Bestuursrec
ht I Jaar 1
Hva
,Samenvatting Bestuursrecht
week 1
Hoofdstuk 1: Inleiding tot het Bestuursrecht en dit boek.
1.1 Wat is Bestuursrecht?
Ten eerste dat het bereik van het bestuursrecht groot is; zeer veel onderwerpen
worden erdoor geraakt, waaronder onder werpen die u misschien eerder met het
strafrecht associeert. Ten tweede dat Nederlands bestuursrecht sterk wordt
beïnvloed door Europese regelingen. Bestuursrecht heeft betrekking op relaties
tussen de overheid (bestuursorganen) en burgers ( belanghebbenden). De
burgeres ter is bijvoorbeeld een bestuursorgaan dat gemakkelijk als ‘overheid’ is
te herkennen. Maar ook bijzondere entiteiten, zoals het Commissariaat voor de
Media en De Nederlandsche Bank, zijn bestuursorganen en behoren tot de
overheid. Burgers vragen bijvoorbeeld rijbewijzen aan bij bestuursorganen of een
omgevingsvergunning. Maar ook bedrijven, stichtingen en verenigingen
(privaatrechtelijke rechtspersonen) kunnen ‘belanghebbenden” zijn.
Het bestuur dat handelt op grond van een publiekrechtelijke bevoegdheid neemt
een bijzondere positie in: het oefent macht uit. laatsten kunnen geen
omgevingsvergunningen (om bijvoorbeeld te bouwen of een boom te kappen)
afgeven, subsidiebeschikkingen geven of gebiedsverboden aan medeburgers
opleggen. Bijzonder aan deze bevoegdheden is dat het bestuur zonder
instemming van de burger kan bepalen wat de rechten en plichten van die
burger zijn. Dat noemen we eenzijdige een begrip dat later nog vaak zal
terugkomen. De bevoegdheid om eenzijdig rechtshandelingen te kunnen
verrichten, geeft het bestuur veel macht. Door zo'n wettelijke bepaling verkrijgt
het bestuursorgaan een publiekrechtelijke bevoegdheid. Dat vormt een van de
functies van het bestuursrecht, namelijk de instrumentele functie. Het
bestuursrecht geeft de overheid de bevoegdheden (of instrumenten) om het
algemeen belang te behartigen en zijn publieke taak te vervullen. De
waarborgfunctie van het bestuursrecht. Het bestuursrecht geeft burgers
bescherming tegen de overheid.
Het belang van de samenleving en het belang van Sytze van der V zijn niet
evenredig tegen elkaar afgewogen. Daarmee schendt het bestuursorgaan een
norm, een algemeen beginsel van behoorlijk bestuur. Dat vormt de normerende
functie van het bestuursrecht.
1.2 Algemeen deel en bijzonder deel
Welk bijzonder besluit het bestuursorgaan ook neemt, de regels uit de Awb zijn
daar in beginsel op van toepassing. Sindsdien zijn de regels van het algemene
bestuursrecht veel gemakkelijker te vinden. Toch blijft de rechtspraak een
belangrijke rol spelen de Awb kent veel heel algemeen geformuleerde normen en
vaak moet u ook uitspraken lezen om de regels uit de Awb goed re begrijpen en
toe te kunnen passen op een individuele zaak.
Hoewel in dit boek veel aandacht zal worden besteed aan het algemene
bestuursrecht, moet meteen worden vermeld dat veel belangrijke bestuur
rechtelijke informatie te vinden is in het bijzondere bestuursrecht. Dat bijzondere
bestuursrecht is te vinden in talloze wetten en regelingen allerlei specifeke
terreinen van overheidsbeleid. Het grootste deel van die regelingen rekenen we
tot het bestuursrecht. Met dit aantal bestuursrechtelijke regeIingen op rijksniveau
,valt het niet mee het adagium 'een ieder wordt geacht de wet te kennen' serieus
te nemen.
1.5 Ontwikkeling van het Bestuursrecht
Wetten en belangrijke uitvoeringsbesluiten word en geplaatst in het Staatsblad
Ministeriële regelingen worden gepubliceerd in de Staatscourant. Wet- en
regelgeving kan via interne t worden geraadpleegd, bijvoorbeeld via
www.wetten.overheid.nl. Ook de jurisprudentie is een belangrijke bron van het
bestuursrecht. In deze tijdschriften staat bij de uitspraak vaak ook een annotatie
van een wetenschapper of praktijkjurist. Wanneer u meer wilt weten over een
bepaald bestuursrechtelijK onder, dan is het handig om eerst in een handboek te
kijken.
Hoofdstuk 2: De algemene wet bestuursrecht en de relatie tot bijzonder
bestuursrecht.
