1
,Inhoudsopgave
Deel 1 Waardecreatie.................................................................................................................................... 4
Hoofdstuk 1 Wat is innovatie?..............................................................................................................................4
1.1 Het effect van innovatie..............................................................................................................................4
1.2 Het object van innovatie.............................................................................................................................4
1.3 De mate van verandering............................................................................................................................5
Hoofdstuk 2 Waarom innoveren we?...................................................................................................................6
2.1 Overleven....................................................................................................................................................6
2.2 Kansen spreiden..........................................................................................................................................6
2.3 Perfect zijn is niet genoeg...........................................................................................................................6
2.4 Voor sommigen belangrijker dan voor anderen.........................................................................................7
2.5 Nederlandse en Europese ambities............................................................................................................7
Deel 2 Innoveren........................................................................................................................................... 8
Hoofdstuk 3 Het innovatieproces..........................................................................................................................8
3.1 Lineaire processen.......................................................................................................................................8
3.2 Iteratieve processen....................................................................................................................................8
3.4 Cyclische processen.....................................................................................................................................8
3.5 Stage-gate-processen..................................................................................................................................9
3.6 Open innovatie............................................................................................................................................9
3.7 Stijlen van innoveren...................................................................................................................................9
Hoofdstuk 4 Dromen...........................................................................................................................................10
4.1 Vraagstelling..............................................................................................................................................10
4.2 Kennis aangeboren....................................................................................................................................10
4.3 Creativiteit.................................................................................................................................................10
4.4 Selectie......................................................................................................................................................11
Hoofdstuk 5 Denken............................................................................................................................................12
5.1 Ontwerpopdracht......................................................................................................................................12
5.2 Multidisciplinair ontwikkelen....................................................................................................................12
5.3 Ontwikkelmethoden..................................................................................................................................12
Hoofdstuk 6 Durven............................................................................................................................................13
6.1 Beproeven.................................................................................................................................................13
6.2 Businesscase..............................................................................................................................................13
6.3 Commitment verkrijgen............................................................................................................................13
Hoofdstuk 7 Doen................................................................................................................................................15
7.1 De andere kant van innovatie...................................................................................................................15
7.2 Veranderingen implementeren.................................................................................................................15
7.3 De communicatie van de veranderingen..................................................................................................15
7.4 Het succes vieren......................................................................................................................................16
Hoofdstuk 8 Open innovatie en co-creatie..........................................................................................................17
8.1 Co-creatie bij ideevorming........................................................................................................................17
8.2 Co-creatie bij conceptontwikkeling en ontwerp.......................................................................................18
8.3 Co-creatie in de haalbaarheidsfase...........................................................................................................18
8.4 Co-creatie bij implementatie en lancering................................................................................................18
Hoofdstuk 9 Typen innovaties en hun aanpak....................................................................................................19
9.1 Marktinnovatie..........................................................................................................................................19
9.2 Businessmodel-innovatie..........................................................................................................................19
9.3 Productinnovatie.......................................................................................................................................20
9.4 Procesinnovatie.........................................................................................................................................20
9.5 Duurzame innovatie..................................................................................................................................21
2
,Deel 3 Management van innovatie............................................................................................................... 23
Hoofdstuk 12 Sturen van innovatie.....................................................................................................................23
12.1 Het innovatieportfolio sturen..................................................................................................................23
12.2 Een innovatieprogramma........................................................................................................................23
12.3 Een innovatieproject sturen....................................................................................................................24
Hoorcolleges................................................................................................................................................ 25
Hoorcollege 1 – vormen van innovatie...............................................................................................................25
Beroepsproduct: (3 ECTS)................................................................................................................................25
