Geletterdheid
Anika Jorritsma
2024
, INLEIDING
Vanaf de geboorte komt een kind in aanraking met zowel gesproken als
geschreven taal. Zelfs voordat het begint met lezen en schrijven, krijgt het al te
maken met verschillende vormen van taal, zoals letters, symbolen en
pictogrammen. Bijvoorbeeld, het kind herkent misschien het logo van zijn
favoriete snackbar of speeltuin, of de afbeeldingen op de toiletdeuren. Deze
voorbeelden laten zien hoe schrift wordt gebruikt om boodschappen over te
brengen (Toussaint, 2017).
De periode waarin een kind voor het eerst in aanraking komt met geschreven
taal wordt ontluikende geletterdheid genoemd. In deze fase leert het kind dat
visuele elementen zoals foto's, logo's of letters een betekenis
vertegenwoordigen. Deze ervaringen vormen een essentiële basis voor het
latere leren lezen en schrijven. Het is belangrijk dat alle kinderen deze
ervaringen opdoen. Voor kinderen met een communicatief meervoudige
beperking (CMB) is het noodzakelijk dat deze ervaringen worden geïntegreerd
in het onderwijsprogramma, zodat zij ook expliciete ervaringen kunnen
hebben met geschreven taal (Toussaint, 2017).
Methoden voor het ontwikkelen van beginnende geletterdheid zijn gericht op
het vergroten van de lees- en schrijfvaardigheden, kennis en begrip van jonge
kinderen.
Veelvoorkomende activiteiten omvatten:
Groepsactiviteiten waarbij verhalen worden voorgelezen of verteld.
Activiteiten gericht op het leren van letters, klanken en het ontwikkelen van
fonemisch bewustzijn.
Kennismaking met verschillende vormen van schrijven.
Sommige aspecten van deze aanpak kunnen overlappen met benaderingen
voor taal en communicatie. Ouderbetrokkenheid kan ook een belangrijke rol
spelen (Onderwijskennis, 2023).