CULTUURVERSCHILLEN
IN DE PALLIATIEVE
FASE BIJ OUDEREN IN
DE THUISZORG
Studenten + studentnummers: Esther Verhoeven
Docent:
Cursus+ cursuscode: Verdieping in de palliatieve zorg – GKO-PALLIAT-17
Inleverdatum: 17 juni 2023
,Voorwoord
Voor u ligt ons lesplan voor het vak ‘deskundigheidsbevordering en EBP’. Het thema is
“Cultuurverschillen in de palliatieve fase bij ouderen in de thuiszorg”. Waar nodig wordt in de
tekst verwezen naar de bijlagen. De uiteindelijke workshop zal 27 juni worden gehouden.
Het geven van een klinische les of workshop van 45 minuten leek eerst nogal een groot
streven. Wat gaat het thema zijn? Wat wil je dat deelnemende studenten leren? Hoe gaan
we leervormen praktisch maken? Sommigen van onze groep hadden nog niet eerder een
klinische les gegeven. Door de stappen van dit lesplan te volgen, hebben we nieuwe ideeën
en handvaten gekregen over het in elkaar zetten van een presentatie of workshop.
Als verpleegkundige wil je je eigen deskundigheid bevorderen: dit is belangrijk voor het op
een verantwoorde en adequate wijze uitoefenen van ons beroep (CGMV-vakorganisatie voor
christenen et al., 2015, p. 7). Met het vergroten van onze kennis en deskundigheid ontstaat
er tegelijkertijd een verantwoordelijkheid om de deskundigheid van anderen te bevorderen,
zoals die van cliënten, naasten, collega’s en andere zorgprofessionals. Dit betekent dat wij
met veel verschillende leerniveaus en leerstijlen in aanraking komen (CGMV-vakorganisatie
voor christenen et al., 2015, p. 12).
Het maken van dit lesplan heeft ons daarom ook bewuster gemaakt van het belang om de
leerstof passend te maken voor de toehoorders. Hierin moet niet alleen de theorie
aansluiten, maar ook de verschillende didactische werkvormen die worden gebruikt. Tot slot
heeft het ons ook doen realiseren dat het belangrijk is om concreet te zijn in het lesplan
design en de uitvoering daarvan.
We willen onze lerares bedanken voor haar kritische vragen en tijd. Het heeft ons doen
groeien als professionals.
1
,Inhoud
Inleiding ................................................................................................................................. 3
Onderwerp ............................................................................................................................ 4
Eigen voorbereiding .............................................................................................................. 4
Voorbereiding voor deelnemers ............................................................................................. 4
Benodigdheden/leermiddelen ................................................................................................ 4
Didactische werkvormen ....................................................................................................... 5
Lesdoelen te behalen voor de deelnemende studenten......................................................... 7
Persoonlijke leerdoelen ......................................................................................................... 7
Lesopzet/planning ................................................................................................................. 9
Geselecteerde literatuur .......................................................................................................15
Wat is cultuur? ..................................................................................................................15
Overeenkomsten ..............................................................................................................15
Waarom is cultuurgerichte palliatieve zorg belangrijk? ......................................................15
Culturele palliatieve zorg ...................................................................................................16
Verschillen in culturele achtergrond ..................................................................................17
Ethische dilemma’s ...........................................................................................................18
Bronnenlijst ..........................................................................................................................19
Bijlagen ................................................................................................................................22
Bijlage 1: Mail naar studenten. ..........................................................................................22
Bijlage 2: Casuïstieken .....................................................................................................23
Bijlage 3: Evaluatieformulier ..............................................................................................24
Bijlage 4: Groepsverdeling (casuïstiek) .............................................................................25
Bijlage 5: PowerPoint Presentatie lesdemonstratie ...........................................................26
2
, Inleiding
De thuiszorgorganisaties krijgen steeds vaker te maken met mensen met een
migratieachtergrond die palliatieve zorg nodig hebben. Culturele en religieuze opvattingen
over ziekte en sterven krijgen dan een belangrijke rol en kunnen verschillen van de
opvattingen en gewoonten van autochtone zorgverleners. Veel mensen met een
migratieachtergrond vinden dat goede zorg in deze fase gericht moet zijn op maximale, op
genezing gerichte behandeling, het niet ontnemen van hoop en een grote rol van de familie
bij het nemen van besluiten en het bieden van de zorg. Zij willen roddel en schaamteloze
situaties vermijden en het helder heengaan zonder levensbekortende maatregelen is zeer
belangrijk (Van den Muijsenbergh & De Graaff, 2014).
Het is van belang dat (leerling)verpleegkundigen zich bewust zijn van de interculturele
verschillen in de (palliatieve) zorg om zo aan te kunnen sluiten bij de wensen en behoeften
van de cliënt en zijn/haar omgeving. Door middel van deze les wordt het belang van kennis
van de interculturele verschillen duidelijk gemaakt waarbij eigen waarden en normen van de
(leerling)verpleegkundigen een belangrijke rol spelen. Op een interactieve manier worden de
studenten aan het denken gezet over de eigen rol in het leveren van palliatieve zorg aan
cliënten uit een andere cultuur.