Wat is innovatie?.............................................................................................................................................25
Vormen van innovatie.....................................................................................................................................25
Waarom is innovatie zo belangrijk?................................................................................................................26
Hoorcollege 2 - portfolioanalyse.........................................................................................................................27
Waarom portfolio analyse?.............................................................................................................................27
BCG matrix.......................................................................................................................................................27
MABA analyse..................................................................................................................................................27
Productlevenscyclus........................................................................................................................................28
Technology S-curve.........................................................................................................................................29
Hoorcollege 3 innovatievormen en -processen...................................................................................................30
Innovatieprocessen.........................................................................................................................................30
Toepassen innovatievormen...........................................................................................................................33
Hoorcollege 4......................................................................................................................................................35
Inschatten van succes van een innovatie........................................................................................................35
Wat kan je doen om een innovatie te laten slagen?......................................................................................36
Hoe je een business case opstelt....................................................................................................................36
Werkcollege 4.....................................................................................................................................................38
Hoorcollege 5......................................................................................................................................................39
Projectmanagement........................................................................................................................................39
Veelgemaakte fouten bij projecten................................................................................................................39
Projectplan maken: APDRA.............................................................................................................................39
Fasering van het project..................................................................................................................................40
Beheersing van het project.............................................................................................................................40
GOKIT...............................................................................................................................................................41
Stakeholderanalyse.........................................................................................................................................41
Risicoanalyse...................................................................................................................................................41
Hoorcollege 6......................................................................................................................................................44
Wat gaat er organisatorische vaak fout?........................................................................................................44
Oplossing: ambidextere organisatie................................................................................................................44
Spin-offs...........................................................................................................................................................44
Open innovaties..............................................................................................................................................45
Laatste werkcollege -> oefententamen..............................................................................................................46
Tips voor het tentamen...................................................................................................................................47
Artikelen...................................................................................................................................................... 48
What Is Disruptive Innovation?...........................................................................................................................48
Eager sellers and stony buyers............................................................................................................................56
Innovation Isn’t Just About New Products..........................................................................................................63
The Ambidextrous Organization.........................................................................................................................65
3
, DEEL 1 WAARDECREATIE
HOOFDSTUK 1 WAT IS INNOVATIE?
Er zijn verschillende opvattingen over de definitie van innovatie. Dit is afhankelijk van de context waarin het
gebruikt wordt. Er staan 3 elementen centraal bij het omschrijven van een innovatie, namelijk het object, de
mate van verandering en het effect van de innovatie.
- De Oostenrijkse econoom Joseph Schumpeter (1912): “Enkel het tot stand brengen van nieuwe
combinaties van (niet-)technologische kennis kan uiteindelijke nieuwe waarde creëren.”
- Grote van Dale (2005):
o Invoering van iets nieuws
o Nieuwigheid
o Technische, industriële vernieuwing
- Ministerie van Economische Zaken (2004): “Vernieuwing die neerslaat in producten, diensten, processen
of organisatievormen.”
- Managing Innovation boek (Tidd; Bessant; Pavit, 2003): “Verandering van de dingen die een organisatie
aanbiedt of de manier waarop zij dit creëert en aflevert.”
- Buijs (1987): “Een sprongsgewijze verandering in de product-markt-technologiecombinatie(s) van
bestaande (industriële) bedrijven.”
- Economische instituut voor het MKB (EIM): “Elke vernieuwing of verandering gericht op
resultaatverbetering.”
1.1 HET EFFECT VAN INNOVATIE
= het vergroten van de toegevoegde waarde van een organisatie en/of het vergroten van klantwaarde.
Toegevoegde waarde = het verschil tussen de omzet van een organisatie en de inkoopwaarde van de
grondstoffen. Deze kan worden vergroot door de omzet te vergroten of de kosten te verlagen.
Procesinnovaties: gericht op het behalen van efficiencyvoordelen
Product- en marktinnovaties: gericht op het vergroten van de omzet door in te spelen op behoeften van
klanten. Deze heeft op lange termijn een groter potentieel gezien het erg kan groeien, terwijl het potentieel
van kostenbesparing beperkt is. MEEST GEKOZEN!
Klantwaarde = de voordelen die een product voor de klant heeft zijn hem wat waard. Dit wordt bepaald door
de mate waarin een product behoeften kan vervullen, vergeleken met andere producten.
Propositie/productbundel = het product of de dienst zelf, de service eromheen en het imago.
- Wie behoren tot onze doelgroep en wat zijn hun behoeften?
- Op welke manier vervult onze productbundel deze behoeften?
- Op welke manier onderscheiden wij ons hierin van concurrenten?
1.2 HET OBJECT VAN INNOVATIE
Elementen in een waarde creërend systeem (bedrijf/organisatie):
Soorten innovaties
Productinnovaties: veranderingen in hetgeen een organisatie aanbiedt. Bijvoorbeeld het introduceren van een
nieuw product of het doorvoeren van een essentiële productverbetering. Producten kunnen zowel goederen
als diensten zijn. Vaak is het een mix van beide.
