en jongeren van niet-westerse afkomst in
Nederland is de afgelopen jaren flink toegenomen, maar de verwachting is dat deze vanaf
2015 niet meer toeneemt vanwege minder immigratie en een dalend kindertal.
Kinderen en jongeren van niet-westerse afkomst krijgen beleidsmatig veel aandacht met
betrekking tot de achterstand die zij hebben in het onderwijs, de relatief hoge
jeugdwerkloosheid en de hoge criminaliteitscijfers. Jeugdigen en gezinnen van niet-westerse
herkomst zijn ondervertegenwoordigd in de lichtere vormen van opvoedings- en
ontwikkelingsondersteuning, terwijl zij oververtegenwoordigd zijn in de zwaardere vormen
van hulpverlening. Het beleidsprogramma Alle kansen voor alle kinderen (2007) beschrijft
dat alle kinderen en jongeren kansen moeten krijgen om zich goed te kunnen ontwikkelen,
ongeacht hun culturele achtergrond of handicap. Zes voorwaarden:
1) Gezond opgroeien
2) Veilig opgroeien
3) Een steentje bijdragen aan de maatschappij
4) Talenten ontwikkelen
5) Goed voorbereid zijn op de toekomst
6) Plezier hebben
In het beleidsprogramma wordt met name aandacht besteed aan culturele diversiteit. Zo is
het doel dat migrantenkinderen en hun ouders even goed bereikt worden door algemene
voorzieningen als autochtone Nederlanders, dat migrantenouders en professionals
problemen in de opvoeding en ontwikkeling vroegtijdig signaleren en aanpakken, en dat
interventies effectief zijn bij migrantenjeugd en hun ouders.
Monitor Diversiteit in het Jeugdbeleid = het CBS en SCP voeren in opdracht van ZonMw een
monitor uit met betrekking tot een van de doelen van het beleidsprogramma, namelijk het
bereik van de voorzieningen: worden migrantenjeugdigen even goed bereikt als autochtoon
Nederlandse jeugdigen? De monitor kent twee sporen:
1) Het ene spoor bevat het presenteren van een cijfermatig overzicht van de
leefsituatie en het voorzieningengebruik van jeugdigen uit diverse herkomstgroepen.
2) Het tweede spoor is verdiepend en probeert eventuele verschillen tussen
herkomstgroepen te verklaren en of er sprake is van een ongewenste situatie.



1

, Bij het ontwerp van de monitor zijn de eerdergenoemde zes voorwaarden samengevoegd
tot vier thema’s: opgroeien in het gezin, talenten ontwikkelen en de overgang naar werk,
fysieke en mentale gezondheid, vriendschappen/vrijetijdsbesteding/relaties/seksualiteit.
De nulmeting van de monitor geeft op deze vier terreinen een overzicht van de diversiteit in
het gebruik van voorzieningen door jongeren. Voor de verdiepende studie is uit elk van deze
thema’s één type voorziening gekozen. In volgorde van de vier dimensies is gekozen voor
formele opvoedingsondersteuning, speciale onderwijsvoorzieningen, de huisarts, en
voorzieningen op het gebied van seksuele gezondheid.
Opzet en werkwijze = verschillen tussen etnische groepen in het gebruik van voorzieningen
kunnen verschillende oorzaken hebben.
 Voor wie is de voorziening bedoeld?: allereerst is het van belang om te kijken wie de
doelgroep vormen van een bepaalde voorziening.
- Opvoedingsondersteuning is voor ouders met opvoedvragen- of problemen.
- Speciale onderwijsvoorzieningen zijn voor leerlingen die niet kunnen meekomen
in het reguliere onderwijs.
- De huisarts is voor kinderen en jongeren met gezondheidsproblemen.
- Voorzieningen op het gebied van seksuele gezondheid zijn voor jongeren die
seksueel actief zijn.
Als er verschillen zijn tussen groepen in bijvoorbeeld het vóórkomen van
opvoedproblemen, zou men mogen verwachten dat die verschillen terug te zien zijn
in het gebruik van opvoedingsondersteuning. Verschillen in omvang van de
doelgroep van de voorziening kunnen gerelateerd zijn aan verschillen in
achtergrondkenmerken. Zo leven migranten vaker in armoede dan autochtone
Nederlanders, wat een belangrijke risicofactor is voor opvoedingsproblemen.
 Wie maakt daadwerkelijk gebruik van de voorziening?: niet iedereen voor wie de
voorziening bedoeld is, maakt er ook werkelijk gebruik van. Zo maken niet alle ouders
met opvoedingsproblemen gebruik van opvoedingsondersteuning, en niet alle
seksueel actieve jongeren gebruiken anticonceptie. Drie verklarende factoren:
1. Achtergrondkenmerken: kunnen direct verbonden zijn aan het gebruik van
de voorziening, maar ook indirect via de houding en de (on)toegankelijkheid.
Een verschil in opleidingsniveau kan bijvoorbeeld invloed hebben op de
kennis die jongeren of ouders hebben van bepaalde voorzieningen, maar ook
samenhangen met een verschil in houding tegenover professionals.
2. Houding: de vraag is hoe ouders aankijken tegen bepaalde vormen van
hulpverlening en of ze vertrouwen hebben in de Nederlandse voorzieningen.
Een jeugdige of ouder moet positief staan tegenover het gebruik van de
voorziening om er vrijwillig gebruik van te maken.
3. (On)toegankelijkheid: jeugdigen en ouders moeten in staat zijn de
voorzieningen te gebruiken en het aanbod moet passend zijn. Hierbij gaat het
om of er bepaalde belemmeringen spelen op het gebied van communicatie
en taal, of jeugdigen en ouders wel afweten van het bestaan van de
voorzieningen, of het gebruik betaalbaar is, en of de voorziening
cultuursensitief genoeg is dat migranten zich er thuis voelen.

2