Leefklimaat in de klinische forensische zorg
Hoofdstuk 22 – Het belang en de kunst van (schriftelijk) rapporteren
Rapportage heeft in de hulpverlening een centrale functie in het interne werkproces. Collega’s
kunnen door de informatie in het rapport aansluiten op wat voorafging of krijgen belangrijke
aandachtspunten mee. In het gedwongen kader kunnen op grond van de rapportages beslissingen
worden genomen die grote gevolgen kunnen hebben voor de cliënt. De rapporteur moet zich van die
verantwoordelijkheid bewust zijn.
Observeren
Rapporteren begint met observeren. Observeren is opzettelijk, doelgericht en systematisch
waarnemen. Waarden, normen, opvattingen, gevoelens en stemmingen kunnen gemakkelijk
doorklinken in een verslag, maar dit is niet de bedoeling.
Een complicerende factor is dat de hulpverlener vaan deel uitmaakt van de context van de cliënt die
geobserveerd wordt. De observaties hebben daarmee een participerend karakter. Hier moet de
rapporteur zich van bewust zijn.
Objectiviteit
Een rapporteur moet ernaar streven om een subjectieve ruis zoveel mogelijk te reduceren, oftewel
objectiverend te werk gaan. Je bewust zijn van gevoelens die worden opgeroepen in een bepaalde
situatie met een cliënt behoort tot de competenties van de hulpverlener. Wie niet subjectiveert, kan
niet objectiveren.
Observatiedoelen
Deze doelen zijn door de behandelaar vastgesteld. Het is dus belangrijk die doelen te kennen. Dit
voorkomt in het wilde weg observeren. Wanneer de bevindingen overeenstemmen met het
observatiedoel en met soortgelijke waarnemingen van collega’s en ze kloppen met de situatie zoals
de cliënt die opvat, dan zijn de observaties zogezegd geldig.
Rapporteren
Schrijven is een complexe vaardigheid: plannen, informatie selecteren op grond van doelstellingen
en lezer(s), opdelen, formuleren, concluderen en reviseren van een tekst hoort allemaal bij het
takenpakket van een rapporteur.
Interpretaties
Interpretaties kunnen, in tegenstelling tot gevoelens, van belang zijn voor de onderbouwing van het
rapport. Maar ze moeten wel zodanig herkenbaar zijn, dat het duidelijk is dat het jouw interpretatie
is. Een voorwaarde is altijd dat het gedrag van de geobserveerde zo concreet mogelijk beschreven is.
Zo kan de lezer eventueel andere conclusies trekken.
Doel en lezer
Het doel van een rapport varieert van werkprocessen op elkaar laten aansluiten, informatie
aandragen opdat de lezer op grond daarvan een beslissing kan nemen, tot adviseren,
verantwoording afleggen en hulpverleningsplannen evalueren.
Soorten rapporten
Er zijn interne en externe rapporten. Het interne rapport wordt gelezen door bijvoorbeeld mede-
sociotherapeuten, behandelaars en cliënten. In dit rapport wordt vermeldt welk gedrag bij de cliënt
zichtbaar was en wat voorts is opgevallen. Dit rapport biedt materiaal voor een (extern) rapport van
de behandelaar.
Externe rapporten zijn voor de rechtbank en de verloftoetsingscommissie.
Hoofdstuk 22 – Het belang en de kunst van (schriftelijk) rapporteren
Rapportage heeft in de hulpverlening een centrale functie in het interne werkproces. Collega’s
kunnen door de informatie in het rapport aansluiten op wat voorafging of krijgen belangrijke
aandachtspunten mee. In het gedwongen kader kunnen op grond van de rapportages beslissingen
worden genomen die grote gevolgen kunnen hebben voor de cliënt. De rapporteur moet zich van die
verantwoordelijkheid bewust zijn.
Observeren
Rapporteren begint met observeren. Observeren is opzettelijk, doelgericht en systematisch
waarnemen. Waarden, normen, opvattingen, gevoelens en stemmingen kunnen gemakkelijk
doorklinken in een verslag, maar dit is niet de bedoeling.
Een complicerende factor is dat de hulpverlener vaan deel uitmaakt van de context van de cliënt die
geobserveerd wordt. De observaties hebben daarmee een participerend karakter. Hier moet de
rapporteur zich van bewust zijn.
Objectiviteit
Een rapporteur moet ernaar streven om een subjectieve ruis zoveel mogelijk te reduceren, oftewel
objectiverend te werk gaan. Je bewust zijn van gevoelens die worden opgeroepen in een bepaalde
situatie met een cliënt behoort tot de competenties van de hulpverlener. Wie niet subjectiveert, kan
niet objectiveren.
Observatiedoelen
Deze doelen zijn door de behandelaar vastgesteld. Het is dus belangrijk die doelen te kennen. Dit
voorkomt in het wilde weg observeren. Wanneer de bevindingen overeenstemmen met het
observatiedoel en met soortgelijke waarnemingen van collega’s en ze kloppen met de situatie zoals
de cliënt die opvat, dan zijn de observaties zogezegd geldig.
Rapporteren
Schrijven is een complexe vaardigheid: plannen, informatie selecteren op grond van doelstellingen
en lezer(s), opdelen, formuleren, concluderen en reviseren van een tekst hoort allemaal bij het
takenpakket van een rapporteur.
Interpretaties
Interpretaties kunnen, in tegenstelling tot gevoelens, van belang zijn voor de onderbouwing van het
rapport. Maar ze moeten wel zodanig herkenbaar zijn, dat het duidelijk is dat het jouw interpretatie
is. Een voorwaarde is altijd dat het gedrag van de geobserveerde zo concreet mogelijk beschreven is.
Zo kan de lezer eventueel andere conclusies trekken.
Doel en lezer
Het doel van een rapport varieert van werkprocessen op elkaar laten aansluiten, informatie
aandragen opdat de lezer op grond daarvan een beslissing kan nemen, tot adviseren,
verantwoording afleggen en hulpverleningsplannen evalueren.
Soorten rapporten
Er zijn interne en externe rapporten. Het interne rapport wordt gelezen door bijvoorbeeld mede-
sociotherapeuten, behandelaars en cliënten. In dit rapport wordt vermeldt welk gedrag bij de cliënt
zichtbaar was en wat voorts is opgevallen. Dit rapport biedt materiaal voor een (extern) rapport van
de behandelaar.
Externe rapporten zijn voor de rechtbank en de verloftoetsingscommissie.