3
IN DE PALLIATIEVE
FASE BIJ OUDEREN IN
DE THUISZORG
Studenten + studentnummers: Esther Verhoeven
Docent:
Cursus+ cursuscode: Verdieping in de palliatieve zorg – GKO-PALLIAT-17
Inleverdatum: 17 juni 2023
,Voorwoord
Voor u ligt ons lesplan voor het vak ‘deskundigheidsbevordering en EBP’. Het thema is
“Cultuurverschillen in de palliatieve fase bij ouderen in de thuiszorg”. Waar nodig wordt in de
tekst verwezen naar de bijlagen. De uiteindelijke workshop zal 27 juni worden gehouden.
Het geven van een klinische les of workshop van 45 minuten leek eerst nogal een groot
streven. Wat gaat het thema zijn? Wat wil je dat deelnemende studenten leren? Hoe gaan
we leervormen praktisch maken? Sommigen van onze groep hadden nog niet eerder een
klinische les gegeven. Door de stappen van dit lesplan te volgen, hebben we nieuwe ideeën
en handvaten gekregen over het in elkaar zetten van een presentatie of workshop.
Als verpleegkundige wil je je eigen deskundigheid bevorderen: dit is belangrijk voor het op
een verantwoorde en adequate wijze uitoefenen van ons beroep (CGMV-vakorganisatie voor
christenen et al., 2015, p. 7). Met het vergroten van onze kennis en deskundigheid ontstaat
er tegelijkertijd een verantwoordelijkheid om de deskundigheid van anderen te bevorderen,
zoals die van cliënten, naasten, collega’s en andere zorgprofessionals. Dit betekent dat wij
met veel verschillende leerniveaus en leerstijlen in aanraking komen (CGMV-vakorganisatie
voor christenen et al., 2015, p. 12).
Het maken van dit lesplan heeft ons daarom ook bewuster gemaakt van het belang om de
leerstof passend te maken voor de toehoorders. Hierin moet niet alleen de theorie
aansluiten, maar ook de verschillende didactische werkvormen die worden gebruikt. Tot slot
heeft het ons ook doen realiseren dat het belangrijk is om concreet te zijn in het lesplan
design en de uitvoering daarvan.
We willen onze lerares bedanken voor haar kritische vragen en tijd. Het heeft ons doen
groeien als professionals.
1
,Inhoud
Inleiding ................................................................................................................................. 3
Onderwerp ............................................................................................................................ 4
Eigen voorbereiding .............................................................................................................. 4
Voorbereiding voor deelnemers ............................................................................................. 4
Benodigdheden/leermiddelen ................................................................................................ 4
Didactische werkvormen ....................................................................................................... 5
Lesdoelen te behalen voor de deelnemende studenten......................................................... 7
Persoonlijke leerdoelen ......................................................................................................... 7
Lesopzet/planning ................................................................................................................. 9
Geselecteerde literatuur .......................................................................................................15
Wat is cultuur? ..................................................................................................................15
Overeenkomsten ..............................................................................................................15
Waarom is cultuurgerichte palliatieve zorg belangrijk? ......................................................15
Culturele palliatieve zorg ...................................................................................................16
Verschillen in culturele achtergrond ..................................................................................17
Ethische dilemma’s ...........................................................................................................18
Bronnenlijst ..........................................................................................................................19
Bijlagen ................................................................................................................................22
Bijlage 1: Mail naar studenten. ..........................................................................................22
Bijlage 2: Casuïstieken .....................................................................................................23
Bijlage 3: Evaluatieformulier ..............................................................................................24
Bijlage 4: Groepsverdeling (casuïstiek) .............................................................................25
Bijlage 5: PowerPoint Presentatie lesdemonstratie ...........................................................26
2
, Inleiding
De thuiszorgorganisaties krijgen steeds vaker te maken met mensen met een
migratieachtergrond die palliatieve zorg nodig hebben. Culturele en religieuze opvattingen
over ziekte en sterven krijgen dan een belangrijke rol en kunnen verschillen van de
opvattingen en gewoonten van autochtone zorgverleners. Veel mensen met een
migratieachtergrond vinden dat goede zorg in deze fase gericht moet zijn op maximale, op
genezing gerichte behandeling, het niet ontnemen van hoop en een grote rol van de familie
bij het nemen van besluiten en het bieden van de zorg. Zij willen roddel en schaamteloze
situaties vermijden en het helder heengaan zonder levensbekortende maatregelen is zeer
belangrijk (Van den Muijsenbergh & De Graaff, 2014).
Het is van belang dat (leerling)verpleegkundigen zich bewust zijn van de interculturele
verschillen in de (palliatieve) zorg om zo aan te kunnen sluiten bij de wensen en behoeften
van de cliënt en zijn/haar omgeving. Door middel van deze les wordt het belang van kennis
van de interculturele verschillen duidelijk gemaakt waarbij eigen waarden en normen van de
(leerling)verpleegkundigen een belangrijke rol spelen. Op een interactieve manier worden de
studenten aan het denken gezet over de eigen rol in het leveren van palliatieve zorg aan
cliënten uit een andere cultuur.
3