2.1 Totstandkoming Awb
Voor het opstellen van de door de Grondwet verplicht gestelde
bestuursrechtelijke regels is een speciale commissie van bestuursrechtelijke
special listen in het leven geroepen. pe Awb kan worden gekwalifceerd als
‘aanbouwwet’: de Awb komt niet als geheel tot stand, maar in delen die tranches
worden genoemd. Zo ontstaat de ruimte om aan de hand van de
rechtsontwikkeling nadere onderwerpen in de wet te regelen.
Naast de grote Awb-wetgevingsoperaties in tranches, vinden er ook regelmatig
tussentijdse wijzigingen in en aanvullingen op de Awb plaats. Zo kunnen kleinere
praktische problemen worden opgelost, de Awb worden aangepast aan een
nieuwe Europese regel of aan het politieke wensenlijstje van de dan zittende
regering.
2.2 Systeem en inhoud
Als doelstellingen van de Awb noemde de wetgever:
1. bevorderen van eenheid binnen de bestuursrechtelijke wetgeving;
2. het systematiseren en, waar mogelijk, vereenvoudigen van de bestuur is
rechtelijke wetgeving;
3. codifceren van ontwikkelingen die zich in de bestuursrechtelijke
jurisprudentie hebben afgetekend;
4. het trefen van voorzieningen ten aanzien van onderwerpen die zich naar hun
aard niet voor regeling in een bijzondere wet lenen.
De Awb kent dus, net als het Burgerlijk Wetboek, een gelaagde structuur, waarin
de hoofdstukken zijn opgebouwd 'van algemeen naar bijzonder’.
2.3 Relatie met andere wetgeving
De Awb is van groot belang gebleken voor de uniformering van het
bestuursrecht. Uniformering is een belangrijke doelstelling voor de wetgever,
maar er blijven natuurlijk situaties waarin afwijkingen noodzakelijk zijn. Dat roept
de vraag op in hoeverre regelgevers mogen afwijken van de Zou daarover geen
duidelijkheid zijn, dan bestaat het gevaar dat bijvoorbeeld gemeenteraden,
provinciale staten, de regering en ministers van elkaar afwijkende regels gaan
maken. het oog op deze problematiek heeft de regering bij de totstandkoming de
Awb de volgende categorieën Awb-regels onderscheiden:
, 1. Dwingend recht
2. Regelend recht
3. Aanvullend, recht
4. Facultatief recht
ht I Jaar 1
Hva
,Samenvatting Bestuursrecht
week 1
Hoofdstuk 1: Inleiding tot het Bestuursrecht en dit boek.
1.1 Wat is Bestuursrecht?
Ten eerste dat het bereik van het bestuursrecht groot is; zeer veel onderwerpen
worden erdoor geraakt, waaronder onder werpen die u misschien eerder met het
strafrecht associeert. Ten tweede dat Nederlands bestuursrecht sterk wordt
beïnvloed door Europese regelingen. Bestuursrecht heeft betrekking op relaties
tussen de overheid (bestuursorganen) en burgers ( belanghebbenden). De
burgeres ter is bijvoorbeeld een bestuursorgaan dat gemakkelijk als ‘overheid’ is
te herkennen. Maar ook bijzondere entiteiten, zoals het Commissariaat voor de
Media en De Nederlandsche Bank, zijn bestuursorganen en behoren tot de
overheid. Burgers vragen bijvoorbeeld rijbewijzen aan bij bestuursorganen of een
omgevingsvergunning. Maar ook bedrijven, stichtingen en verenigingen
(privaatrechtelijke rechtspersonen) kunnen ‘belanghebbenden” zijn.
Het bestuur dat handelt op grond van een publiekrechtelijke bevoegdheid neemt
een bijzondere positie in: het oefent macht uit. laatsten kunnen geen
omgevingsvergunningen (om bijvoorbeeld te bouwen of een boom te kappen)
afgeven, subsidiebeschikkingen geven of gebiedsverboden aan medeburgers
opleggen. Bijzonder aan deze bevoegdheden is dat het bestuur zonder
instemming van de burger kan bepalen wat de rechten en plichten van die
burger zijn. Dat noemen we eenzijdige een begrip dat later nog vaak zal
terugkomen. De bevoegdheid om eenzijdig rechtshandelingen te kunnen
verrichten, geeft het bestuur veel macht. Door zo'n wettelijke bepaling verkrijgt
het bestuursorgaan een publiekrechtelijke bevoegdheid. Dat vormt een van de
functies van het bestuursrecht, namelijk de instrumentele functie. Het
bestuursrecht geeft de overheid de bevoegdheden (of instrumenten) om het
algemeen belang te behartigen en zijn publieke taak te vervullen. De
waarborgfunctie van het bestuursrecht. Het bestuursrecht geeft burgers
bescherming tegen de overheid.