4
,Inhoudsopgave
Deel 1 Waardecreatie.................................................................................................................................... 4
Hoofdstuk 1 Wat is innovatie?..............................................................................................................................4
1.1 Het effect van innovatie..............................................................................................................................4
1.2 Het object van innovatie.............................................................................................................................4
1.3 De mate van verandering............................................................................................................................5
Hoofdstuk 2 Waarom innoveren we?...................................................................................................................6
2.1 Overleven....................................................................................................................................................6
2.2 Kansen spreiden..........................................................................................................................................6
2.3 Perfect zijn is niet genoeg...........................................................................................................................6
2.4 Voor sommigen belangrijker dan voor anderen.........................................................................................7
2.5 Nederlandse en Europese ambities............................................................................................................7
Deel 2 Innoveren........................................................................................................................................... 8
Hoofdstuk 3 Het innovatieproces..........................................................................................................................8
3.1 Lineaire processen.......................................................................................................................................8
3.2 Iteratieve processen....................................................................................................................................8
3.4 Cyclische processen.....................................................................................................................................8
3.5 Stage-gate-processen..................................................................................................................................9
3.6 Open innovatie............................................................................................................................................9
3.7 Stijlen van innoveren...................................................................................................................................9
Hoofdstuk 4 Dromen...........................................................................................................................................10
4.1 Vraagstelling..............................................................................................................................................10
4.2 Kennis aangeboren....................................................................................................................................10
4.3 Creativiteit.................................................................................................................................................10
4.4 Selectie......................................................................................................................................................11
Hoofdstuk 5 Denken............................................................................................................................................12
5.1 Ontwerpopdracht......................................................................................................................................12
5.2 Multidisciplinair ontwikkelen....................................................................................................................12
5.3 Ontwikkelmethoden..................................................................................................................................12
Hoofdstuk 6 Durven............................................................................................................................................13
6.1 Beproeven.................................................................................................................................................13
6.2 Businesscase..............................................................................................................................................13
6.3 Commitment verkrijgen............................................................................................................................13
Hoofdstuk 7 Doen................................................................................................................................................15
7.1 De andere kant van innovatie...................................................................................................................15
7.2 Veranderingen implementeren.................................................................................................................15
7.3 De communicatie van de veranderingen..................................................................................................15
7.4 Het succes vieren......................................................................................................................................16
Hoofdstuk 8 Open innovatie en co-creatie..........................................................................................................17
8.1 Co-creatie bij ideevorming........................................................................................................................17
8.2 Co-creatie bij conceptontwikkeling en ontwerp.......................................................................................18
8.3 Co-creatie in de haalbaarheidsfase...........................................................................................................18
8.4 Co-creatie bij implementatie en lancering................................................................................................18
Hoofdstuk 9 Typen innovaties en hun aanpak....................................................................................................19
9.1 Marktinnovatie..........................................................................................................................................19
9.2 Businessmodel-innovatie..........................................................................................................................19
9.3 Productinnovatie.......................................................................................................................................20
9.4 Procesinnovatie.........................................................................................................................................20
9.5 Duurzame innovatie..................................................................................................................................21
2
,Deel 3 Management van innovatie............................................................................................................... 23
Hoofdstuk 12 Sturen van innovatie.....................................................................................................................23
12.1 Het innovatieportfolio sturen..................................................................................................................23
12.2 Een innovatieprogramma........................................................................................................................23
12.3 Een innovatieproject sturen....................................................................................................................24
Hoorcolleges................................................................................................................................................ 25
Hoorcollege 1 – vormen van innovatie...............................................................................................................25
Beroepsproduct: (3 ECTS)................................................................................................................................25
