David Shaffer & Katherine Kipp-
Developmental Psychology, Childhood & Adolescence
Moraliteit: Een aantal principes of idealen die een individu helpen om goed en kwaad van
elkaar te onderscheiden, om te handelen op dit onderscheid en om zich trots te
voelen in deugdzaam gedrag en schaamte/schuld te ervaren (of andere
onaangename emoties) voor gedrag dat iemands normen overtreedt.
Een belangrijke principe hierbij is internalisatie dat algemeen beschouwd wordt als het
fundamentele mechanisme dat de ontwikkeling naar morele rijpheid stuurt.
Internalisatie: Het proces waarbij je kenmerken of normen van andere mensen aanneemt als je
eigen normen.
De morele ontwikkeling bestaat uit drie verschillende componenten.
Het affectieve component: Ook wel het emotionele component, bestaande uit de
ervaren gevoelens bij goed of slecht gedrag. Dit vormt de
motivatie voor denken en doen.
Het cognitieve component: Ons besef van goed en kwaad en de manier waarop we
beslissen hoe we handelen.
Het gedrags component: Geeft ons feitelijk gedag in het leven van alledag weer
wanneer we een neiging ervaren om te liegen, bedriegen of
andere morele regels willen schenden.
Enkele andere belangrijke begrippen hierbij zijn moreel affect, moreel redeneren en moreel gedrag
die gekoppeld kunnen worden aan bovenstaande componenten.
Moreel affect: Het emotionele component van de moraal, waaronder gevoelens zoals
schuld, schaamte en trots op ethisch gedrag.
Moreel redeneren: Het cognitieve component van de moraal, bestaande uit het denken dat
mensen weergeven bij een beslissing of verschillende besluiten goed of fout
zijn.
Moreel gedrag: Het gedragscomponent van de moraal, bestaande uit acties die in
overeenstemming zijn met iemands morele regels in situaties waarin
iemand in de verleiding is om ze te schenden.
Het affectieve component van de morele ontwikkeling:
Theorie van Freud
Freud legt de nadruk op moreel affect. Hij heeft de theorie van oedipale moraliteit. Dit houdt in dat
kinderen de morele standaarden van de ouder van hetzelfde geslacht (via identificatie)
internaliseren tijdens de fallische fase, wanneer zij hun Oedipus- of Elektra complex oplossen. Op
die manier vormen ze het superego (geweten).
Theorie van Kochanska
In de theorie van Kochanska ligt de focus meer op hoe kinderen een geweten ontwikkelen. Er is
veel onderzoek gedaan bij 2 tot 5 jarige kinderen. Het gaat vooral om sociaal leren en hierbij zijn
enkele belangrijke begrippen van toepassing.
Binnen de context van een warme, wederzijdse responsieve relatie zijn peuters geneigd om een
toegewijde naleving te laten zien. Dit houdt in dat het kind gemotiveerd is om met de regels in te
stemmen, gevoelig is voor de emotionele signalen van de ouders over of iets wat hij/zij heeft
gedaan goed of fout is en het vormt de aanzet tot internalisering.
Afstandelijke of ongevoelige ouders die weinig onderling leuke activiteiten hebben gedeeld met
hun peuter bevorderen situationele naleving. Dit is over het algemeen niet- oppositioneel gedrag
dat meer komt door de macht van de ouders om het gedrag van de peuter onder controle te
houden dan dat het komt van een kind zijn/haar gretigheid om samen te werken of aan de normen
te voldoen.
Het cognitieve component van de morele ontwikkeling:
Cognitieve theoretici stellen dat zowel cognitieve groei als sociale ervaringen kinderen helpen om
geleidelijk een beter begrip te ontwikkelen over de betekenis van regels, wetten en
Developmental Psychology, Childhood & Adolescence
Moraliteit: Een aantal principes of idealen die een individu helpen om goed en kwaad van
elkaar te onderscheiden, om te handelen op dit onderscheid en om zich trots te
voelen in deugdzaam gedrag en schaamte/schuld te ervaren (of andere
onaangename emoties) voor gedrag dat iemands normen overtreedt.
Een belangrijke principe hierbij is internalisatie dat algemeen beschouwd wordt als het
fundamentele mechanisme dat de ontwikkeling naar morele rijpheid stuurt.
Internalisatie: Het proces waarbij je kenmerken of normen van andere mensen aanneemt als je
eigen normen.
De morele ontwikkeling bestaat uit drie verschillende componenten.
Het affectieve component: Ook wel het emotionele component, bestaande uit de
ervaren gevoelens bij goed of slecht gedrag. Dit vormt de
motivatie voor denken en doen.
Het cognitieve component: Ons besef van goed en kwaad en de manier waarop we
beslissen hoe we handelen.
Het gedrags component: Geeft ons feitelijk gedag in het leven van alledag weer
wanneer we een neiging ervaren om te liegen, bedriegen of
andere morele regels willen schenden.
Enkele andere belangrijke begrippen hierbij zijn moreel affect, moreel redeneren en moreel gedrag
die gekoppeld kunnen worden aan bovenstaande componenten.
Moreel affect: Het emotionele component van de moraal, waaronder gevoelens zoals
schuld, schaamte en trots op ethisch gedrag.
Moreel redeneren: Het cognitieve component van de moraal, bestaande uit het denken dat
mensen weergeven bij een beslissing of verschillende besluiten goed of fout
zijn.
Moreel gedrag: Het gedragscomponent van de moraal, bestaande uit acties die in
overeenstemming zijn met iemands morele regels in situaties waarin
iemand in de verleiding is om ze te schenden.
Het affectieve component van de morele ontwikkeling:
Theorie van Freud
Freud legt de nadruk op moreel affect. Hij heeft de theorie van oedipale moraliteit. Dit houdt in dat
kinderen de morele standaarden van de ouder van hetzelfde geslacht (via identificatie)
internaliseren tijdens de fallische fase, wanneer zij hun Oedipus- of Elektra complex oplossen. Op
die manier vormen ze het superego (geweten).
Theorie van Kochanska
In de theorie van Kochanska ligt de focus meer op hoe kinderen een geweten ontwikkelen. Er is
veel onderzoek gedaan bij 2 tot 5 jarige kinderen. Het gaat vooral om sociaal leren en hierbij zijn
enkele belangrijke begrippen van toepassing.
Binnen de context van een warme, wederzijdse responsieve relatie zijn peuters geneigd om een
toegewijde naleving te laten zien. Dit houdt in dat het kind gemotiveerd is om met de regels in te
stemmen, gevoelig is voor de emotionele signalen van de ouders over of iets wat hij/zij heeft
gedaan goed of fout is en het vormt de aanzet tot internalisering.
Afstandelijke of ongevoelige ouders die weinig onderling leuke activiteiten hebben gedeeld met
hun peuter bevorderen situationele naleving. Dit is over het algemeen niet- oppositioneel gedrag
dat meer komt door de macht van de ouders om het gedrag van de peuter onder controle te
houden dan dat het komt van een kind zijn/haar gretigheid om samen te werken of aan de normen
te voldoen.
Het cognitieve component van de morele ontwikkeling:
Cognitieve theoretici stellen dat zowel cognitieve groei als sociale ervaringen kinderen helpen om
geleidelijk een beter begrip te ontwikkelen over de betekenis van regels, wetten en