Het belang van de samenleving en het belang van Sytze van der V zijn niet
evenredig tegen elkaar afgewogen. Daarmee schendt het bestuursorgaan een
norm, een algemeen beginsel van behoorlijk bestuur. Dat vormt de normerende
functie van het bestuursrecht.
1.2 Algemeen deel en bijzonder deel
Welk bijzonder besluit het bestuursorgaan ook neemt, de regels uit de Awb zijn
daar in beginsel op van toepassing. Sindsdien zijn de regels van het algemene
bestuursrecht veel gemakkelijker te vinden. Toch blijft de rechtspraak een
belangrijke rol spelen de Awb kent veel heel algemeen geformuleerde normen en
vaak moet u ook uitspraken lezen om de regels uit de Awb goed re begrijpen en
toe te kunnen passen op een individuele zaak.
Hoewel in dit boek veel aandacht zal worden besteed aan het algemene
bestuursrecht, moet meteen worden vermeld dat veel belangrijke bestuur
rechtelijke informatie te vinden is in het bijzondere bestuursrecht. Dat bijzondere
bestuursrecht is te vinden in talloze wetten en regelingen allerlei specifeke
terreinen van overheidsbeleid. Het grootste deel van die regelingen rekenen we
tot het bestuursrecht. Met dit aantal bestuursrechtelijke regeIingen op rijksniveau
,valt het niet mee het adagium 'een ieder wordt geacht de wet te kennen' serieus
te nemen.
1.5 Ontwikkeling van het Bestuursrecht
Wetten en belangrijke uitvoeringsbesluiten word en geplaatst in het Staatsblad
Ministeriële regelingen worden gepubliceerd in de Staatscourant. Wet- en
regelgeving kan via interne t worden geraadpleegd, bijvoorbeeld via
www.wetten.overheid.nl. Ook de jurisprudentie is een belangrijke bron van het
bestuursrecht. In deze tijdschriften staat bij de uitspraak vaak ook een annotatie
van een wetenschapper of praktijkjurist. Wanneer u meer wilt weten over een
bepaald bestuursrechtelijK onder, dan is het handig om eerst in een handboek te
kijken.
Hoofdstuk 2: De algemene wet bestuursrecht en de relatie tot bijzonder
bestuursrecht.
2.1 Totstandkoming Awb
Voor het opstellen van de door de Grondwet verplicht gestelde
bestuursrechtelijke regels is een speciale commissie van bestuursrechtelijke
special listen in het leven geroepen. pe Awb kan worden gekwalifceerd als
‘aanbouwwet’: de Awb komt niet als geheel tot stand, maar in delen die tranches
worden genoemd. Zo ontstaat de ruimte om aan de hand van de
rechtsontwikkeling nadere onderwerpen in de wet te regelen.
Naast de grote Awb-wetgevingsoperaties in tranches, vinden er ook regelmatig
tussentijdse wijzigingen in en aanvullingen op de Awb plaats. Zo kunnen kleinere
praktische problemen worden opgelost, de Awb worden aangepast aan een
nieuwe Europese regel of aan het politieke wensenlijstje van de dan zittende
regering.
2.2 Systeem en inhoud
Als doelstellingen van de Awb noemde de wetgever:
1. bevorderen van eenheid binnen de bestuursrechtelijke wetgeving;
2. het systematiseren en, waar mogelijk, vereenvoudigen van de bestuur is
rechtelijke wetgeving;
3. codifceren van ontwikkelingen die zich in de bestuursrechtelijke
jurisprudentie hebben afgetekend;
4. het trefen van voorzieningen ten aanzien van onderwerpen die zich naar hun
aard niet voor regeling in een bijzondere wet lenen.
De Awb kent dus, net als het Burgerlijk Wetboek, een gelaagde structuur, waarin
de hoofdstukken zijn opgebouwd 'van algemeen naar bijzonder’.
2.3 Relatie met andere wetgeving
De Awb is van groot belang gebleken voor de uniformering van het
bestuursrecht. Uniformering is een belangrijke doelstelling voor de wetgever,
maar er blijven natuurlijk situaties waarin afwijkingen noodzakelijk zijn. Dat roept
de vraag op in hoeverre regelgevers mogen afwijken van de Zou daarover geen
duidelijkheid zijn, dan bestaat het gevaar dat bijvoorbeeld gemeenteraden,
provinciale staten, de regering en ministers van elkaar afwijkende regels gaan
maken. het oog op deze problematiek heeft de regering bij de totstandkoming de
Awb de volgende categorieën Awb-regels onderscheiden:
, 1. Dwingend recht
2. Regelend recht
3. Aanvullend, recht
4. Facultatief recht