Wat is innovatie?.............................................................................................................................................25
Vormen van innovatie.....................................................................................................................................25
Waarom is innovatie zo belangrijk?................................................................................................................26
Hoorcollege 2 - portfolioanalyse.........................................................................................................................27
Waarom portfolio analyse?.............................................................................................................................27
BCG matrix.......................................................................................................................................................27
MABA analyse..................................................................................................................................................27
Productlevenscyclus........................................................................................................................................28
Technology S-curve.........................................................................................................................................29
Hoorcollege 3 innovatievormen en -processen...................................................................................................30
Innovatieprocessen.........................................................................................................................................30
Toepassen innovatievormen...........................................................................................................................33
Hoorcollege 4......................................................................................................................................................35
Inschatten van succes van een innovatie........................................................................................................35
Wat kan je doen om een innovatie te laten slagen?......................................................................................36
Hoe je een business case opstelt....................................................................................................................36
Werkcollege 4.....................................................................................................................................................38
Hoorcollege 5......................................................................................................................................................39
Projectmanagement........................................................................................................................................39
Veelgemaakte fouten bij projecten................................................................................................................39
Projectplan maken: APDRA.............................................................................................................................39
Fasering van het project..................................................................................................................................40
Beheersing van het project.............................................................................................................................40
GOKIT...............................................................................................................................................................41
Stakeholderanalyse.........................................................................................................................................41
Risicoanalyse...................................................................................................................................................41
Hoorcollege 6......................................................................................................................................................44
Wat gaat er organisatorische vaak fout?........................................................................................................44
Oplossing: ambidextere organisatie................................................................................................................44
Spin-offs...........................................................................................................................................................44
Open innovaties..............................................................................................................................................45
Laatste werkcollege -> oefententamen..............................................................................................................46
Tips voor het tentamen...................................................................................................................................47
Artikelen...................................................................................................................................................... 48
What Is Disruptive Innovation?...........................................................................................................................48
Eager sellers and stony buyers............................................................................................................................56
Innovation Isn’t Just About New Products..........................................................................................................63
The Ambidextrous Organization.........................................................................................................................65
3
, DEEL 1 WAARDECREATIE
HOOFDSTUK 1 WAT IS INNOVATIE?
Er zijn verschillende opvattingen over de definitie van innovatie. Dit is afhankelijk van de context waarin het
gebruikt wordt. Er staan 3 elementen centraal bij het omschrijven van een innovatie, namelijk het object, de
mate van verandering en het effect van de innovatie.
- De Oostenrijkse econoom Joseph Schumpeter (1912): “Enkel het tot stand brengen van nieuwe
combinaties van (niet-)technologische kennis kan uiteindelijke nieuwe waarde creëren.”
- Grote van Dale (2005):
o Invoering van iets nieuws
o Nieuwigheid
o Technische, industriële vernieuwing
- Ministerie van Economische Zaken (2004): “Vernieuwing die neerslaat in producten, diensten, processen
of organisatievormen.”
- Managing Innovation boek (Tidd; Bessant; Pavit, 2003): “Verandering van de dingen die een organisatie
aanbiedt of de manier waarop zij dit creëert en aflevert.”
- Buijs (1987): “Een sprongsgewijze verandering in de product-markt-technologiecombinatie(s) van
bestaande (industriële) bedrijven.”
- Economische instituut voor het MKB (EIM): “Elke vernieuwing of verandering gericht op
resultaatverbetering.”
1.1 HET EFFECT VAN INNOVATIE
= het vergroten van de toegevoegde waarde van een organisatie en/of het vergroten van klantwaarde.
Toegevoegde waarde = het verschil tussen de omzet van een organisatie en de inkoopwaarde van de
grondstoffen. Deze kan worden vergroot door de omzet te vergroten of de kosten te verlagen.
Procesinnovaties: gericht op het behalen van efficiencyvoordelen
Product- en marktinnovaties: gericht op het vergroten van de omzet door in te spelen op behoeften van
klanten. Deze heeft op lange termijn een groter potentieel gezien het erg kan groeien, terwijl het potentieel
van kostenbesparing beperkt is. MEEST GEKOZEN!
Klantwaarde = de voordelen die een product voor de klant heeft zijn hem wat waard. Dit wordt bepaald door
de mate waarin een product behoeften kan vervullen, vergeleken met andere producten.
Propositie/productbundel = het product of de dienst zelf, de service eromheen en het imago.
- Wie behoren tot onze doelgroep en wat zijn hun behoeften?
- Op welke manier vervult onze productbundel deze behoeften?
- Op welke manier onderscheiden wij ons hierin van concurrenten?
1.2 HET OBJECT VAN INNOVATIE
Elementen in een waarde creërend systeem (bedrijf/organisatie):
Soorten innovaties
Productinnovaties: veranderingen in hetgeen een organisatie aanbiedt. Bijvoorbeeld het introduceren van een
nieuw product of het doorvoeren van een essentiële productverbetering. Producten kunnen zowel goederen
als diensten zijn. Vaak is het een mix van beide.
4
